Chraftwärch Rhynau
| Kraftwerk Rheinau | ||
|---|---|---|
 | ||
| Laag | ||
| ||
| Koordinate, (CH) | 47° 38′ 20″ N, 8° 36′ 7″ O (687411 / 277123) | |
| Land |  Schwiz
| |
| Ort | Rhynau ZH | |
| Gwässer | Hochrhy | |
| Gwässerkilometèr | km 55,27 | |
| Kraftwärk | ||
| Bedriiber | Axpo Power AG, EnBW | |
| Blaningsaafang | 1929 | |
| Bauzit | 1952 Aafang vum Bau | |
| Betribaafang | 1957 | |
| Technik | ||
| Èngpassleischtig | 36,8 Megawatt | |
| Durchschnittliche Fallhöchi |
7,86 bis 12,52 m | |
| Uusbaudurrèfluss | 400 m³/s | |
| Turbinè | 2 Kaplanturbinè | |
| Suschtiges | ||
S Chraftwörch Rhynau isch è Laufwasserchraftwärch (i dè bsunderè Form Uusleitigschraftwärch) am Hochrhy (Stròmkilometer 55,27) bi Rhynau. Dè Stròm bildet dört d Gränzè zwǜschè Dütschland un dè Schwiz bzw. zwǜschè m Jeschtetter Zipfel un èm Zürcher Wyland.
Chraftwärch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S Chraftwärch nutzt dè Höchèunterschyd vo dè Rhyschliifè bi Rhynau un dè Stauhub vo 5,9 Meter uus. Dè Hub wǜrkt sich uff dè Stauruum uus, wo bis zum 6,6 Kilometer stròmobsi ligendè Rhyfall gòt. Wôrend dè natürlichi Flusslauf mit èm einzig am Hochrhy nò vorhandenè Schliifè um Rhynau ummèflǜèsst, wörd s Wasser südlich vo Rhynau an èrè Weeraalaag mit vyr 25,5 Meter breitè Öffnungè, wo für è maximals Hochwasser vo 1250 m³/s uusglait isch, abzwygèt. S durchlauft s Chraftwärch mit sinè zwei Kaplanturbinè un denõch zwei 370 Meter langi Freischpygelschtollè, wo è Wassermengi vo je 200 m³/s ableitè chönnèd. Am Èndi vum Stollè gòt s zrugg i dè Rhy. S Gefälle bedrait je nõch Wasserfüürig zwǜschè 7,86 un 12,52 Meter. Dè Wääg vochürzt sich demit für sèllèn Deil vum Wasser vo öppè 4,4 Kilometer uff öppè 400 Meter. S Chraftwärchsgebäude un d Stollè ligèd abber alli uff dè Schwizer Sitè. D Bedryber vum Chraftwärch sin zu glychè Deil d Axpo Power AG un d EnBW.
Übber diè 5,0 Meter breiti un im Achsabschtand vo 30,5 Meter aagordnetè Weerpfyler spannt sich è öppè 117 Meter langi un im Grundriss bogèni Weerbrugg. S 4,0 Meter breite Bauwärch wyst beidsitig unnè aagordneti Staalvollwanddräger uff un diènt sowoll èm Bedryb un èm Unterhaalt vo dè Weeraalaag als au als dütsch-schwizer Gränzübbergang für Wanderer.[1]
Gschichtè
[ändere | Quälltäxt bearbeite]1929 hèt d Republik Bade un d Schwiz èn Vodraag übber dè Uusbau vum Rhy vo Basel bis zum Boddèsee zuè nèrè Wasserstrõß z avisyrè. Deil vo dènnè Blään isch è Chraftwärch bi Rhynau gsi. 1931 sin i dè betroffenè Gmeindè d Konzessionsgsuèch für dè Bau vom Chraftwärch Rhynau zämmè mit dè Brojèktvorlaag voöffentlicht worrè, welli 46 Yschprõchè nõch sich zogè hèt. Druffhy hèt s Ergänzigsvorlaagè un 1937 d Voneemlassig gää. Nõch dè abschlièßendè Brojèktvorlaag vum Summer 1942 hèn schlièßlich am 22. Dezember 1944 diè Nordoschtschwizer Chraftwärch AG (NOK), d Aluminiumwärch Chippis un d Symens-Schuckert Wärche AG d Konzession zum Bau vom Chraftwärch erhaaltè. D Inchraftsetzig vo dè Konzession isch am 1. Februar 1948 durrègfüürt worrè. Nõch èrè am 27. Januar 1951 durch dè Regyrigsrõt vum Kanton Züri gnemigtè Abänderigsvorlaag, i dèrrè s Maschinnèhuus vom Stollèuuslauf zum Stollèylauf volait worrè isch, isch s Chraftwärch vo 1952 bis 1957 baut worrè.[2]
Widderschtand
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Im Zuug vo Uusführungsblaaigè hèt sich Aafang vo dè 1950er Johr erheblichè Widderschtand gegè s Bauvorhabbè formyrt. Sellè hèt sich gegè dè Uffschtau vom Rhy zwǜschè m Rhyfall un èm Chraftwärch grichtet, vo allem geg diè oänderig vo dè Flusslandschaft, wo wit obbè am Hochrhy no zimli urschprünglich isch, inklusyv dè Rhyschlaufè bi Rhynau. 150'000 Unterschriftè un Demonschtrationè hèn dè Bau abber nit vohindèrè chönnè.[3] Am 26. Dezembèr 1951 hèt dè Bundesrõt, als Antwort uff è Interpellation vum Alois Grendelmeier beschtätiget, da mò a dè am 22. Dezembèr 1944 erteiltè Konzession feschthaaltè duèt.
Am 23. Februar 1954 hèn d Rhynaugegner mit knapp 60'000 Unterschriftè è eidgnössischi Volksinitiativè zum Schutz vo dè Stromlandschaft Rhyfall-Rhynau z Bärn ygreicht. Sebbi hèt è Ergänzig vum Wasserrächtsartikel i dè schwizerischè Bundesvofassig vorgsää un zuèsätzlich è Übbergangsbeschtimmig für d Annullyrig vo dè Konzession für s Chraftwärch Rhynau gforderèt. S hèn sich i dè Schwiz abber nu 31,2 Brozènt vo dè Stimmberächtigtè, bi-n-èrè Waalbedeiligung vo 51,9 Brozènt, für dè Schutz vo dè Flusslandschaft uusgschprochè.[4] Mit è Roll hèt sicher au gschpillt, dass es zuè dèmm Zitpunkt schu meereri Flusschraftwärch am Hochrhy gää hèt, un mò no nit uff AKW als Energydräger hèt chönnè bauè. Dè uss dè Bewegig entschtandene Rhynaubund isch hüt no aktiv.
Ökology
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dè Flusslauf zwǜschè Uus- un Widderyleitig vum Wasser erhaaltet nu no èn Bruchdeil vo dè urschprünglichè Wassermengi. Um d Rèschtwassermengi uff s Niveau vor èm Chraftwärchsbau uffzschtauè z chönnè, sin zwei Hilfsweer baut worrè. Sell isch unter andrem uss Gründ vom Landschaftsschutz bassyrt. Zum Byschpill hèt d Kloschterinslè Rhynau als Inslè erhaaltè bliibè söllè. Bi nèm zu starkè Absenkè vum Wasserspygel würd dè Flussarm Chly Rhy nördlich vo dè Inslè trockè keiè. S èrschti Hilfsweer lyt nördlich vo Rhynau, s zweiti kurz vor dè Ymündig vom Chraftwärchsschtollè.
Um d Flussschlaufè ökologisch uffzwärtè, wörd s Erhöchè vo dè Mindeschtwassermengi uff 5 m³/s diskutyrt. Dõdemit wörd d Wassermengi vogrösserèd, wo i d Schlauf ièflièsst, un au d Flièssgschwindigkeit. Um sell z unterschtützè, söllèd diè beidè Hilfsweer deilwys bzw. ganz abgsènkt wörrè. Letschteres würd Zuèsatzmassnaamè nõch sich ziè, um d Kloschterinslè Rhynau nit zuè nèrè Halbinslè z machè.[5][6][7]
Weblinggs
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Kraftwerk Rheinau – Sammlig vo Multimediadateie- http://www.axpo.ch
- http://www.swissinfo.ch
- Horst Johannes Tümmers: Der Rhein Ein europäischer Fluss und seine Geschichte. Volaag C.H.Beck, Münchè 1999, ISBN 3-406-44823-2, S. 90. [3]
Einzelnõchwys
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Hans Rudolf Stierli, Erwin Stucki, Paul Wüst: Vor dem Bau der N4: Die Rheinübergänge zwischen Stein am Rhein und Eglisau. Im: Rheinbrücke N4, Hrsg. Nationalstrõssèbüro vom Kanton Schaffhuusè, Meier Volaag Schaffhuusè 1995, ISBN 3-85801-112-6, S. 53
- ↑ Konsortium Kraftwerk Rheinau: Das Projekt des Kraftwerkes Rheinau. In: Schweizerische Bauzeitung, Band 69, Auguscht 1952, S.439–448
- ↑ DER SPIEGEL 7/1952
- ↑ Rudolf Steiner: Der Ausbau des Hochrheins zur Schifffahrtsstraße - Die Geschichte eines gescheiterten Großprojekts. Inaugural-Dissertation, Universidät Monnèm, 2005, S.385
- ↑ http://www.sjeweb.de Archivlink (Memento vom 20. Februar 2012 im Internet Archive)
- ↑ http://www.rp.baden-wuerttemberg.de (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- ↑ aqua viva vormols Rheinaubund
| Di nögscht Brugg flussufwärts: Rhyschteeg Nohl |
Bruggene öber de Rhy | Di nögscht Brugg flussabwärts: Brugg uff d Kloschterinslè Rhynau (übberquert nu ein Nebbèarm vum Rhy) Rhybrugg Rhynau-Altèburg |
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Kraftwerk_Rheinau“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |