Orsières

Orsières
	Wappe vo Orsières
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Wallis (VS)
Bezirk:	Entremont
BFS-Nr.:	6034
Poschtleitzahl:	1937
Koordinate:	577262 / 97649Koordinate: 46° 1′ 48″ N, 7° 8′ 42″ O; CH1903: 577262 / 97649
Höchi:	887 m ü. M.
Flächi:	165.0 km²
Iiwohner:	3200 (31. Dezämber 2021)
Website:	www.orsieres.ch
	Orsières Orsières
Charte
	Charte vo Orsières

Dialäkt: Wallisertitsch

Orsières (uf Titsch friener Urseru) isch en Munizipaalgmei isch en Munizipaalgmei im Bizirk Entremont im Kanton Wallis, Schwiz.

Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Namu va Orsières chunt ima Pricht üsum freju Mittelaalter z eerscht Maal vor. In dem Pricht heisster Pons Ursarii und är isch erwäänte cho, wil bi dr aalt Brigga uber di Dranse im Jaar 972 dr Apt Maiolus vam Chlooschter Cluny va Sarazeene gfangne cho isch.

Bilder va Orsières[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Orsières
d Chricha vam Heiligu Niklas
di Kappälla vam Heiligu Euseb
dr Baanhof va Orsières

Geografii[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Höiptoort vaner Gmei, ds Doorf Orsières, liggut im Taal Entremont am Bäärgbach Dranse d'Entremont. Zer Gmei gcheerunt im Entremont und inu zwei groossu Situtellini, dum Ferret-Taal und dum Champex-Taal, nu d chleinu Doorfjini Branche, Chamoille, Champex-Lac, Chez-les-Addy-Maligue, Chez-les-Giroud, Chez-les-Reuses, Commeire, Issert, La Douay, La Fouly, La Rosière, Le Biolley, Les Arlaches, Prassurny, Prayon, Praz-de-Fort, Reppaz, Somlaproz, Soulalex und Verlonnaz.

Bim Doorf Orsières fliessunt di beid Bäärgbachjini Dranse d'Entremont und Dranse de Ferret zämu.

Z Orsières sind groossi Natüürschutzgibiet: Chamoille d'Orsières, Chanton de Reppaz, Val Ferret / Combe de l'A.

Champex[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Üsum Ferret-Taal fiert d Straass, wa va 1926 bis 1928 gibauti cho isch, uberu Bäärgpass gägu Noordweschtu in ds heecher glägu Telli Champex feri. Nooch bim Champexpass, wa ufer Heechi va 1498 Meter uber Meer liggut, isch am Champexsee sit dum Jaar 1892 es groossus Feeriudoorf entstannu, wa dr Ubernamu ds chlei Kanada het vercho. Ds Gmeigibiet va Orsières geit zwejuhalb Kilometer uber di Passheechi emuber in ds Val d'Arpette mit dum Bach Durnand d'Arpette, wa nit uf Orsières, sondern embri uf Bovernier fliesst.

Z Champex hets en bsunners groosse Alpupflanzugaartu, wa 1925 gigründute cho isch, mit mee wa 2000 Soorte va Bäärgpflanze

Am Süüdrand vaner Heechi va Champex het d Schwiz im Zweitu Wäältchrieg en Feschtig fer d Artillerii mit 16 Kanoone im Bäärg igrichtut.^[2]

Bilder va Champex[ändere | Quälltäxt bearbeite]

dr See va Champex
dr See
en Chircha va Champex

Ferrettaal[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ds Ferrettaal im Süüdweschtu vam Doorf Orsières isch dr Höiptteil vaner Gmeiflächi. Ds Taal isch 19 Kilometer lengs. Äs faat ganz im Süüdu aner Landesgränza zu Itaaliu bim Bäärg Grand Golliat (3'238 m ü. M.) a. Bim chleinu Gletscher Glacier des Angroniettes unnerum Grand Golliat isch di Quälla vaner Dranse de Ferret.

Dr heegscht Bäärg am Süüdweschtrand vam Gmeigibiet isch dr Mont Dolent uf 3820 Meter uber Meer. Är steit im noordöschtlichu Üslöifer vam Mont-Blanc-Massiiv. Biner Aiguille d'Argentière nöördlich vam Mont Dolent liggut dr greescht Gletscher va Orsières, dr Glacier de Saleina. Im Ferrettaal liggunt d chleinu Doorfjini Prayon und La Fouly.

Nit ganz am geograafischu Ändi vam Taal, sondern ufer weschtlichu Sita liggut en topplute Bäärgpass, wa emuber uf Courmayeur im Aoschtataal fiert. Der Pass bsteit nummu üsuma Füesswäg und duma Söimpfaad, und äs git zwei Ruute: dr Grand Col Ferret (2'537 m) und dr Petit Col Ferret (2'490 m), wa zirka en Kilometer üsenand liggunt und vam Bäärspitz Tête de Ferret gitrännti sind. Dr Abstig ufer Süüdsita embri in ds Taal isch seer steil. Vam Doorf Ferret üs, isch der chlei Pass zirka füüf Kilometer wit ewäg, der groossu zirka sibu Kilometer.

Gägu Süüdu und Süüdoschtu fierunt nu vier chleineri Füesswägu üsum Ferrettaal uber d Landesgärnza im Süüdu: dr Col du Ban Darray (2'695 m), dr Fenêtre de Ferret (2'695 m), dr Col du Fourchon (2'696 m) und dr Col des Angroniettes (2'936 m). Es het öi nu es par witeri Füesswäga, wa vam Ferrettaal iner Schwiz emuber ini Tellini va Liddes und Trient fierunt.

Im Gmeigibiert va Orsières findt mu drii SAC-Bäärghitte, di Cabane de l'A Neuve, di Cabane de Saleina und di Cabane d'Orny.

Iwoner[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Quälla: Bundesamt fer Statistik 2005^[3]

Jaar	1850	1860	1870	1880	1888	1900	1910	1920
Iwoner	2305	2384	2404	2333	2222	2215	2218	2251
Jaar	1930	1941	1950	1960	1970	1980	1990	2000
Iwoner	2208	2231	2286	2281	2470	2357	2542	2630

Dr Üsländeraateil isch 2010 bi 11,4 % glägu.^[4]

Religioo[ändere | Quälltäxt bearbeite]

89,6 % vanu Iwoner sind im Jaar 2000 römisch-katholisch gsi, 3,1 % evangelisch-reformiert.^[4]

Politik[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Gmeipresidänt va Orsières isch dr Joachim Rausis (Stand Oktoober 2017).

Spraach und Dialäkt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bi dr Volchszellig 2000 heint vanu 2630 Iwoner 96,2 % Französisch als Höiptspraach agigä, 1,4 % Titsch, 0,3 % Italienisch und 2,1 % annri Spraache.^[4]

Dr tradizionell Dialäkt va Orsières gcheert zum Frankoprovenzalischu.

Litratüür[ändere | Quälltäxt bearbeite]

René Berthod: Manuel du patois d'Orsières: à l'usage des praticiens d'Entremont. Martigny 2001.
René Berthod: Orsières, ma commune. 1983
Stéphane Michellod: Sur les trace de... : La Société des guides et porteurs d'Orsières. 150 ans d’histoire. 1853–2003. Editions à la Carte, 1999, ISBN 978-2-88464-105-0.