Wikipedia:Houptsyte

Vorarlbergisch

Grüaß Gott, habedere und willkomme uf dr alemannische Wikipedia!
D freie Enzyklopedi, wo alle mittua künnand.

Artikel fianda

Artikel nooch Kategorie:
Alle Kategorie • Bruuchtum • Ernährung • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musig • Natur • Persona • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Vrkehr • Würtschaft • Wüsseschaft

Themaportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Württebärg Basel Elsass Friburg Liachtastua Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Politik Religion Sport Sproch Technik Wüsseschaft

Suschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsunders glungne Artikel • Lässige Artikel • Artikel nooch Dialäkt • Audioufnahma vo Artikel • Ufnama vu Dialäktwörtr • A Fabel in verschidnä Dialäkt übersetza • Alemannische Ortsnäma • Alemannische Tiernäma • Alemannische Pflanzanäma

D Alemannische Wikipedia

D alemannische Wikipedia isch a Enzyklopedi i dr Dialekt vom alemannische Sprochroum, also vo der Dütschschwyz, vom Elsass, vo Liachtastua, vo Oberbade, vom Schwobaland und vo Voradlberg.

Dia Enzyklopedi wachst durch d freiwillige Hilf vo allna, wo eappas in irer Mundard beiträga wänd. Yträg künnand vo allna Bsuechar gschriba und gändrat wörra. Alle siand härzlich yglade mitzmacha. Bringand öüar Wiassa i und healfand so mit, s Alemannische z pfleaga, ufzumwearta und z erhalta. Di erschta Schritt siand ganz uafach!

Wer mir vo dr Alemanische Wikipedia siand und was mir wänd, fiandasch in üsrem Profil.

D Inhalt vo dr Wikipedia dürfand frei kopiert und verbreitet wörra.

Bis jetz git s bi dr alemannische Wikipedia 30.685 Artikel.

Artikel vo dr Wocha: Ignaz Heinrich Karl, Freiherr vo Wessebärg-Ampringe

Dr Ignaz Heinrich Karl, Freiherr vo Wessebärg-Ampringe (* 4. Novämber 1774 z Dresden; † 9. Augschte 1860 z Konstanz) isch e römisch-katolische Theoloog un Schriftsteller gsi. I der Zyt vo dr spoote Uufklärig het är e bedütendi Rolle im Kulturläbe und i der Chilepolitik vom düütsche Südweschte gspiilt.

Dr Freiherr vo Wessebärg, us dr alte adelige Familie vo de Wessebärg im Aargau, isch as Soon vom Philipp Karl vo Wessebärg, wo Minischter vo dr Kurfürschtin vo Sachse gsi isch, z Dresden uf d Wält cho. Ufgwachsen isch er z Fäldkirch im Brysgau. Är het z Augschbrg, z Dillinge, z Würzburg un z Wien d Theology, d Filosofy un d Rächtswüsseschaft studiert. Ane 1797 isch är i d Domkapitel z Konstanz und z Augschbrg ufgnoo worde, und anne 1802 isch är Generalvikar fürs Bischtum Konstanz worde und bischöfliche Verträtter bi den Äiggnosse i dr nöie helvetische Republik. Dr Wessebärg het im Sinn vo dr Uufklärig d Liturgy ernöieret und modärnisiert, sogar mit meh Elimänt vo dr dütsche Volkssprooch. Ihm verdankt me Reforme vom Chileläbe un vo dr Chilemusig im Piet vom Konstanzer Bischtum; är wird au as Lieddichter ufgfüert, öppe mit em Lied «Geist vom Vater und vom Sohn!», wo au im refermierte wirtebärgische Chilegsangsbuech vo ane 1846 stoot. (…dr ganz Artikel leasa)

Früenere Artikel vo dr Wocha:

Häasch gwiasst ...

... dass ma für d Arbata vo da Rhiregulirig a uagene Isabahn mit baut hot?
... dàss sitter 2017 ìn dräi Kìndergàrta vun ABCM-Zweisprachigkeit numma-n-Elsassisch un Hoochdiitsch grädd wìrd?
... dass europäischi Kartografè un Seefahrer bis is 19. Johrhundert nò drum gschtrittè hèn, ob Sachalin è Inslè sig?
... dass d Jella Lepman ibrzeigt gwea ischt, dass mr guade Kender- ond Jugendbiacher braucht zom d Kender zo Weltoffaheit ond Toleranz z erziaga?
... ass d Schwaarzwälder Guckucksuur in dr hitige Foorm us dr Uurmacherschuel Furtwange stammt?
... dass dr Luzi Jenny ubr schiini Umwält im Bündner Bärgdorf und di ganz Spannwiiti vo ünschna menschlicha Nööt und Fräuda uf Tschappiinertütsch gschriba het?

Alemannische Nochrichta:

6. Novämber 2024:
Mundart und Medienkompetenz in einem spannenden Projekt (Donau-Ries- aktuell)
5. Novämber 2024:
Luddi schwätzen mit Leidenschaft Alemannisch und erhalten dafür den Landespreis Dialekt (Südkurier)
4. Novämber 2024:
Mundart ist die Sprache von „Drhoim“: Claudia Pohel ist in der Stadthalle zu Gast (Südkurier)
31. Oktober 2024:
Pedro Lenz: «Das Repetitive ist sehr menschlich und wertvoll» (SRF)Achtung Floskelalarm! (SRF)
30. Oktober 2024:
Schwäbischer Dialekt-Krimi mit Verspätung bald im TV? (Staatsanzeiger Baden-Württemberg)
Förderpreis für Mundart-Band Rhinwaldsounds aus Kappel-Grafenhausen (Badische Zeitung)
Halloween ist Kürbiszeit: Aber was heißt "Kürbis" eigentlich auf Schwäbisch? (Schwäbische Zeitung)

Mea Nochrichta uf Dialäkt-Nöüigkeita

9. Novämber

1918: Novämberrevolution: Dr Rychschanzler Maximilian vu Bade verchindet aigemächtig d Abdankig vum Chaiser Wilhelm II. un beufdrait dr Friedrich Ebert mit dr Amtsgschäft. Dr Sozialdemokrat Philipp Scheidemann rieft gege 14 Uhr vum Rychsdagsgebei di „dytsch Republik“ uus. Zwoo Stunde speter verchindet dr Spartakist Karl Liebknecht vum Berliner Stadtschloss uus di dytsch Räterepublik.
1932: Bi dr Uurueje vu Gämf 1932 verschieße Soldate vu dr Schwyzer Armee dryzeh Demonstrande bin ere antifaschistische Chundgebig un verletze sächzg schwär.
1938: Rychspogromnacht: Im Dytsche Rych chunnt s rychswyt zue organisierte Ibergriff gege Jude un jidischi Yyrichtige, wu unter anderem Synagoge in Brand gsteckt wäre. D Bolizei un d Fyyrwehr hän d Wysig iberchuu, nume nitjidisch Aigetum z schitze.
1989: Fall vu dr Berliner Muur: Noch ere Prässekumferänz, wu s SED-Politbiromitglid Schabowski sofortigi Raisefreihait verchindet het (Bild), wäre d Gränzibergangstelle an dr Berliner Muur un an dr innerdytsche Gränze ufgmacht. Des isch dr Aafang vum Änd vu dr DDR.