Birsfälde

Birsfelden
Wappe vo Birsfelden
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Basel-Landschaft (BL)
Bezirk:	Arlesheimw
BFS-Nr.:	2766i1f3f4
Poschtleitzahl:	4127
UN/LOCODE:	CH BFL
Koordinate:	613904 / 26697447.5533337.62333333259
Höchi:	259 m ü. M.
Flächi:	2.52 km²
Iiwohner:	i10'264 (31. Dezämber 2022)
Website:	www.birsfelden.ch
Charte
Charte vo Birsfelden ww

Dialäkt: Baaseldütsch

Birsfälde (offiziell hoochdütsch: Birsfelden) isch e politischi Gmeind im Bezirk Arlese im Kanton Basel-Landschaft in dr Schwiz.

Geographii

Birsfälde lit 259 m ü.M. an dr Mündig vo dr Birs in Rhii. Es isch d Gmeind im Kanton Baselland, wo am diefste lit. Au dr diefst Punggt im Kanton befindet sich z Birsfälde, uf 246 Meter ü.M. an dr Birsmündig. D Birs bildet d Gränze zur Stadt Basel im Weste; im Norde und Nordoste isch dr Rhii die natürligi Gränze zu Basel und Rieche (Kanton Basel-Stadt) und zu Gränzach-Wyhle (Dütschland). Im Oste und Süde gränzt Birsfälde an Muttez. Zur Gmeind ghöre au s Wasserchraftwärk Birsfälde und dr Birsfälder Haafe am Rhii. Birsfälde isch mit dr Dramlinie 3 mit Basel und mit de Buslinie 70 und 80 au mit Liestel verbunde.

D Flechi vo dr Gmeind isch 252 Hektar grooss, drvo si 81 % Siidligsflechi, 18 % Landwirtschaftsgebiet und 1 % Wald.

Wappe

Uf em Wappe vo Birsfälde het s drei gääli Stärn, wo under eme wiisse Wällebalke uf rotem Grund stöhn. Die drei gääle Stärn symbolisiere dr Fluernaame Stärnefäld, währed dr Wällebalke d Birs darstellt.

Gschicht

Fund us dr Stei- und dr Bronzeziit und Räst von ere römische Warte im Stärnefäld belege die früechi Besiidlig an dr Birsmündig. Dr Birsfälder Hof isch scho im Hochmittelalter bekannt gsi und het de Groofe vo Hombärg und em Dalbe Chloster z Basel ghört. Noch em Bau von ere feste Holzbrugg über d Birs 1425 het sich uf em Birsfäld e chliini Bruggesiidlig entwigglet. Dr gross Ufschwung isch aber erst noch dr Basler Kantonsdeilig im Johr 1833 cho, wo d Birs d Kantonsgränze und Birsfälde e Zollort worde si. Wirtshüüser mit Ställ und Fuehrhaltereie mit Ross si entstande. Dank siiner günstige Verchehrslaag in dr Nööchi vom früeje Industriiviertel Dalbedaal, hai sich do au vili Arbeiter niidergloo.

Birsfälde het lang zur Gmeind Muttez ghört und het erst 1874 dr Status von ere eigeständige Iiwohnergmeind übercho. Ab 1923 isch dr Baasler Flugblatz uf em «Stärnefäld» gsi und Birsfälde isch mit em ganze europäische Luftverchehrsnetz verbunde gsi. 1950 isch dä «international» Flugplatz z chlii worde und me het en noch Blotzheim verleit, wo dr jetzig EuroAirport Basel-Mulhouse-Friburg entstanden isch.

Dr Naame Birsfälde leitet sich vo de früenere Fälder an dr Birs ab. In dr regionale Umgangssproch sait me Birsfälde scherzhaft au «Blätzbums».

Wirtschaft

Zämme mit de Areal Santihanns und Chläihüninge und em Auhaafe Muttez bildet dr Birsfälder Haafe d Rhiihääfe vo beide Baasel. Zämme hai si e Flechi vo über 1,3 Mio. m². S Chraftwärk Birsfälde über em Rhii broduziert öbbe 100 MW Stroom. Z Birsfälde befindet sich au dr Hauptsitz vo Vitra und vo Delica.

Bevölkerig

Birsfälde het e chli meh as 10'000 Iiwohner. 30 % vo dr Bevölkerig si römisch-katholisch und 27 % reformiert. Dr Usländeradeil beträit 23,9 %.

Politik

Dr siibechöpfig Gmeindiroot vo Birsfälde isch us de folgende Persone zsämmegsetzt:

• Claudio Botti (Gmeindpräsident/CVP)

Präsidials und Sicherheit: Personalwääse, Iibürgerige, Information, Iwohnerdienst, Wahle und Abstimmige, Füürwehr, Polizei, Zivilschutz, Katastrophevorsorg (GFS)

• Peter Buser (Vizepräsident/SVP)

Diefbau: Verchehr, Strosse, Umwältschutz, Abfallbesitigung, Sportplätz, Sporthalle, GGA, Wasserversorgig, Abwasserableitig, Friidhof, Energii, Fischerei

• Walter Märki (SP)

Finanze: Finanze, Stüüre, Versicherigswääse

• Jakob Nussbaum (FDP)

Hoochbau: Hoochbau, Ortsblaanig, Wohnbauförderig, Liigeschaftsverwaltig, Grundbuech- und Katasterwääse

• Ursula Roth Somlo (SP)

Bildig, Jugend und Kultur: Schuelwääse, Logopädii, Vorschuelheilpädagogik, Chinder- und Jugendzahnpflääg, Dräffpunkt Lavater, Robinsonspiilblatz, Daagesheim und Daagesfamilie, Mittagsdisch, Kultur

• Brigitte Schafroth (SP)

Sozials: Sozialhilf, Vormundschaft, Sozialberootig, AHV-Zwiigstell, Spitex, Alters- und Pfläägheim

• Claude Zufferey (SVP)

Sport und Wirtschaft: Schwümmhalle, Durnhalle, Sportblätz, Sporthalle, Gwärb- und Wirtschaftsförderig, Määrt, Informatik, Arbetssicherheit, Schiesswääse

• Walter Ziltener (Gmeindverwalter, nit Mitgliid vom Gmeindirot)

Partnergmeind isch Plan-les-Ouates.

Sehnswürdigkeite

dr Holzöpfelwääg, wo bim Chraftwärk über e Rhii übere goht

• s Birsfälder Museum
• s Chraftwärk Birsfälde, mit sine beide Schleusebecki für d Rhiischifffahrt und d Chraftwärkinsle, 1953/54 baut vom Hans Hofmann
• s Birschöpfli, e bekannts Erholigsgebiet
• d Bruederchlauschille, 1957–1959 baut vom Hermann Baur, beiiflusst vom Le Corbusier sinere Wallfahrtskapälle z Ronchamp
• s Vitra Center, s Verwaltigsgebäud vo dr Design-Möbel-Firma vom kalifornische Architekt Frank Gehry

Bilder

• 
  s Chraftwärk 1954 in Bau
• 
  s Chraftwärk 2005
• 
  s Birschöpfli
• 
  di katholischi Chile
• 
  di reformierti Chile

Literatur

• Hans-Rudolf Heyer: Die Kunstdenkmäler des Kantons Basel-Landschaft. Band I: Der Bezirk Arlesheim. (= Kunstdenkmäler der Schweiz. Band 57). Hrsg. von der Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 1969, DNB 457321989.

Weblink

 Commons: Birsfelden – Sammlig vo Multimediadateie

• Offizielli Website vo dr Gmeind Birsfälde
• Brigitta Strub: Birsfelden In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Website vom Chraftwerk Birsfälde
• Birsfälde Blog Memento im Webarchiv (hät aafangs April 2013 ufghört blogge)

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Birsfelden“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.