Vorlage:AdW

Klagemauer|Chlagemuur

D Chlagemuur (hebräisch הכותל המערבי ha'kotel ha'ma'arawi, wörtlig die westligi Muure, umgangssprochlig uf Hebräisch hüfig au eifach nume d Muure bzw. כותל Kotel) in der Altstadt vo Jerusalem isch e religiösen Ort vom Judentum. Si isch d Westmuure vom Plateau, wo druf dr zweit Tämpel gstanden isch. D Muure isch nit wie vili dängge, e Muure vom Tämpel sälber. Der erst Tämpel, wo noch dr Überliiferig under em Salomo baut worde isch, isch scho 586 vor dr Ziitwändi vo de Babylonier zerstört worde. Nochdäm d Perser Jerusalem bsetzt hai, isch an der gliiche Stell um 515 vor dr Ziitwändi e schlichtere, zweite Tämpel baut worde, wo um 20 vor dr Ziitwändi under em König Herodes em Grosse prachtvoll usbaut und vo de Römer 70 noch dr Ziitwändi im Jüdische Chrieg zerstört worden isch.

Woche 20; Bildbeschreibungseite; ImageMap-Hilfe

Under em Begriff Solodurner Dialäkt oder Solodurnisch wärde die verschiidene schwizedütsche Mundarte, wo im Kantoon Soledurn gschwätzt wärde, zsämmegfasst.

D Soledurner Dialäkt si drei underschiidligi Mundarte, wo sproochlig zwar mit de Dialäkt verwandt sind, wo in de Kantöön nääbedraa gschwätzt wärde, aber doch gwüssi Äigenarte häi. Die drei Sproochrüüm umfasse d Regioone vo dr Hauptstadt Soledurn, vo Olte und vom Scharzbuebeland. Dr Dialäkt in dr Regioon Soledurn hed Gmäinsamkäite mit em Bärndütsch, däär im Ruum Olte (v. a. im undere Niideramt) hingeege mit em Südwestaargauer Dialäkt, und im Schwarzbuebeland äänet em Jura si d Gränze zum Baaselbieterdütsch fliessend. Im Buechibärg wird, dialäktologisch gsee, nit Soledurnisch, sondern Bärndütsch gschwätzt.

D Soledurner Mundarte ghööre zum Nordwestschwizerdütsche. Tüpischi Merkmol für das si d Deenig in offene Silbe (z. B. Naase ‚Nase‘, lääse ‚lesen‘, Greeber ‚Gräber‘ das aber nid in dr Regioon Olte), d Lenisierig vo /t/ zu /d/ im Aalut (z. B. Daag ‚Tag‘) und d exdreemi Verdumpfig vom middelhochdütsche lange /a:/ zum e gschlossene /o:/ (z. B. Oobe ‚Abend‘; ooni d Regioone Gränche, Wasseramt und Olte). (…de ganz Artikel lèse)

Früeneri Artikel vur Wuche: