Wikipedia:Umstellig uf alemannischi Stichwerter

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Des isch d Projäktsyte, wu d Frog soll dischpetiert wäre, eb d Artikel in dr Alemannische Wikipedia solle verschobe wäre uf Dialäktstichwerter.

In dr Aafangszyt vu dr Alemannische Wikipedia isch emol feschtglait wore, dass d Stichwerter uf Hochdytsch/Schriftdytsch aaglait wäre. Des isch dertemol vor allem bschlosse wore, wel d Suechi no Artikel dodermit aifacher wird un dass es kai Stryt driber git, wele Dialäkt un weli Schrybwys soll brucht wäre fir ainzelni Stichwerter. Sonigi Beschlüss sin dertemool numme vo wenige Lüt un in churze Diskussione gfasst worde (Wikipedia Diskussion:Grundsätze, Wikipedia:Meinungsbilder/Archiv_2004#Titel), eifach wyl's numme wenig Lüt zum diskutiere gha het.

Es het aber immer wiider Lüt gee, wo mit dere Lösig nit z friide gsi sin (z.B. uffem Früehligsträffe 2006 & Sommerträffe 2007). Mer het aber kei Alternativ gfunde. Des het au demit zämmeghange, dass dertemool no nit eso klar gsi isch, was für Schrybige un Dialäkt akzeptiert werde. Es het zum Byspil au Vorschläg gee, e verbindlichi Schrybig vorzschrybe oder sich sogar uff ei Dialäkt z einige. Richtlinie wie Wikipedia:Wiä schriib ich guets Alemannisch? sin no mee im Fluss gsi usw. Dass aber nit in dr Artikel e hochdytschi Iberschrift stoht, isch d Titel-Vorlag, wu uf Java-Skript basiert, yygfiert wore un dodermit chaa in jedem Artikel au ne Dialäktstichwort yybländet wäre.

Mittlerwyli git s d Suechergänzig, wu d Suechi vil aifacher macht, au wämer nit waiß wie s Stichwort gschribe wird. Au d Froog vo de Dialäkt un de Schrybige isch klar greglet.

S Broblem isch jetz, dass es immer wider Schwirigkaite git mit däre Java-Skript-Titelvorlag (z.B. im Juli 2011, wo d Überschrifte als "undefined" aazeigt worde sin & bi dr Umstellig vu dr MediaWiki-Software uf d Version 1.19 im Merz 2012). Wel sich vu dr zurzyt Aktive niemer so rächt uuschännt mit dr Programmierig, chenne mir Fähler, wu ufdrätte, nit aifach flicke. Usserdäm isch prinzipiell d Froog, ob mir als e alemannischi Enzyklopedi nit besser au alemannischi Stichwörter sötte ha.

Argumänt pro un contra[Quälltäxt bearbeite]

Argumänt fir e Umstellig[Quälltäxt bearbeite]

  • Mir sin do di Alemannisch Wikipedia, vu dohär wäre alemannischi Stichwerter konsequänter.
  • S Broblem vu dr unterschidlige Dialäkt un Schrybwyse hämer jetz scho bim Inhalt vu dr Artikel, bi dr Umstellig goht s nume um s Stichwort.
  • Spezifisch alemannischi Konzept (z.B. d Windsterche, lueg bi Diskussion:Wind) chönne besser dargstellt werde.
  • S git kai Broblem me mit dr Titelvorlag bi Änderige an dr Software
  • Wänn mer hochdytschi Wyterlaitige aalait, isch d Suechi ainewäg aifach.
  • D Ladezit vumene Artikel wird schneller, wänn de Titel nit extra generiert werde muess.
  • Es git kei Verwirrig mee, wänn de Titel un s Lemma ällewell glych sin.
  • S git immer emol wider neji Benutzer, wu Artikel uffem Dialäkt-Lemma aalege.
  • Üsri hochdütschi Stichwörter sin scho e paar Mool vo usserhalb als Argumänt gäge d Mitarbeit anere Dialäkt-Wikipedia aagfiert worde.
  • Di Bairisch Wikipedia zaigt, dass s System Dialäktstichwort + hochdytschi Wyterlaitig funktioniert.
  • Di technische Problem mit Vorlage:Titel verschwinde, wo mer momentan bruuche, für di hochdütsche Title notdürftig z kaschiere. Die Vorlag isch sövel kompliziert, das si hüüffig vo chlynen Änderigen i der Wikimedia-Architektur betroffen isch, was jedes Mal derzue füert, das i vilnen Artikle der Titel nümm richtig azeigt wird.

Argumänt gege ne Umstellig[Quälltäxt bearbeite]

  • E Umstellig wäre ne Hufe Arbet.
  • S System isch etabliert un bi dr bishärige Benutzer bekannt, e Umstellig chennt (v. a. weniger aktivi) Benutzer irritiere.
  • Öppe s äinzig Einhäitliche, will d Dialäkt und Schriibwiise bi fascht jedem Autor wider andersch sind.
  • De Läser im tüütsche Spraachruum isch (s git Usname) ufs Hochtüütsche Schriftbild trimmt und häd nume Hochtüütsch schriibe glärnt. D Orientierig für de ugwonti Benutzer isch äifacher.

Vorschlag zue dr Umsetzig[Quälltäxt bearbeite]

Uff welles Stichwort werde Artikel verschobe?

  • Prinzipiell uff d Schrybig vum Stichwort, wo in de Artikel am Aafang in fett stoot. In erschter Linie isch des also s Stichwort, wo vum Erst- oder Hauptautor bruucht worde isch. Es git e paar Ussnaame:
  • Nit verschobe werde Artikel über Persone, Werch, Organisatione etc, wo nit übersetzt werde (z.B. Der Freischütz)
  • Begriffsklärige werde vorerst nit verschobe.
  • Es werde numme Syte im Artikelnamensruum verschobe. Syte in andre Namensrüüm (z.B. Wikipedia:Ich brauche Hilfe) chönne je nooch Bedarf verschobe werde, aber mien nit. Vorlage sötte nit verschobe werde.


Wie wäält mer bi neue Artikel s Lemma?

  • De Erstautor, wo de Artikel aalait, entscheidet au über s Lemma bzw. mer übernimmt die Form, wo de Hauptautor im Teggst bruucht.
  • Wänn öber en Artikel überarbeitet, ussbaut oder in de lokale Dialäkt übersetzt (wie uff Wikipedia:Dialekt erlaubt), no channer au de Artikel verschiebe.


Wie funktioniert d Suech un d Verlinkig nooch de Verschiebig?

  • Bi jedere Verschiebig wird automatisch e hochdütschi Wyterleitig aaglait. Bi neue Artikel wird die extra aaglait.
  • Grundsätzli werde kei alemannischi Wyterleitige aaglait, einzelni Ussnaame chammer diskutiere.
  • Grundsätzli wird in de Artikel wyter uff di hochdütsche Stichwörter (=d Wyterleitig) verlinkt. Wemmer weiss, unter wellem alemannische Stichwort en Artikel isch, chammer au diräkt verlinke.

E konkrets Byspil: De Artikel Kartoffel wird uff Härdöpfel verschobe, wyl des d Schrybig vo de Hauptautore isch. Glychzitig wird automatisch e Wyterleitig vo "Kartoffel" aaglait. Mer cha jetz entweder diräkt uff "Härdöpfel" oder uff d Wyterleitig "Kartoffel" verlinke. Wänn emool öber de massiv ussbaut, no derf er de Artikel uff syni Schrybig verschiebe.


Wie wird die Verschiebig gmacht?

  • D Artikel werde vo Hand einzeln verschobe.
  • Demit di letschte Änderige nit verstopft werde, chönnt mer des au miteme Chonto mit Bot-Status mache (=e Chonto, wo nit in de letschte Änderige erschynt)
  • D Verschiebig wird alphabetisch gmacht, demit alli Artikel drachömmet (mit Hilf vum Wikipedia:Artikelverzeichnis).
  • Nooch de Verschiebig muess d Titelvorlag ussegno werde. Des cha mit eme Skript automatisch gmacht werde.


Was für technischi Usswirkige het die Verschiebig?

  • D Interwikilinks uff andre Wikipedia-Version mien aapasst werde. Des mache d Interwiki-Bots automatisch bi ihrene Suechvorgäng, in de Regel innerhalb vo Minute.
  • Di aktuelle Wyterleitige mien aapasst werde (z.B. Strasbourg), dass si diräkt uff s neui Lemma zeige. Au des mache Bots automatisch.
  • Vorlage, wo s Parameter {{PAGENAME}} bruucht hen (z.B. de alti Übersetzigshywys) sin scho aapasst worde.
  • S "default sort" vo de Kategorie muess bi e paar Artikel aapasst werde. Des wird aber vorallem bi Persone-Artikel bruucht, wo sowiiso nit verschobe werde.

Vorerscht isch s Broblem mit dr Vorlag technisch glest wore. Wäge däm isch d Abstimmig iber Lesige zum Titelvorlage-Broblem abbroche wore (lueg Archiv).

Die Abstimmig über de neue Vorschlag fängt am 2. April 2012 um 00:01 aa, un goot bis zum 4. Juni 2012, um 23:59.
Es gilt d Wikipedia:Stimmberächtigung.
De Vorschlag isch mit ere 2/3 Mehrheit aagno.

Abstimme chammer mit dänne Vorlage:

  •  Pro {{pro}} - wemmer für de Vorschlag isch.
  •  Contra {{contra}} - wemmer gäge de Vorschlag isch.
  •  Neutral {{neutral}} - für Kommentar oder neutrali Stimme.

Pro - für de Vorschlag[Quälltäxt bearbeite]

  1.  Pro --Holder (Diskussion) 05:58, 2. Apr. 2012 (MESZ)[Antwort gee]
  2.  Pro --mach 🙈🙉🙊 08:08, 2. Apr. 2012 (MESZ)[Antwort gee]
  3.  Pro --Terfili (Diskussion) 08:35, 2. Apr. 2012 (MESZ) (Myni wichtigste Gründ für e Umstellig: 1. Mir sin doo di Alemannisch Wikipedia, d Stichwörter sin e anachronistischi Ussnaam; 2. D Verwirrig, unter wellem Lemma en Artikel jetz eigetli isch, fällt weg, wyl Stichwort un Überschrift ändli identisch wäre; 3. Mit hochdütsche Wyterleitige ändret sich nüüt bi de Suech un em Verlinke; 4. D Froog vo verschidne Schrybwyyse un Dialäkt git's au hüt scho bi jedem Artikel, ohni dass es über des Stryyt git.[Antwort gee]
  4.  Pro --Badener (Diskussion) 11:21, 2. Apr. 2012 (MESZ) Wo di pälzisch Wikipedia das so gmacht het, han ich zerscht grossi Zwiifel gha, ob das guet chunnt. D Erfahrig het aber zeigt, dass das Syschtem kei Probläm macht.[Antwort gee]
  5.  Pro --MireilleLibmann (Diskussion) 12:40, 2. Apr. 2012 (MESZ)[Antwort gee]
  6.  Pro Woni z'erscht devo ghört ha bin i nit so begeischteret gsi vo dere Idee, aber i ha mer emol die bairischi Wikipedia agluegt, und bi dänne schiint's jo rächt guet z' laufe. --SEM (Diskussion) 16:00, 13. Apr. 2012 (MESZ)[Antwort gee]
  7.  Pro mir si hie di alemannischi Wikipedia (dass me sech einig wird überd Lemma mag bi verschidne Fäll e Herusforderig wärde; aber das söd üs ja ned hingere) --Pupsocke (Diskussion) 17:20, 6. Mai 2012 (MESZ)[Antwort gee]

Contra - gäge de Vorschlag[Quälltäxt bearbeite]

  1.  Contra Ds Lemma sött nid abhängig si vom Dialäkt vom Houptoutor. --Leyo 13:24, 2. Apr. 2012 (MESZ)[Antwort gee]
  2.  Contra --Etienne (Diskussion) 10:41, 11. Apr. 2012 (MESZ)[Antwort gee]
  3.  Contra --Henri Berger (Diskussion) 16:26, 17. Apr. 2012 (MESZ)[Antwort gee]
  4.  Contra S Lemma sött nöd vom Dialäkt abhängig si. Demit so Sache chönd vermide wärde. --Schofför (Diskussion) 01:12, 24. Apr. 2012 (MESZ)[Antwort gee]
  5.  Contra und zwar ganz es fetts. Ich finds es Unding, sich miesse z'ainige yber d Schribwyys/Schriibwys/Schreibwais/Schraibwes/Schroabwas/Schroibwus... vomene Lemma, hochdütsch isch einheitlig und fir alli glich grächt oder ungrächt. Aber entscheide sette am Änd die wirklig aktive Nutzer, und das bin ich jo wenigschtens im Momänt nid --Dr Umschattig red mit mir 11:19, 8. Mai 2012 (MESZ)[Antwort gee]
  6.  Contra --Stephele (Diskussion) 23:56, 4. Jun. 2012 (MESZ) Nooch véel driwwr schloofe (ànstatt redde) un (e Teil vun) de Disk noch emol leese immr noch - opposé. Es hat zwar keine Bedeutung mehr für das Ergebnis, aber an meiner Stelle wäre es wohl nicht in Ordnung, am Ende nicht auch ein Votum abzugeben. Und das tue ich (im Gegensatz zum Vorredner fast) ganz ohne Skrupel bezüglich meiner Mitarbeit. Denn trotz allem liegt mir an solcher noch etwas. Auch wenn in der heißen Phase der Debatte alle Argumente - insbesondere des Pragmatismus bzw. der Praktischkeit - unklarer und unentschiedener geworden sind, sehe ich es immer noch so, daß alle von mir aufgeworfenen Fragen nicht entkräftet und meist nicht einmal verstanden worden sind! Statt weniger habe ich aber gerade wieder ein Argument mehr gefunden: Lemmata - gerade bei Ortsartikeln - sollten auch größtmögliche Einheitlichkeit aufweisen (und wenn es nur Vereinfachungen der Schreibweise und regionale Dialekt-Vereinheitlichungen beträfe), sodaß die Wiedergabe von Ortsdialekten im Interesse der Erreichung eines optimalen Kompromisses eine Sache des Artikels ist - nicht des Lemmas! Akzente und besondere Schreibweisen sind somit wieder ausgeschlossen. Hier äußert sich bei mir auch ein Effekt der zur Zeit geführten Debatte über die de.WP-NK für Luxemburger Ortsnamen. Die (ohne Zuarbeit meinerseits - oder anderer Ablehner) unausgewogene Anlage des Meinungsbilds könnte auch zu einem Votum zu dessen Ablehnung führen, aber meine Meinung steht ja (doch noch) und letzteres wäre ja nur eine verlorene Stimme![Antwort gee]

Neutral[Quälltäxt bearbeite]

  1.  Neutral -- feudiable (Diskussion) 14:52, 6. Apr. 2012 (MESZ) s isch e huffe Arbet, und s änderet sich jo nid vill, drfür hättime e "suuberi" Lösig...[Antwort gee]

Uuswärtig[Quälltäxt bearbeite]

Mit 7 Pro-Stimme, 6 Contra-Stimme un einere Enthaltig isch kei Zwei-Drittel-Mehrheit fir e Umstellig zstand chuu, wäge däm blybt dr Status Quo erhalte, d. h. s blybt bi hochdytsche Stichwerter.