Schloss Länzbrg

Schloss Länzbrg
	s Schloss Länzbrg, vo Südoschte her gseh s Schloss Länzbrg, vo Südoschte her gseh
Entstehigsziit:	11. Johrhundert oder früehner
Burgetyp:	Höheburg
Erhaltigszuestand:	Erhalte
Ort:	Länzbrg
Geografischi Lag:	47° 23′ 15″ N, 8° 11′ 8″ OKoordinate: 47° 23′ 15″ N, 8° 11′ 8″ O; CH1903: 656398 / 248787
Höchi:	504 m
	Schloss Lenzburg (Schweiz) Schloss Lenzburg
	Schloss Lenzburg (Schweiz) Schloss Lenzburg

S Schloss Länzbrg isch e grossi Burg oberhalb vo de Stadt Länzbrg im Schwiizer Kanton Aargau. Es isch eini vo de eltischte und bedütendschte Höheburge vo dr Schwiiz.

Es isch uff dr Lischte vo de Kulturgüetert, wo nazionali Bedüütig händ.

Gschicht

Burg vo de Grafe vo Länzbrg

S erscht mol erwähnt wird d Burg im Johr 1077. Si isch de Sitz vo de Grafe vo Länzbrg gsi und het us zwei Türm un em Palas bschtande. Wo de letscht Graf vo Länzbrg, de Ulrich IV. 1173 gschtorbe isch, hei zerscht d Staufer un schpöter d Kyburger de Bsitz übernoh.

Burg im Bsitz vo de Habsbrger

Wo de Kyburger Graf Hartmann im Johr 1263/64 gschtorbe isch, het de Rudolf vo Habsbrg, wo schpöter König vom Römische Riich isch worde, nach de Erbin Anna vo Kyburg glueget. Durch iri Hüürat mit em Eberhard I. vo Habsbrg-Laufeburg isch d Burg 1273 i de Bsitz vo de Habsbrger cho.

Bärner Ziit

Wo d Bärner im Johr 1415 de Aargau eroberet hei, isch au s Schloss Länzbrg in ire Bsitz übergange. Ab 1444 isch d Burg Sitz vom Landvogt gsi. Me het 1460 Landvogtei bauet, um 1600 s Bärnerhuus (hüt: Stapferhuus) un ab 1625 hei d Bärner s Schloss in e Feschtig umbauet. So isch di unter und mittleri Toraalag, d Oscht- un d Südbaschtion derzu cho un 1630 de Träppe- un 1659 de Uhreturm.

S Schloss im Kanton Aargau

Im Johr 1803 isch de Kanton Aargau gründt und dodermit s Schloss zu sim Bsitz worde. Me het d Aalage vo 1823 bis 1853 als Erzihigsinschtitut bruucht. Dann isch si 1860 in Privatbsitz übergange. Det gläbt händ under anderem d Familie Wedekind (di spöter Sängeri Erika Wedekind und di spötere Schriftsteller Frank und Donald Wedekind händ im Schloss iri Jugedziit verbrocht), und au de Polarforscher Lincoln Ellsworth hed det gwont (und mit em Roald Amundsen Polarreise planet).

Im Johr 1956 het de Kanton Aargau s Schloss zruggkauft. Hüt ghört s zum Museum Aargau.^[1]

Literatur

Hans Dürst, Hans Weber: Schloss Lenzburg und Historisches Museum Aargau. AT Verlag, Aarau 1990. ISBN 3-85502-385-9.
Jean-Jacques Siegrist, Hans Weber: Burgen, Schlösser und Landsitze im Aargau. AT Verlag, Aarau 1984. ISBN 3-85502-199-6.
Michael Stettler, Emil Maurer: Die Kunstdenkmäler des Kantons Aargau, Bezirke Lenzburg und Brugg. Birkhäuser, Basel 1953, S. 121–136.
Fritz Stuber, Jürg Lang u. a.: Stadtbilduntersuchung Altstadt Lenzburg. Urbanistics, Zürich 1976, ISBN 3-85957-001-3.