Gundeldinge

Gundeli (Gundeldingen)
Quartier vo Basel

Flechi

1,23 km²

Iiwohner

18.271 (Jan. 2003)

Bevölkerigsdichti

18271 / 1.23 Iiwohner/km²

Usländeraadeil

39,3 %

BFS-Nr.

2701-006

Postleitzahl

4053

Dialäkt: Baseldütsch

S Gundeli, offiziell Gundeldinge (dütsch Gundeldingen) isch ä Quartier mit öbbe 18'000 Iiwohner im Süde vo der Schwiizer Stadt Basel.

Es isch ä Wohnquartier und lit uf der Grossbasler Siite vom Rhii, im Süde vo dr Altstadt zwüschem SBB Bahnhof und em Bruederholz. Im Gegesatz zum übrige Stadtgebiet fallt s uf, ass s Quartier ä Struktur het wo fast wien e Schachbrätt isch mit parallele Stroossezüg und wo amerikanische Vorbilder noochempfunde isch. D Tatsach, ass s Gundeli dur ä SBB Bahnhof und sini Gleisaalaage physisch vom rästlige Stadtgebiet trennt isch, git em Quartier dr Charakter von erä eigeständige Chliistadt.

Gschicht

D Gegend am Nordabhang vom Bruederholz, öbbe ei Kilometer usserhalb vo de früechere Muure vom alte Chärn vo der Stadt Basel, isch scho 1194 in de Urkunde as Cundoltingin erwähnt worde. Früehner het s zur ländlige Umgäbig vo Basel zelt, und im 14. und 15. Johrhundert si dört ä Reihe vo Wasserschlösser as herrschaftligi Sitz baut worde. Es het vier Schlösser gä: s grosse Gundeldinge, s untere mittlere Gundeldinge, s obere mittlere Gundeldinge und s vordere Gundeldinge. Usser em Untere mittlere Gundeldinge , wo hützudag dr Name Thomas Platter-Huus drait und sich zwüsche de Quartierhüüser versteckt, und em vordere Gundeldinge, wo au zmittst im Wohngebiet lit, si alli die Schlösser mit der Ziit verschwunde.

No am Afang vo der zweite Hälfti vom 19. Johrhundert het s im Quartier kuum 30 Hüüser gha und nume ä baar schmali Ströössli und Fäldwäg, wo vo de Buure bruucht worde si. Es het wiiti Obstbaumalage und Chornfälder ge und au Räb- und Chrüütergärtli. S Gundeldingerfäld het denn der Stadtgmeind Basel ghört. Vo 1872 aa het die Süddütschi Immobilie-Gsellschaft, mit em Säge vo der Stadt Basel, s Land zwüschem Bahnhof, dr Gundeldinger-, Margarethe- und Riinachstross, wo 72 ha grooss gsi isch, in mehrere Tranche ufkauft. D Gsellschaft het vorgha, s erschlossnige Land so schnäll wi möglig wider an Bauwilligi z verchaufe. Am 1. Juni 1874 het der Gross Root vo der Stadt Basel dr Überbauigsplan für s Quartier agnoh und in ä baar Johr isch s ganze Gebiet grosstedtisch überbaut worde.

Währed em Zweite Wältchrieg isch Basel-Gundeldinge s Ziil vo zwei grössere Luftangriff vo alliierte Bomberstaffle worde (16./17. Dezember 1940 und 4. März 1945), wo ei Todesopfer und grosse Sachschade verursacht hai. D Gränzlag vo der Stadt Basel und die unmittelbari Nochberschaft vom Quartier zu de Gleisalage vo der SBB lön eim lo dängge, ass es wägenerä Verwächslig mit eim vo de Bahnhöf im Elsass oder z Südbade, wo vo der Wehrmacht bruucht worde si, bassiert siig; aber immer no git s sonigi wo vermuete, ass es sich bim zweite Agriff um ä bewussti Strofaktion für Wareliiferige vo der Schwiiz an Nazi-Dütschland ghandlet haig.

Der eltist Neutrali Quartierverein vo Basel, der Neutrali Quartierverein Gundeldinge, churz NQVG, bestoht sit 1875. Und sit em Johr 2001 existiert – z Basel git s kei Gmeindiebeni - d Quartierkoordination Gundeldinge, ä Koordinationsstell, wo emä Quartiersekretariat ähnlig isch. Si isch vo engagierte VerträterInne vo de Verein im Quartier gründet worde und wird ehrenamtlig gfüehrt.

Verchehr

S Gundeldinger Quartier wird hauptsächlig vo de Tramlinie 15, 16 und E11 und dr Buslinie 36 bedient. In dr Richdig vo dr Innestadt het s d Münchestäinerbrugg für dr öffentlig Verkeer, d Peter Merian-Brugg und s Birsigwiadukt, wo dr Individualverkeer drüüber goot, und d RailCity- und d Gundeli-Passerelle für d Fuessgänger.

Sport

Im Margrethepark befindet sich d Kunstiisbahn St. Margrethe, wo langi Ziit s Heimstadion vom EHC Basel gsi isch, bis d St. Jakob-Arena baut worde isch. S Quartier het au si eigene Fuessballclub, dr FC Gundeldinge (3. Liga), wo siini Mätsch aber im Joggeli spiilt.

Gebäud und Sehnswürdigkeite

Dr SBB Bahnhof
Dr französisch Bahnhof
D Heiliggeistkiirche
S Freie Theater
S Gundeldinger Schlössli (Thomas-Platter-Huus)
S Zwinglihuus

Weblingg

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Basel-Gundeldingen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.