Valpelline

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Valpelline
Wappe
Valpelline (Italien)
Valpelline (Italien)
Valpelline
Valpelline
Panorama di Valpelline.

Panorama di Valpelline.
Panorama di Valpelline.
Lag vu dr Gmai Valpelline im Augschtdal

Lag vu dr Gmai Valpelline im Augschtdal
Lag vu dr Gmai Valpelline im Augschtdal
Staat: Italie
Region: Aostatal
Koordinate: 45° 50′ N, 7° 20′ OKoordinate: 45° 50′ 0″ N, 7° 20′ 0″ O
Hechi: 964 m s.l.m.
Yywohner: 591 (31. Dez. 2022)[1]
ISTAT-Nummer: 007069

Valpelline (frankoprov. Valpeleunna) isch e Gmai in dr autonome Provinz Augschtdal z Italie.

Valpelline ghert zue dr Gmainschaft Unité de communes Grand-Combin.

Geografi[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Dorf Valpelline lyt im Valpelline, eme Sytedal vu däm Daal, wo us em Augschddaal zum Gross Sankt Bärnhardspass füert.

Zue dr Gmai ghere d Wyyler La fabrique, Chez-les-Chuc, Bovet, Les Moulins, Arliod, Cumet, La Moule, La Forge, Chef-lieu, Prailles, Vignettes, Cheillon, Frissoniaz dessous, Frissoniaz dessus, Chez Cailleur, Chozod, Sémon, Lavod, Thoules dessous, Thoules dessus, Lo Berrio, La Clayvaz, Les Ansermin, Gonté, La Veulla. Nochbergmaine sin Doues, Ollomont, Oyace, Quart, Roisan un Saint-Christophe

Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Ortsname hed mid em Name vum Gott Poeninus z tue, wo d Kelte uf em Bärnhardspass vereert hend.

Dr Grinder vum Huus Savoyen, dr Humbert I mit dr wysse Händ, het anne 1025 s Augschtdal as Leeche griegt. Mid Uusnahme vun e baar Johr (1691, 1704–1706, 1798–1814 zue Frankrych) het s Augschtdal derno zem Huus Savoyen gheert bis anne 1946, d. h. bis dr letscht italienisch Chenig abdankt ghaa het. Wu s italienisch Chenigrych anne 1861 grindet woren isch, isch s Augschtdal zue dr Provinz Turin chuu. Anne 1927 isch s derno ne aigestädnigi Provinz wore. Im Faschismus isch di franzesisch Sproch verbote wore un s het e starki Italienisierigsbolitik gee. Vu 1939 bis 1945 het Valpelline dr italienisiert Name Valpellina drait. Noch em Zweede Wältchrieg het s Augschtdal anne 1948 e autonome Sonderstatus griegt.

Bevelkerig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Johr 1861 1871 1881 1901 1911 1921 1931
Yywohner 755 593 746 621 599 621 571
Johr 1936 1951 1961 1971 1981 1991 2001
Yywohner 565 627 731 635 541 533 600

Politik[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Burgermaischter vu Valpelline isch dr Claudio Restano.

Sproch und Dialäkt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr frankoprovenzalisch Dialäkt vu Valpelline ghert zum Valdostanisch (Valdôtèn).

Anne 2001 het d Fondation Émile Chanoux in Zämmenarbet mit em Centre d'Études Linguistiques pour l'Europe un dr Università degli Studi di Trento di soziolinguistisch Situation vu allne Gmaine im Augschtdal untersuecht. Doderzue isch im Septämber un Oktober 2002 e Froogebooge verschickt woore. Vu Valpelline sin 67 Froogebeege wider retuurchuu[2].

Froog 0301: Was isch Ihri Muetersprooch?
Italienisch Patois Italienisch un Patois Piemontesisch anderi kai Andwoord Total
44 (65,7 %) 15 (22,4 %) 1 (1,5 %) 3 (4,5 %) 2 (3 %) 2 (3 %) 67
Froog 1403a: Wie guet verstehn si Frankoprovenzalisch (Patois)?
guet mittelguet e weng gar nit kai Andwoord Total
42 (62,7 %) 4 (6 %) 4 (6 %) 16 (23,9 %) 1 (1,5 %) 67
Froog 1403b: Wie guet chenne si Frankoprovenzalisch (Patois) schwätze?
guet mittelguet e weng gar nit kai Andwoord Total
36 (53,7 %) 5 (7,5 %) 7 (10,5 %) 19 (28,4 %) 0 (0 %) 67

Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Valpelline – Sammlig vo Multimediadateie

Fueßnote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Demographic Balance and resident population by sex on 31st december 2022. Italian National Institute of Statistics, abgruefen am 14. Mai 2023.
  2. Fondation Émile Chanoux: ‘‘Sondage linguistique’’. Archiviert vom Original am 5. Juli 2017; abgruefen am 15. November 2012.