Dr Bundesfiirdag vo dr Schwiiz

En 1.-August-Wegge näbeme 1.-August-Mohrechopf

Bundesfiirdag (frz. jour de la fête nationale suisse, ital. giorno della festa nazionale svizzera, rät. Fiasta naziunala Svizra, rumantsch grischun di da la festa naziunala) isch die offizielli Bezeichnig vom Schwiizer Nationalfiirdig. Uf Schwiizer Standarddütsch sait mä im Allgemeine Bundesfeier oder 1. August. Er erinneret an Bundesbrief, wo Aafang August 1291 drmit e Bund zwüsche de drei Waldstett abgschlosse worden isch.

Dr Dag wird in dr ganze Schwiiz am 1. August begange und isch e gsetzlige Fiirdig. S Datum isch aber historisch nid beleit. Im Bundesbrief heisst s nume «im Jahre des Herrn 1291 zu Anfang des Monats August.»

Gschicht vom Fiirdig

Geges Ändi vom 19. Johrhundert isch dr Gründigsmythos vom Rütlischwur dur e neue Gründigsmythos ersetzt worde. D Idee, s Johr 1291 as Gründigsjohr vo dr Eidgenosseschaft und dr erst August as Bundesfiirdig festzlege, goht uf d Initiative vo de Bärner zrugg. Z Bärn het mä 1891 s 700-jöhrige Bestoh vo dr Stadt welle fiire. D Verbindig mit ere 600-Johr-Fiir vo dr Eidgenosseschaft isch do sehr gläge cho. Im Bricht, wo s Departement vom Innere am 21. Novämber 1889 zuhande vom Bundesroot verfasst het, isch denn au datsächlig e zweidägigi Fiir z Bärn und nid öbbe in dr Innerschwiiz vorgseh gsi. Mit em Bundesbrief vo 1291, wo s Verteidigungsabkomme zwüsche de drei Urkantön din ufgschriibe isch, het mä aber e Dokumänt gwehlt, wo nid unumstritte gsi isch. Historiker hai scho im 19. Johrhundert für d Ziit vo 1251 bis 1386 82 Dokumänt zelt, wo ähnligi Bünd drmit besiiglet worde si. Vor allem dr Bund vo Brunne vo 1315 het vilne as Gründigsakt vo dr Eidgenosseschaft gulte, wenn mä nid überhaupt vom e schrittwiisen Entstoh vo dr Eidgenosseschaft usgangen isch.

No bis ins 20. Johrhundert het sich au em Aegidius Tschudi si Datum vom Rütlischwur (8. Novämber 1307) as Gründigsjohr vo dr Eidgenosseschaft ghalte. 1907 het mä z Altdorf UR s 600-jöhrige Bestoh vo dr Eidgenosseschaft gfiirt, won e Delegation vom Bundesroot drbii gsi isch. Sithär het sich d Erinnerig an s Johr 1307 as Datum vom Rütli-Schwur und as Gründigsjohr vo dr Eidgenosseschaft verlore. Im neue Nationalmythos, wo in dr Zit vom Zweite Wältchrieg – under anderem mit em Rütlirapport vom General Guisan oder mit dr 650-Johr-Fiir vo 1941 – brägt worden isch, het sich dr Rütlischwur-Mythos meh und meh mit em 1. August verbunde, wo vom Bundesroot 1889 as Schwiizer Bundesfiirdag festgleit worden isch.

Sit em 1. Juli 1994 isch dr Schwiizer Nationalfiirdig au en arbeitsfreie Dag, nochdäm s Schwiizer Stimmvolk d Volksinitiative «für einen arbeitsfreien Bundesfeiertag (1. August-Initiative)» am 26. Septämber 1993 agnoo het (vgl. Art. 110 Abs. 3 vo dr Bundesverfassig).

Sit 1993 findet s 1.-August-Ässe, won e Dradition worden isch, uf einzelne Buurehöf statt. 2007 hai 420 Buurebedriib im Ganze 200'000 Gest empfange. An däm Buurehof-Morgenässe wärde vor allem Milch, Müesli, Frücht, früsche Zopf, 1. August Weggli, Chäs, Wurst und huusgmachti Rösti aabote. Dr populäri Brunch wird vom Schwiizerische Buureverband koordiniert.

Festivitäte und Brüüch am 1. August

E Hufe Lüt schmücke ihr Huus mit Schwiizer-, Kantons- und Gemeindifahne. S Ufhänke vo Fahne an öffentlige Gbäud, Strosse und Blätz isch an de meiste Ort gsetzlig vorgschriibe.

In de Gemeinde finden am Nomiddag oder z Oobe Fiire statt, wobii jedi Ortschaft ihri eigene Traditione het. Gebät für Volk und Vaterland, s Singe vo dr Schwiizer Nationalhymne und Gloggelüüte ghöre meistens drzue. An mängge Ort wärde draditionelli Drachte drait. Hüfig schwingt e Persönlichkeit us em öffentlige Läbe e Red und dr örtlig Musigverein spiilt uf.

Wenn s dunkel wird, gseht män e Hufe Chinder mit Lampion und überall git s Füürwärk. Uf vile Bärggipfel und Höchene cha mä meterhochi, brennendi Schiterhüfe gseh, d Augustfüür.

In e baar Stedt und Gmeinde (zum Bischbil z Biel/Bienne) findet die offizielli Bundesfiir scho am Oobe vorhär, am 31. Juli, statt. Z Basel fiirt mä offiziell am 31. Juli, und am 1. August under anderem mit Füürwärk.

E nationali Fiir findet nid statt. Nume uf em Rütli, noch dr Überliiferig dr Geburtsort vo dr Schwiiz, veraastaltet die Schwiizerischi Gmeinnützigi Gsellschaft (SGG) sit 1942 regelmässig e Bundesfiir, wo sich an alli Iiwohner vo dr Schwiiz richdet. Usserdäm wird im Radio und im Färnseh ä fiirligi Aasproch vom Bundespresidänt gsändet. Am Oobe wird uf alle Färnsehsänder vom öffentlig-rächtlige Färnseh e Sändig zur Bundesfiir für alli vier Sproochregione gmeinsam überdräit.

In dr ganze Schwiiz lüüte am Achti z Oobe alli Chilleglogge e Viertelstund lang.

Dr Schwiizer Nationalfiirdig wird au wältwit an d Botschafte vo dr Schwiiz gfiirt.

E Bundesfiir uf beide Site vo dr Gränze

Dr Schwiizer Nationalfiirdig wird in dr deilte Stadt Laufeburg sit vile Johr an dr Gränze zwüsche dr Schwiiz und Dütschland gfiirt. An dr Alte Rhiibrugg, wo die beide Stadtdeil verbindet, dräte Musig- und Danzgruppe us beide Länder um d Gränzlinie uf. (Laufeburg isch 1801 vom Napoleon em Rhii nooch in zwei Helfte deilt worde, dr südligi Deil ghört zur Schwiiz (Kanton Aargau) und dr nördligi Deil zu Dütschland (Land Bade-Württebärg).)

«Alphorngruppe Magde», Schwiiz
Zueschauer am Gränzstei mit Aargauer Wappe
«Volkstanzgruppe Laufeburg», Dütschland
Danzuffüehrig dr Gränze nooch

Weblingg

Commons: 1. August – Sammlig vo Multimediadateie

Eidgenössische Volksinitiative 'für einen arbeitsfreien Bundesfeiertag (1. August-Initiative)'

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Schweizer_Bundesfeiertag“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.