Ooschterfingè
| Ooschterfingè | |
|---|---|
 | |
| Basisdatä | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Schaffuuse (SH) |
| Bezirk: | Unterchläggi |
| Gmeind | Wilchingè |
| PLZ | 8218 |
| Koordinate: | 679049 / 279692 |
| Höchi: | 450 m ü. M. |
| Flächi: | 533 ha km² |
| Iiwohner: | 380 (2016)[1] |
| Website | www.osterfingen.ch |
| Charte | |
 | |
Ooschterfingè isch es Dorf im Bezirk Unterchläggi im Kanton Schaffuusè, Schwiz. Bis Endi 2004 isch es e selbschtändigi bolitischi Gmaand gsii. Am 1. Januar 2005 hèt Ooschterfingè mit Wilchingè zuè dè neuè Gmaand Wilchingè fusionyrt.
Geografy
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Ooschterfingè lyt am Uusgang vom Wangèdal im einzigschte rächtè Sitèdal un a dè rächtè Dalwangè vom Wangèdal. Oschterfingè lyt dõdemit am südweschtlichschtè Pungt vom Kanton Schaffuusè. Sèll Sitèdal, wo Ooschterfingè als Strõssèdorf aagsidlèt worrè isch, gòt am Rossbärg los. Dè Rossbärg isch dè weschtlichschte Buggel vom Südrandè, am Fuss vo sinèrè Weschthaaldè lyt dè Gmeindehauptort Wilchingè. Obberhalb vo dè gegèübberligendè Haaldè vom Wangèdal, wellèrè mò Altfüürè sägè duèt, lyt dè Napbärg (641 m). A dè Gränz vom Altfüürè zum Napbärggipfel volauft d Gränz zwǜschè Ooschterfingè un dè südbaddischè Gmeind Dettighoffè un dõdemit diè schwizerisch-dütschi Gränz. D Dorfmitti vo Ooschterfingè lyt knapp 1600 m wit èwäg vo dè Staatsgränz. È bitzeli witter, öppè 2400 m vom Dorf èwäg, lyt dè Dettighoffemer Wyler Albfüürè. Im Wangèdal lyt au dè Wyler Bad Ooschterfingè, è chly wèng obberhalb vom Dorf. Vom Bad èwäg nommòl 2 km daluèzuès lyt a dè glychè Haaldè d Ruinè Radegg, wo allerdings schu sit anno 1648 zuè dè Gmaand Wilchingè ghört.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Ooschterfingè isch zum erschtè Mòl im Johr 912 als Ostrolvingen erwäänt worrè. Im Mittelaalter isch d Hèrrschaft übber Ooschterfingè uffdeilt gsi in Nidrigi Grichtsbarkeit un Hochi Grichtsbarkeit (au Hoschtiz, also Hochi Juschtiz dauft). Diè Nidrigi Grichtsbarkeit hèt bis zum 14. Johrhundert dè Lupfener Landgrõfè ghört un isch denn übber voschidèni Hèrrè zum Wilhèlm vo Fulach chò. Sèllè hèt Ooschterfingè im Johr 1537 a d Stadt Schaffuusè vokauft, Ooschterfingè isch dè Landvogtei Nüüchilch unterschtellt worrè. Faktisch isch Ooschterfingè dõdemit zur Hälfti Deil vom spôter gründetè Kanton Schaffuusè worrè. Diè ander Hälfti, d Hoschtiz, hèt bis anno 1656 dè Chleggauer Landgrõfè ghört. Sèllè Grõfschaft isch abber im Dryßgjöhrigè Chrièg schwèr beutlèt worrè, un hèt nõch èm Chrièg jo schu s Rafzer Fäld anno 1651 a d Stadt Züri voüsserè müèsè, füüf Johr spôter hèn si diè obberi Hälfti vo Chleggau a d Schaffuuser abdrèttè müèsè. Sèllèwäg isch Ooschterfingè wiè s Nõchbòrdorf Wilchingè vollschtändig in Schaffuuser Bsitz übbergangè. D Ooschterfingè Chillègmeind hèt zuè dè Pfarrei Nüüchilch ghört un isch dõrum 1529 evangelisch worrè. Im Johr 1759 hèt Ooschterfingè è Chillè statt dè sit öppè um 1300 bruuchtè Jakobskapèllè chriègt, welli èbbèfalls im St. Jakob gweiht worrè isch.
Dörflischdritt zwǜschè Ooschterfingè un Wilchingè
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Wilchinger hèn irè Dorf dütlich offner gegè s Chläggi uusgrichtet ghaa, wôrend Ooschterfingè sich è bitzeli im Haartel dinnè voschteckt hèt. Us sèllèm Grund hèn d Wilchinger èbbèso wiè s Wyydorf Hallau, wo a dè gegèübberligendè Sitè vom Chläggi lyt, a dè Chläggihaaldè è guèts Terroir für dè Aabau vo Wyy gfundè. Durch è Seriè vo guètè Wyyèrntè sin d Wilchinger bis 1530 zu so vill Woolschtand chò, dass si iren Gmeindebann um d Altföörè erwitterèt hèn, dõdemit hèn si dè Ooschterfinger dè Zuègang zum Chläggi abgschnittè. Sèll isch nit alles gsi, anno 1648, also am Ènd vom Dryßgjöhrigè Chrièg, hèn d Wilchinger dè Rossbärg un d Radegg sowiè dè Deile vum Trisbärg kauft. Durch witterè Grunderwèrb am Trisbärg hèn si Ooschterfingè zuè nèrè Ènklavè gmacht, well jo sit 1656 im Südè vo dè Ooschterfinger Gmarkig d Gränz zuè dè Sulz'schè Bsitzungè (Dettighoffè un Jeschtettè) klar zogè gsi isch. Dè Voluscht vo dè Holzyschlag am Rossbärg hèt dè Ooschterfinger bös wee duè, sèllèwäg hèn sich d Ooschterfinger annedubaki dõdemit gweert, dass si grichtlich durrègsetzt hèn, dass d Wilchinger für s Holzschpedyrè èn Byydrag a d Ooschterfinger zallè hèn müèsè.[2] Bis i s 19. Johrhundert isch s Vohältnis zwǜschè Ooschterfingè un Wilchingè durch è solidi Zwydracht un Aversion brägt gsi. Wo denn d Ooschterfinger im Johr 1863 bim Bau vo dè Hochrhybaan un èm Wilchinger Baanhof nommòl s Nõchsää ghaa hèn, hèt s no è baar Johr bruucht, bis sich beidè Gmeindè, wo mee un mee an irer Gränz- un Randlaag bezogè uff s Schwizer Binnèland glittè hèn, zämmègrauft hèn. Anno 2005 isch es zuè nèrè Vonumpftshürõt vo Ooschterfingè un Wilchingè chò, idèm beidi Gmaandè zämmè gangè sin.
Bevölkerig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[3]
| Johr | 1771 | 1798 | 1836 | 1850 | 1900 | 1950 | 2000 |
| Iiwohner | 349 | 449 | 557 | 622 | 414 | 316 | 359 |
Bildergallery
[ändere | Quälltäxt bearbeite]-
Ooschterfingè vom Wyybärg am Wannèbärg -
Chilchè St. Jakob z Ooschterfingè -
Gaschthuus «Bad Ooschterfingè» -
S Dorf mit èm Wyybärg a dè Wannèbärghaaldè -
Dè Rossbärg links un südlich vom Haartel
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Osterfingen – Sammlig vo Multimediadateie- Homepage vo Ooschterfingè
- Wilchingen - Osterfingen, zum Verhältnis zweier Nachbardörfer È uffschlussrychi Beschrybung vom aagschpannte Vohältnis Ooschterfingè-Wilchingè (uf wilchingen.ch)
- Grenzerfahrungen im Klettgau – SRF bi de Lüt - Wunderland vom 16. Mai 2014 Èn Fèrnseebricht vom Schiwzer TV übber s Chläggi mit è bitzeli Ooschterfingè i dè èrschtè Hälfti (uf youtube.com)
- Roman Sigg: Osterfingen. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fuessnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Bilanz der ständigen Wohnbevölkerung nach Bezirken und Gemeinden uf bfs.admin.ch (Bundesamt för Statistik)
- ↑ Wilchingen - Osterfingen, zum Verhältnis zweier Nachbardörfer under Gschicht uf wilchingen.ch
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
