Freyewil

Freyewil
	Wappe vo Freyewil
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Aargau (AG)
Bezirk:	Bade
BFS-Nr.:	4028
Poschtleitzahl:	5423
Koordinate:	666989 / 261870Koordinate: 47° 30′ 15″ N, 8° 19′ 40″ O; CH1903: 666989 / 261870
Höchi:	465 m ü. M.
Flächi:	3,99 km²
Iiwohner:	1102 (31. Dezämber 2022)
Website:	www.freienwil.ch
Charte
	Charte vo Freyewil

Freyewil (offiziell: Freienwil) isch e politischi Gmeind im Bezirk Bade im Schwiizer Kanton Aargau. Si ligt drei Kilometer nordöschtlich vom Bezirkshauptort Bade.

Geographi

S Dorf ligt in ere flache Talmulde am öschtliche Rand vom Siggebärg, am Übergang zwüschem Limmattal un em Surbtal. De Gmeindsbann wird vom Rickebach entwässeret, wo bi Lengnau in d Surb duet münde. D Flächi vom Gmeinsbann isch 399 Hektare, dodervo sin 155 Hektare bewaldet u 36 Hektare überbaut. De höchsti Punkt ligt uf 624 Meter, de tüüfschti uf 428 Meter.

Nachbargmeinde sin Lengnau im Norde, Ähredinge im Oschte, Ännetbade im Süden und Obersiggetal im Weschte.

Gschicht

Di erschti urkundlichi Erwähnig vo Friginwillare isch us em Johr 1230. De Dorfnäme isch alamannisch un heisst so vil wi d «Hofsidlig vo eme Freie». Grundbsitzer z Freyewil sin im Hoch- u Schpätmittelalter d Chlöschter vo Eisidle, Sankt Blasie u Wettige gsi. Au Bürger vo de Schtadt Bade hei Grundbsitz z Freyewil gha. Di hohi Grichtsbarkeit hei d Habsburger usgüebt.

Di nideri Grichtsbarkeit hei bis im 1367i d Herre vo Rümlang gha. Danach hei sich berschidnigi Bürger vo de Schtadt Bade als Grichtsherre abglöst, bis d Dorf im Johr 1507 di nideri Grichtsbarkeit het sälber chönne usüebe. Im 1415i hei Eidgenosse de Aargau erobert u e so het Freyewil zum Amt Äredinge vo de Grafschaft Bade ghört, ere gmeine Herrschaft. Im März 1798 sin d Franzose in d Schwiiz iimarschiirt u-n-hei di Helvetisch Republik usgruefe. Äredinge het in dere Ziit zum Kanton Bade ghört, wo 1803 zum noie Kanton Aargau cho isch. Im 1870i hei zwei Dorfbränd e Huufe Hüser z Freyewil zerschtört.

Literatur

Peter Hoegger: Kunstdenkmäler der Schweiz. Band 87: Die Kunstdenkmäler des Kantons Aargau. Band VII: Der Bezirk Baden II. Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK Bern, 1995, ISBN 3-909164-44-7, S. 27–34.
Andreas Steigmeier: Freyewil. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.