Dr Splüegebass
| Splüegebass / Passo dello Spluga | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 d Schwiizer Site vom Splüegebass mit Blick zum Teurihorn | |||||
| Himmelsrichtig | Nord | Süd | |||
| Passhöchi | 2'114 m ü. M. | ||||
| Graubünde (Schwiiz) | Val San Giacomo (Lombardei, Italie) | ||||
| Wasserscheide | Hinderrhi → Rhii | Liro → Mera → Comersee → Adda → Po | |||
| Daalort | Splüege | Chiavenna | |||
| Usbau | Passstrooss |  Strada statale 36 del Lago di Como e dello Spluga
| |||
| Baut | 1821–1823 | ||||
| Sperri | Novämber – Mai | ||||
| Gebirg | Adula-Alpe / Oberhalbsteiner Alpe | ||||
| Profil | |||||
| Denzel-Skala | SG 2-3 | SG 2-3 | |||
| Ø-Stiigig | 7,1 % (638 m / 9 km) | 5,9 % (1780 m / 30 km) | |||
| Max. Stiigig | 11 % | 13 % | |||
| Charte |  | ||||
| Koordinate | 745183 / 152221 | ||||
Dr Splüegepass (italiänisch Passo dello Spluga, früener Urschler[1]) isch e Bärgpass vo de Alpe im Bündnerland.
D Passhöchi lyt uf 2114 Meter. D Passtrooss verbindet s schwiizerische Rhiiwald in dr Region Viamala mit dr Stadt Kläwe in dr italiänische Brovinz Sondrio und em Comersee. Uf em Pass isch d Wasserscheide zwüschen em Rhii und em Po und d Staatsgränze zwüschen Italie und dr Schwiiz.
Dr Pass isch scho de Römer bekannt gsi. Denn het dr Wääg wohrschiinlig dr Name „Cunus Aureus“ gha – das bedütet „goldige Spitz“ (wenn das nit dr Julierbass bezeichnet het). Splüege söll vom latynische Wort „specula“ cho, wo "Usguck" oder "Höhli" bedütet. Dä Name isch wohrschiinlig au im Middelalter brucht worde.
Die hütigi Strooss hai d Östriicher, wo si z Mailand gherrscht hai, uf eigeni Chöschte baut und si isch im Summer 1822 fertig gsi.[2]
Bemerkenswärt isch d Südrampe dur s italiänische Val San Giacomo: vo Kläwe bis zur Passhöchi muess mä uf ere Strecki vo öbbe 30 Kilometer e Höchenunderschiid vo 1800 Meter überwinde. Im 19. Johrhundert het s Plän gee, en Iisebahnlinie über e Splüege z baue; die si aber am Widerstand vom Kanton Tessin gschiiteret, wil dä eso umfahre worde wer. Schliesslig het mä dr Bau vom erste Gottharddunnel vorzoge.
Sit em Bau vom ene Dunnel dur dr San Bernardino het dr Pass sini früeneri Bedütig fast ganz verlore. Im Winter isch er wäg em höche Schnee zue.
Nid wiit vo dr Strooss isch dr Kultur- und Wiitwanderwäg Via Spluga uf em historische Saumpfad über e Splüegbpass.
In dr Nöchi vom Pass het mä uf 2100 Meter Höchi früener Quarzit in Blatteform abbaut. Dä isch in dr Region brucht worde, zum Hüüser z decke.[3][4] Dr Abbau isch iigstellt worde.
Bilder
[ändere | Quälltäxt bearbeite]-
dr Pass um 1810 -
d Marmorbrugg, 19. Jhr. -
Kurve uf dr Nordsite -
d Passhöchi -
Panorama vo dr Nordsite vom Splüegebass
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Splügenpass – Sammlig vo Multimediadateie- Splügenpass (2113 m) Beschribig und Stiigigsbrofil vo dr Bassstrooss uf quaeldich.de
- Jürg Simonett: Splügenpass. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fuessnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Kurt Wanner: Rheinwald. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- ↑ Bündner Kalender 2010, S. 113
- ↑ F. de Quervain: Die nutzbaren Gesteine der Schweiz. Bern (Kümmerly & Frey) 1969, S. 91
- ↑ Verde Spluga uf graniticonrad.it
