Römerswiu
| Römerswiu | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Lozärn (LU) |
| Wahlchreis: | Hochdorf |
| BFS-Nr.: | 1039 |
| Poschtleitzahl: | 6027+6028 |
| Koordinate: | 661199 / 224624 |
| Höchi: | 725 m ü. M. |
| Flächi: | 16.65 km² |
| Iiwohner: | 1770 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Uusländeraateil: | 5,3 % (31. Dezember 2014)[2] |
| Website: | www.roemerswil.ch |
_220.JPG) Römerswiu | |
| Charte | |
 | |
Römerswiu (amtlech Römerswil) esch e politischi Gmeind im Wahlkreis Hofdere im Kanton Lozärn.
Geografi
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Römerswiu liid südwestlech vom Baldeggersee uf em Bäärg Eerloose. Es isch am Südrand vom Seetal.
Uf em Gmeindgebiet het’s Räschte vo Morääne vom yschzytliche Rüüssgletscher; bim Wyler Lauffebärg isch e bekante Findling, wo me früener au as Chindlischtei agluegt het.[3]
Zue dr Gmeind Römerswiu ghört dr Ortsteil Herlisberg (737 m ü. M.), wo bis ane 2004 en eigeti Gmeind gsi und de zum 1. Jänner 2005 iigmeindet worde esch.
Derzue het’s im wyte gGeindbann non es par Wyler und Sidlige: Waldhuus (794 m ü. M.), Lauffebärg (593 m ü. M.), Oberriinech (734 m ü. M.), Schteihuus, Ludige (753 m ü. M.), Nunwil (476 m ü. M.), Ärebolge, Tämpike, Räckolderen und Eiholdere, Sydebärg, Huwil (471 m ü. M.), Rehag, Williswil (686 m ü. M.), Niffel, Goschperdinge, Ludiswil, Bäärelinge, e Teil vo Ligschwil und Bueche – alles schöni alte alemannischi Ortsnääme.
Im Oschte chunt dr Gmeindbann bis an Fluss Ron, wo dr Talbach vom obere Seetal isch. Vom Römerswiler Bärg lauffen es paar Bech ad Ron und dr Baldeggersee abe: Dr Geissbach chunt uf Ligschwil füre, dr Eiholderbach chunt unden a Niffel is Tal abe, der Sagibach laufft vom Wyler Saagi dure Saagiwald uf Huwil, im Räckholdertobel isch dr Bach für Nunwil, der Ärebolgetobel bach flüüsst im Eigetobel a Baldeggersee, dr Mülibach laufft bi Hinderalp verby uff Retschbel abe, wo die alt Müüli isch. Retschbel isch scho i dr Gmeind Hetzchöuch. Der Burgbach vo Oberriinech chunt au ufs Land vo Hetzchöuch abe, der Schoorebach und der Wyssebach au, und zwüsche all dene Bech sind non es paar chlyni Gwässer, wo uf der Schattsyte vo der Erloose zum Baldeggersee abelauffe.
Vo dr Gmeindsflechi send 77 Prozänt Puureland, uf 16,5 Prozänt het’s Waud und uf 6,5 Prozänt Sidlige.
D Nochbergmeinde vo Römerswiu send: Ärmisee, Höudisriede, Hetzchöuch, Hofdere, Möischter ond Räin.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Der Name Römerswiu chunt zum erschte mau im ene Dokumänt vo Beromöischter vom Jahr 1270 vor, er heisst döört Remerswil; Herlisberg isch 1150 erwäänt aus Erlinsberg. Nunwil isch scho anne 860 im Zinsrodel vom Zürcher Fraumöischter.
Bi Oberriinech isch d Ruyne vo der alte Burg Oberriinech.
Anne 1275 wird dr Pfaarer vo Römerswil in ere Lischter vom Bischtum Konstanz ufgschribe; das isch dr eerscht Nochwys für d Chilche im Doorff.
1386 isch d Gägend zu Luzäärn cho. 1836 het dr Kanton die alti Groosgmeind am Bäärg ufteilt und druus die nöie Gmeinde Römerswiu, Rain und Hiudisriede gmacht.
Anne 1882 het men uf em Platz vo der alte die nöiromanischi Pfarrchile bout. 1932 isch drby d Lourdes-Grotte ygrichet worde. D Chappele z Herlisbärg isch vo 1838; me het se ufem Platz von ere eltere Chappele bout, und si isch em Opfer vo dr Muettergottes gweiht. Im Bueche isch d Adrianschappele.
Ane 2005 sind die beide Gmeinde Römerswiu und Herlisbärg en einzegi worrde.
Bevölkerig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Quälle: Bundesamt für Statistik 2005
| Jahr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Römerswil | 1189 | 1117 | 1104 | 962 | 840 | 851 | 1040 | 1109 |
| Herlisberg | 262 | 267 | 221 | 208 | 175 | 192 | 190 | 185 |
| Jahr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Römerswil | 1061 | 1100 | 1153 | 1139 | 1071 | 1053 | 1112 | 1229 |
| Herlisberg | 178 | 203 | 187 | 182 | 165 | 185 | 221 | 239 |
Dr Uusländeraateil esch 2014 bi 5,3 Prozänt gläge.
Religion
[ändere | Quälltäxt bearbeite]83,1 Prozänt vo dr Iiwooner send im Jahr 2000 römisch-katholisch gsii, 6,7 Prozänt evangelisch-reformiert.
Politik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Bi dr Nationauraatswahle 2015 hät s das Ergebnis gää:
- BDP 1,7 Prozänt
- CVP 30,6 Prozänt
- FDP 11,9 Prozänt
- GLP 3,1 Prozänt
- Grüeni 4 Prozänt
- SP 5 prozänt
- SVP Prozänt
Sprach ond Dialäkt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Bi dr Volkszellig 2000 hend vo dr Iiwohner 98,3 Prozänt Dütsch aus Houptsprach aagää, 0,2 Prozänt Französisch, 0,1 Prozänt Italienisch ond 1,4 Prozänt anderi Sprache.
Z Rämerswiu redt me s hochalemannisch Lozärntütsch.
Lüüt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Fridolin Hofer (1861–1940), Lehrer und Dichter
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Waltraud Hörsch: Römerswil. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Waltraud Hörsch: Herlisberg. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Römerswiu – Sammlig vo MultimediadateieFuessnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
- ↑ Bundesamt für Statistik: Gemeindestatistik 1981-2014 nach demographischen Komponenten, institutionellen Gliederungen, Staatsangehörigkeit, Geschlecht und Jahr
- ↑ Sepp Räber: So ist unser Seetal entstanden. In: Seetaler Brattig, 15, 1993, S. 74–75.
