Houptsyte

Schwyzerdütsch

Grüezi, grüessech und willkomme uf der Houptsyte vor alemannische Wikipedia, en Enzyklopedi wo alli derbi chöi mitschaffe und verbessere, und wo darf frei verbreitet werde!

Artikel finde

Artikel nooch Kategorie:
Alli Kategorie • Astronomi • Biologi • Bruuchtum • Ernährig • Gschicht • Kunscht • Literatur • Mathematik • Musik • Natur • Person • Physik • Politik • Religion • Sport • Sproch • Verkehr

Themeportal:: Regionali Artikel • Portal Alemanne • Portal Alemannisch • Portal Bade • Portal Bade-Wirttebärg • Portal Elsass • Portal Geografi • Portal Gschicht • Portal Literatur • Portal Musik • Portal Politik • Portal Religion • Portal Schwiiz • Portal Sproch • Portal Wüsseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsunders glungne Artikle • Läsige Artikle • Artikel nooch Dialäkt • Audiouffnahme vo Artikel • Alemannischer Bischpilsatz • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannischi Wikipedia

Di alemannischi Wikipedia isch en Enzyklopedi i de Dialekt vom alemannische Sprachruum, also vo der Dütschschwyz, vom Elsass, vo Liechtestei, vo Oberbade, vom Schwabeland und vo Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dür di freiwilligi Hilf vo allne, wo öppis in irer Mundard wöi bytrage. Yträg chöi vo allne Bsuecher gschribe und gänderet werde. Alli si härzlich yglade mitzmache. Bringet eues Wüsse y und helfet eso mit, ds Alemannische z pflege, ufzwerte und z erhalte. Di erschte Schritt si ganz eifach!

Wer mir vo der Alemanische Wikipedia si und was mir wei, findsch i üsem Profil.

D Inhält vor Wikipedia dörfe frei kopiert und verbreitet werde.

Bis jetz häts bi der alemannische Wikipedia 30.706 Artikle.

Artikel vor Wuche: Monika (Operette)

Monika ischt a Operedde en drei Uffziig mit dr Musik vom eschdreichischa Kombonischda Nico Dostal. S Libreddo stammt vom Hermann Hermecke. S erscht Môl uff d Bihne komma isch des Werk am 3. Okdobr 1937 an de Wirdabergische Staatstheater z Stuegert.

Em Dridda Reich send an Haufa Operedda mit-ma Auffihrongsvrbot belegt wôrra, weil-se vo jidische Kinschtler gschaffa wôrra send. Bedroffa gwäa send au a baar eißerscht beliabde Werk, wia zom Beischbiil Ball im Savoy vom Paul Abraham, Gräfin Mariza vom Emmerich Kálmán ond Schwarzwaldmädel vom Leon Jessel. Damit dia uff de Bihna et gar so arg vrmisst wôrra send, hôt-ma „arische“ Kombonischda beufftragt, nuie Werk em gleicha Genre zo schaffa. Entstanda send uff dui Weis Maske in Blau vom Fred Raymond, Die ungarische Hochzeit ond Monika vom Nico Dostal. Heit send dia älle weitgehend vrgessa. Dô drfir erfreiet sich de alde, bsondrs s Schwarzwaldmädel, wiidr ara graußa Beliebtheit.

Dr Kombonischt hôt’s vrstanda, selle zwoi Uffziig, wo em Schwarzwald schbiilet, an gmiadlicha volkstimlicha Ôôstrich zo gäa, wo selda ens ganz Sendimentale abgleidet. Em Kontrascht drzua dominiiret em middlera Akt satirische Tee, wo s stedtische Gepräge ondrstreicha sollet. Reizvoll ischt au des kloine Ballett Hochzeit im Schwarzwald, wo en da erschda Uffzug neigschoba ischt. (…der ganz Artikel lese)

Früeneri Artikle vor Wuche:

Hesch gwüsst ...

... dass ma für d Arbata vo da Rhiregulirig a uagene Isabahn mit baut hot?
... dàss sitter 2017 ìn dräi Kìndergàrta vun ABCM-Zweisprachigkeit numma-n-Elsassisch un Hoochdiitsch grädd wìrd?
... dass europäischi Kartografè un Seefahrer bis is 19. Johrhundert nò drum gschtrittè hèn, ob Sachalin è Inslè sig?
... dass d Jella Lepman ibrzeigt gwea ischt, dass mr guade Kender- ond Jugendbiacher braucht zom d Kender zo Weltoffaheit ond Toleranz z erziaga?
... ass d Schwaarzwälder Guckucksuur in dr hitige Foorm us dr Uurmacherschuel Furtwange stammt?
... dass dr Luzi Jenny ubr schiini Umwält im Bündner Bärgdorf und di ganz Spannwiiti vo ünschna menschlicha Nööt und Fräuda uf Tschappiinertütsch gschriba het?

Nachrichte rund um di alemannische Dialäkt:

3. Dezämber 2024:
Das Wort des Jahres 2024 ist «Unterschriften-Bschiss» (SRF)
2. Dezämber 2024:
Mundart mit satirischem Biss (Badische Zeitung)
1. Dezämber 2024:
„Oifach leaba“ – einfach leben mit dem Oberschwäbischen Kalender 2025 (Schwäbische Zeitung)
29. Novämber 2024:
Warum Schweizer einen Hochdeutsch-Komplex haben (SRF)
28. Novämber 2024:
Darum ist der Maloney-Kinofilm in Mundart (20min)

Meh Nachrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

3. Dezämber

1904: Vum kalifornische Lick-Observatorium uus entdeckt dr Aschtronom Charles Dillon Perrine d Himalia, dr sechst Mond vum Jupiter .
1912: D Balkanbund-Länder Serbie, Montenegro un Bulgarie schließe im erschte Balkanchrieg e vorlaifige Waffestillstand mit em bsigte Osmanische Rych, wu aber nit lang hebt.
1984: In ere Peschtizidfabrik vu dr US-amerikanische Union Carbide im indische Bhopal chunnt s zuen eme verheerende Giftgasuufall (Bild), wu 40 Tonne vun eme hochgiftige Gasgmisch (vor allem Methylisocyanat, MIC) freigsetzt wäre, wu bis zue 25.000 Mänsche dra stärbe un rund 500.000 verletzt wäre.
1987: Dr Film Cobra Verde vum Werner Herzog mit em Klaus Kinski in syre letschte große Roll het z Dytschland Premiere.