Zum Inhalt springen

Rabiusa

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Rabiusa
Rabiusa
Rabiusa

RabiusaVorlage:Infobox Fluss/KARTE_fehlt

Date
Gwässerkennzaal CH: 320
Laag Kanton Graubünden; Schwiiz
Flusssystem Rhy
Abfluss über Vorderrhy → Rhy → Nordsee
Quelle am Bärenhorä
46° 35′ 3″ N, 9° 14′ 44″ O
Quellhöchi 2'700 m ü. M.Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Mündig i der Versamer Schlucht in VorderrhyKoordinate: 46° 48′ 16″ N, 9° 19′ 49″ O; CH1903: 744382 / 185438
46° 48′ 16″ N, 9° 19′ 49″ O
Mündigshöchi 620 m ü. M.Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Höchiunterschiid 2080 m
Lengi 32,5 kmVorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlenVorlage:Infobox Fluss/EINZUGSGEBIET_fehlt

D Rabiusa ([ʁɐˈbɪ̯ʊzɐ]/?, rätoromanisch au Rabiosa) isch en Fluss im Bündnerland i dr Schwiiz. Im Dialäkt vo Safie heisst si Rii.

D Rabiusa isch en Näbefluss vom Rhy. Si isch 32 Kilometer lang und sammlet d Wasser us em ganze Saafietaal. Iry Kwelle het si uf dr Nordsyte vom Bärehorä uf öpe 2700 Meter über Meer, i dr Nöchi vom alte Soumwäg vo Saafie uf Schplüüge übere. Im obere Deil flüsst der Bach zerscht über di höch glägni Augschtaweid vo Saafie und den dur s Taal mid de Alpe Alvena, Piänetsch, Z'Hinderst, Piggamad und Althuus. Vo de Bärghäng und Sytetobel chöme vil anderi Bech i d Rabiusa abe; der lengscht dervo isch dr Carnusabach.

I der Middi vom Taal flüsst d Rabiusa under de Dörfer dure, wo sid 2013 zu der grosse Gmaind Saafietaal zämegschlosse sind. Die Ortschafte ligge uf der lingge Syte vom Taal, wo weniger steil isch: Thalchirch, Camanaboda, Saafie Platz, Neuchirch, Tenna und Usserbärg.

Unden a Tenna chunt der Fluss durs Versamertobel, wo s Piet vom Dorf Versam, wo sid 2013 au zu der Gmaind Safietaal ghört, und dr Gmaindbann vo Bonaduz trennt. An ere ganz änge Stell goot sibezg Meter höch über d Rabiusa d Brugg vo Versam über d Chlamm. Und anderthalb Kilometer wyter unde mündet dr Fluss i dr grosse Rhyschlucht in Vorderrhy.

S Wasser vo de Rabiusa wird dur längi Stolle i de Bärge zu zwöi Wasserchraftwärch vo de Chraftwärch Zervreila (KWZ) gleitet; zerscht vo dr Wanna (1720 Meter) obe zum Chraftwärch vo Safie Platz (1300 Meter), und vo do a und derzue sid 1949 vom Stausee bi Underegschi us (1146 Meter) no wyter durs Bärgmassiiv vom Hainzebärg zum Chraftwärch vo Realta bi Rootebrunne; das isch uf der Höchi vo 625 Meter unde. I d Wanna chunt au sid 1957 no s Wasser us em Nochbertaal, wo s Zervreilawärch im Valsertaal bim Zervreilasee us em Valser Rhy ableitet und mid em Rabiusawasser au bis uf Realta abe loot zum Stroom z produziere.[1]

 Commons: Rabiusa – Sammlig vo Multimediadateie
  1. Kraftwerksanlagen uf de Website vo de Zervreilawärch (kwz.ch)