Diskussion:Wind
Wind oder Luft
[Quälltäxt bearbeite]Bim schribe vo dem Artikel hani gmerkt, as s Wort "Wind" i de Ostschwiz wenig pruucht wird. Me redt me vom Luft, wo goht oder bloost. Zum Bispil; Wänn de Pfö oder de Westwind (e Uusnahm mit em Wort Wind) goht, dänn luftets oder de Luft bloost di fascht fort. E chalti Biise goht oder en zügige Luft. Und dodemit öpis zweits, wo mer uffallt; wänn ime Huus oder i de Wohnig uf zwei Site e Fänster off isch, dänn züchts (au do isches nöd de Wind - es windet eher sälte). Mini Frog isch jetzt; isch da relewant för dä Artikel und wänn jo, wia baut mers i? En windstille Gruess --Schofför 20:00, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- Z Sidbade sait mer scho "Wind", wänn s sterker isch, bi me schwechere Luftzug sait mer ender "dr Luft". An dr Gränze zue dr Schwyz sait mer im Ibrige "Bisiwetter" oder "Bisiwind" fir e stirmische Wind. P.S.: Aber ebis was mir gar nit Alemannisch vorchunnt isch Brise (s Wort chunnt us dr norddytsche Seemannssproch, un isch dert dryy wahrschyns iber s Niderländisch us em Spanische chuu. --Holder 20:30, 7. Feb. 2012 (MEZ)
Gueti Froog. S Wort Wind gits i de Ostschwiiz jo scho, aber Luft isch gloifiger, wie Du saisch. Dezue chunnt no de Underschiid zwösched de Luft f. »Luft« (z.B. "die Luft isch verpestet") und em Luft m. »Wind«. Em beste vellicht imene Kapitel Windneme. I han emole e paar "Schwiizerwindnamesystem" gsammlet. Da gsiet öppen asen uus:
| Ort | Nord | Ost | Süüd | West | anderi |
| Mels | - | Riiwìnd (vom Rintl) |
SO: Taalùft (vom Wiistanetal) |
Ùnderwìnd (vom Walesee) |
Wätterwìnd |
| Appizell | Vòrderlofd | Sònderwend Föö, Pföö |
Henderlofd Hönderlofd |
Seelofd, Chostetzer Stäälofd, Öörlipötscher etc. | |
| Chesswil | Òòrdluft | Oosterwend | Pföö | Wöösterwend | - |
| Kt. Schaffuuse | Biise Schwòòbeluft |
Oberluft | Riiluft Truubechocher |
Underluft Regeluft |
- |
| Zörisee | Biise | Oberwind | Fööne | Twäärwind Underwind |
- |
| Aargi | Wälder (vom Schwarzwald) |
Byswind Oberwind |
Föön | Hinderwind | Gregooribiise (im Märze) |
| Zugersee | Bys | Bäärgbyys | Föön | Weschter | Aarbys, Flotschi |
| Uri | Byysä Rüüch |
Chlooserli | Feen | Twärr Weschter |
Schoon |
Die Liste zaigt scho, ass Luft nume i de Ostschwiiz bruucht werd. Da mit de Himelsrichtige sind nu Aanöcherige, do die Windsystem grad im Bergland lokal recht underschidlich sind. A jo, Windnäme mit -luft sind immer männlich!
Bisiwetter sägi nume, wenns näber waansinig prässant het ("De chunnt z räne wie s Bisiwetter"). Briise gits nööd, deföör sind Biise und Föö typischi alemansichi Wörter, wo au im Weltschland bruucht wered, la bise, le foen. --al-Qamar 20:40, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- A jo, em Gempfersee gits extreem vill Windmäme: la bise noire (N); la bise (NO); le séchard (NO, O); le vaudaire (O, SO; usem Walis); le bornan (S); la maurabia, le vent (SW); le vent blanc (W); le joran (NW, vom Jura); le rebat (e Loft wo vo de Seemitti ufs Land goot); les brises nocturnes (nächtlichi Löft, wo vom Land uf de See gönd und lokal ganz verschidnigi Näme hend). Le joran isch entlang vom ganze Jura bikannt. --al-Qamar 20:52, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- Vgl. au Wind, Idiotikon Bd. 16, S. 499ff. mit e hufe Zämmesetzige mit -wind. Inträssant fir dr Artikel ich sicher, dass es in dr ainzelne Dialäkt vilmol ainzelni uusdruck fir fir bstimmti Wind, also dr Wind us em bastimmte dal här oder vun eme bstimmte Bärg aabe oder iber e bstimmte See dure usw. --Holder 21:00, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- Und jetz muesch no bi Luft nocheluege und denn bloosts Di i d Ostschwiz!
--al-Qamar 21:24, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- Also, dass d Oschtschwyzer sage, ebis sei vor allem in dr Oschtschwyz verbraitet, isch mer klar, aber "dr Luft" fir 'Wind' sair mer halt au z Basel oder im Markgreflerland, oder hesch die jetz scho fir d Oschtschwyz veryynahmt? --Holder 22:08, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- No so ne Beleg us dr weschtlige Oschtschwyz: Luft. --Holder 22:09, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- Paff - Da sind jo gad e chli vill Informazione ufsmool. Bruch e chli Luft zum verschnuufe. Aber Danke a alli! --Schofför 23:15, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- Jetz wär's schad, wenn die Informatione - wo sogar Quelleangabe debi sin - uff de Diskussionssyte vergammle. Unbedingt in de Artikel yybaue! --Terfili 13:44, 19. Feb. 2012 (MEZ)
- Stimmt - es hät me Informatione uf de Diskussionssyte als im Artikel. Dörfed die Sache (inkl. Tabälle vom al-Qamar) ohni "Urheberäschtsverletzig" übernoh wärde. Ha äbe dänkt, as si d Diskussionstailnemer sälber müend oder tüend iibaue. --Schofför 16:44, 19. Feb. 2012 (MEZ)
- Wemmer Sache uff andri Syte kopiert, duet mer meischt eifach "vo de Syte xy do ane kopiert" in d Bearbeitigszämmefassig schrybe. Cha sy, dass des emene Jurischt jetz nit länge dät, aber ich glaub chuum, dass de al-Qamar oder de Holder de Schofför wäge so öbis verchlage... --Terfili 16:55, 19. Feb. 2012 (MEZ)
- Stimmt - es hät me Informatione uf de Diskussionssyte als im Artikel. Dörfed die Sache (inkl. Tabälle vom al-Qamar) ohni "Urheberäschtsverletzig" übernoh wärde. Ha äbe dänkt, as si d Diskussionstailnemer sälber müend oder tüend iibaue. --Schofför 16:44, 19. Feb. 2012 (MEZ)
- Jetz wär's schad, wenn die Informatione - wo sogar Quelleangabe debi sin - uff de Diskussionssyte vergammle. Unbedingt in de Artikel yybaue! --Terfili 13:44, 19. Feb. 2012 (MEZ)
- Paff - Da sind jo gad e chli vill Informazione ufsmool. Bruch e chli Luft zum verschnuufe. Aber Danke a alli! --Schofför 23:15, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- No so ne Beleg us dr weschtlige Oschtschwyz: Luft. --Holder 22:09, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- Also, dass d Oschtschwyzer sage, ebis sei vor allem in dr Oschtschwyz verbraitet, isch mer klar, aber "dr Luft" fir 'Wind' sair mer halt au z Basel oder im Markgreflerland, oder hesch die jetz scho fir d Oschtschwyz veryynahmt? --Holder 22:08, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- Und jetz muesch no bi Luft nocheluege und denn bloosts Di i d Ostschwiz!
- Vgl. au Wind, Idiotikon Bd. 16, S. 499ff. mit e hufe Zämmesetzige mit -wind. Inträssant fir dr Artikel ich sicher, dass es in dr ainzelne Dialäkt vilmol ainzelni uusdruck fir fir bstimmti Wind, also dr Wind us em bastimmte dal här oder vun eme bstimmte Bärg aabe oder iber e bstimmte See dure usw. --Holder 21:00, 7. Feb. 2012 (MEZ)
- A jo, em Gempfersee gits extreem vill Windmäme: la bise noire (N); la bise (NO); le séchard (NO, O); le vaudaire (O, SO; usem Walis); le bornan (S); la maurabia, le vent (SW); le vent blanc (W); le joran (NW, vom Jura); le rebat (e Loft wo vo de Seemitti ufs Land goot); les brises nocturnes (nächtlichi Löft, wo vom Land uf de See gönd und lokal ganz verschidnigi Näme hend). Le joran isch entlang vom ganze Jura bikannt. --al-Qamar 20:52, 7. Feb. 2012 (MEZ)
