Landchrais Säckingè

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy


Wappe Dütschlandcharte
Wappe vom Landkreis Säckingen
Landkreis Säckingen
Dütschlandcharte, Position vom Landkreis Säckingen fürighobe
Koordinate: 47° 40′ N, 8° 0′ O
Basisdate (Stand 1972)
Bstandszitruum: 1938–1972
Bundesland: Bade-Württebärg
Regierigsbezirk: Südbaden
Verwaltigssitz: Säckinge
Flächi: 371 km²
Iiwohner:

75.344 (27. Mai 1970)

Bevölkerigsdichti: 203 Iiwohner je km²
Kfz-Chennzeiche: SÄK
Kreisschlüssel: 08 3 43
Kreisgliderig: 53 Gemeinden
Lag vom Landkreis Säckingen z Baden-Württemberg
Charte
Charte


Landchrais Säckingè isch èn Landchrais z Baddè-Württèbärg, wo im Zuug vo dè Chraisreform am 1. Januar 1973 uffglöst woorè isch. Dè gröschte, dè mittlere un öschtliche Deil vom Säckinger Landchrais isch 1973 im Landchrais Waldshuèt zuègschlagè worrè, dè weschtliche Rand im Landchrais Lerrach, dè südweschtlichè Eggè vo Baddè-Württèbärg. Dè Landchrais Säckingè hèt hauptsächlich s Bièt vom Hotzèwaald umfasst.

Geografy[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Laag[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dè Landchrais Säckingè isch im Südweschtè vo Baddè-Württèbärg deheim gsi, im Weschtè isch er e bitzeli übbers Weeradal frübber wèg gangè, im Oschtè hèt s Albdal dè Landchrais begränzt. Im Nordè isch am Südrand vom Fäldbärgmassyv Schluss gsi, am Südrand hèt dè Hochrhy diè natürlichi Gränz bildèt.

D Chraisschtadt Säckingè (hüt „Bad Säckingè“) isch am südlichè Rand un in Oscht-Weschtrichtung i dè Mitti vom Chraisgebièt dirèkt am Hochrhy glègè.

Nõchbòrchrais[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Nõchbòrchrais sin 1972 im Uhrzeigersinn im Weschtè Lerrach, dè Hochschwarzwald un Waldshuèt gsi. Im Südè hèt dè Hochrhy diè natürlich Gränz zum Kanton Aargau un dõdemit zuè dè Schwiz zogè.

Gschichtè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Gebièt vom spõtèrè Landchrais Säckingè hèt vor 1800 zuè nèrè Vylzaal vo voschidnè Hèrrschaftè ghört. 1806 isch s Gebièt im Land Baddè zuègschlagè worrè, Sèll Gau hèt znägscht mengi Ämter umfasst, drunter Beuggè, Nollingè, Säckingè, Weer un Kleinlaufèburg, wo abber gly druff hy alli uffglöst worrè sin. S hèt ab 1819 nu no s Amt Säckingè bschtandè, sèll hèt sich im Lauf vo dè Gschichte è baar Mòl voändert, znägscht zum Wyysèchrais un ab 1815 zum Oberrhychrais. 1864 hèt s zum Landeskommissärbezirk Fryburg ghört un 1936 isch es um è baar Gmeindè vom uffglöstè Amt Schopfè vogrößerèt worrè. Sèllè Amtsbezirk isch sit 1939 als Landchrais Säckingè dauft worrè.

Nõch dè Bildung vom Land Baddè-Württèbärg im Johr 1952 hèt dè Landchrais Säckingè zum Regyrungsbezirk Südbaddè ghört. Durch d Gmeindsreform ab 1970 hèt sich s Chraisgebièt in eim Fall gänderèt. Am 1. Januar 1971 isch d Gmeind Schlagettè mit dè Gmeind Immèeich vom Landchrais Waldshuèt zuè dè neuè Gmeind Albdal zämmèglait worrè. Drei Johr spòter, 1974, isch d Gmeind Albdal nõch St. Bläsy ygmeindet worrè un hèt dōdemit dè Landchrais Säckingè volō.

Mit Wǜrkung vom 1. Januar 1973 isch dè Landchrais Säckingè uffglöst worrè. Sini Gmeindè sin übberwigend im vogrößertè Landchrais Waldhuèt uffgangè, dè dõdemit dè Rächtsnõchfolger vom Landchrais Waldshuèt worrè. Füüf Gmeindè im weschtlichè Chraisgebièt sin im vogrößertè Landchrais Lerrach uffgangè.[1]

Ywoonerentwicklung[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Alli Ywoonerzaalè sin Volkszellungsergèbnis.

Johr Ywooner
17. Mai 1939 43.649
13. Septèmber 1950 50.263
Johr Ywooner
6. Juni 1961 65.797
27. Mai 1970 75.344

Bolitik[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Landrõt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Obberamtmänner bzw. Landrôt vom Bezirksamt bzw. Landchrais Säckingè 1814–1972:

Wappè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Wappè vom Landchrais Säckingè hèt è gschpaltenes Schild mit èm schwebendè silbèrnè Abtsschtab im Vordergrund ghaa. D abkeerti Krümmè vom Abtsschtab isch mit grüènè Stei belait, hinnè isch èn schräg nõch obbè grichtetè rotè Blitz gsi. S Wappè isch vom Landchrais Säckingè am 25. Auguscht 1966 vom baddè-württèbärgischè Innèminischterium voliè worrè. Dè Abtsschtab sǜmbolisyrt s Kloschter Säckingè, dè Blitz stòt für d Energybroduktion im Chrais. Uff èm dörtzmòl zum Bezirksamt Säckingè ghörendè, sit 1973 abber zum Nõchbòrlandchrais Lerrach ghörendè Gebièt isch s erschte Flusschraftwärch vo Europa baut worrè. D Blasonyrung dütet uff diè baddischè Farbè Rot-Gääl un uff d Farbè vo Vorderöschterrych (Rot-Wyß) hy, zu sellèm hèt s Gebièt bis 1806 ghört.

Wǜrtschaft un Infraschtruktur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Vokeer[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Durch s Chraisgebièt hèt kei Bundesautobaan gfüürt. Dè Chrais isch am Hochrhy nur durch d B 34 in Oscht-Wescht-Richtung erschlossè worrè. Vo dört laufèd meereri Chraisschtrõßè in Süd-Nord-Richtung durch d Sitèdäler vom Rhy un uff dè Waald, in Hotzèwaald, uè. Ennèt vo dè nördlichè Chraisgränz nimmt d Wyysèdal-Schtrõß, d B 317, selli Chraisschtrôßli ab un bindet dè Hochrhy un dè Hotzèwaald an Hochschwarzwald aa.

Städt un Gmeindè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Zum Landchrais Säckingè hèn ab 1936 znägscht 5 Städt un 48 Gmeindè ghört.

Am 7. März 1968 hèt dè Landdag vo Baddè-Württèbärg d Weichè für è Gmeindereform gschtellt. Mit èm Gesetz zur Stärkung der Verwaltungskraft kleinerer Gemeinden isch es möglich gsi, dass sich chlyneri Gmeindè freiwillig zuÈ größerè Gmeindè voeinigè chönnè. Dè Aafang im Landchrais Säckingè hèn am 1. Januar 1971 d Gmeindè Urbärg, Wilfingè, Wittèschwand un Wolpadingè im Hotzèwaald gmacht, wo sich zuè dè neuè Gmeind Dachsbärg (Südschwarzwald) zämmè duè hèn. Glychzitig hèt sich d Gmeind Schlagetè mit dè Nõchbòrgmeindè Immèeich im Landchrais Waldshuèt zuè dè neuè Gmeind Albdal zämmègschlossè. I dè Folgezit hèt sich d Zaal vo dè Gmeindè toujours reduzyrt, bis dè Landchrais SäckingÈ schlièßlich 1973 aufglöst worrè isch.

Diè gröscht Gmeind im Landchrais isch d Stadt Rhyfäldè (Baddè) gsi. Diè chlynscht Gmeinde isch Rütti gsi.

I dè Tabellè stôn d Gmeindè vom Landchrais Säckingè vor dè Gmeindereform. D Ywooneraagabbe beziènèd sich uff d Volkszellungsergèbnis i dè Johr 1961 un 1970.[1]

früèneri Gmeind hütigi Gmeind hütigè Landchrais Ywooner
am 6. Juni 1961
Ywooner
am 27. Mai 1970
Altèschwand Riggèbach Waldshuèt 383 428
Bergalingè Riggèbach Waldshuèt 258 306
Binzgè Laufèburg Waldshuèt 624 848
Dossèbach Schwörschtadt Lerrach 387 395
Engelschwand Görwyyl Waldshuèt 165 189
Görwyyl Görwyyll Waldshuèt 963 1.133
Großhèrrischwand Harrischrièd Waldshuèt 169 202
Grunholz Laufèburg Waldshuèt 259 257
Hänner Murg Waldshuèt 598 720
Harpolingè Säckingè Waldshuèt 364 431
Hartschwand Görwyyl Waldshuèt 146 149
Hauèschtei, Stadt Laufèburg Waldshuèt 157 151
Herrischrièd Herrischrièd Waldshuèt 584 612
Hòchsel Laufèburg Waldshuèt 409 448
Hògschür Hèrrischrièd Waldshuèt 204 238
Hornbärg Hèrrischrièd Waldshuèt 217 225
Hottingè Riggèbach Waldshuèt 543 582
Hüttè Riggèbach Waldshuèt 245 317
Ibach Ibach Waldshuèt 341 311
Karsau Rhyfäldè Lerrach 2.552 3.209
Laufèburg, Stadt Laufèburg Waldshuèt 3.336 3.947
Luttingè Laufèburg Waldshuèt 702 1.021
Minslè Rhyfäldè Lerrach 1.080 1.338
Murg Murg Waldshuèt 2.662 3.406
Niddergebisbach Hèrrischrièd Waldshuèt 173 182
Nidderhòf Murg Waldshuèt 945 1.093
Nidderwyyl Görwyyl Waldshuèt 399 491
Nordschwõbè Rhyfäldè Lerrach 248 222
Obberhof Murg Waldshuèt 476 471
Obberwyyl Görwyyl Waldshuèt 423 485
Öflingè Weer Waldshuèt 2.507 2.727
Rhyfäldè, Stadt Rhyfäldè Lerrach 14.642 17.258
Riggèbach Riggèbach Waldshuèt 543 715
Rippolingè Säckingè Waldshuèt 263 337
Rootzel Laufèburg Waldshuèt 475 478
Rotzingè Görwyyl Waldshuèt 329 360
Rüßwyyl Görwyyl Waldshuèt 466 532
Rütti Hèrrischrièd Waldshuèt 133 122
Säckingè, Stadt Säckingè Waldshuèt 11.326 12.894
Schachè Albrugg Waldshuèt 563 582
Schlagetè St. Bläsy Waldshuèt 250 235
Schwörschtadt Schwörschtadt Lerrach 1.616 2.034
Segetè Görwyyl Waldshuèt 227 250
Strittmatt Görwyyl Waldshuèt 340 323
Todtmoos Todtmoos Waldshuèt 1.937 1.940
Urbärg Dachsbärg Waldshuèt 302 281
Wallbach Bad Säckingen Waldshut 702 731
Weer, Stadt Weer Waldshuèt 7.413 8.537
Weerhaldè Hèrrischrièd Waldshuèt 305 306
Wilfingè Dachsbärg Waldshuèt 324 368
Willaringè Riggèbach Waldshuèt 592 851
Wittèschwand Dachsbärg Waldshuèt 283 276
Wolpedingè Dachsbärg Waldshuèt 247 258

Kfz-Nummèrèschild[ändere | Quälltäxt bearbeite]

ehemòligs Nummèrèschild vom Landchrais

Am 1. Juli 1956 isch im Landchrais bi dè Yfüürung vo dè bis hüt gültigè Auto-Kennzeichè s Unterscheidungszeichè SÄK zuègwisè worrè. Sèll isch s einzige Unterscheidungszeichè gsi, wo dè Buèchschtaab Ä din vorchò isch. S isch bis zum 31. Dezembèr 1972 úusgää worrè.

Einzelnõchwys[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. 1,0 1,1 , Sitè 501f

Vorlage:Navigationsleiste Ehemalige Landkreise und kreisfreie Städte in Baden-Württemberg

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Landkreis_Säckingen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.