Fuulèfürscht

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Koordinate: 47° 48′ 48″ N, 8° 13′ 5″ O
Faulenfürst
Wappe vo Faulenfürst
Wappe vo Faulenfürst
Dialekt: Alemannisch
Hauptvariante: Hochalemannisch
Regionalvariante: Hochschwarzwälderisch
Höchi: 1024 m
Iiwohner: 170
Iigmeindig: 1. Juli 1971
Regierigsbezirk: Fryburg
Landchreis: Briisgau-Hochschwarzwald
Nummereschild: FR

Fuulèfürscht isch dè zweitchlynschte Ortsdeil vo dè Gmeind Schluuchsee im Landchrais Briisgau-Hochschwarzwald z Baddè-Württèbärg. Fuulèfürsch isch bis zuè dè Gmeindsreform im Johr 1975 e selbschtändigi Gmeind gsi. Zu dè ehemòligè Gmeind Fuulèfürscht ghörd dè Wyler Seebrugg am Schluuchsee. Fuulèfürscht lyt ußerdèm i dè südöschtlichè Eggè vom Landchrais Briisgau-Hochschwarzwald, d Chraisgränz lyt knapp öschtlich vom Dorf, no vor dè beide Nõchbòrwyler Dürrèbüèl un Balzhuusè, wo zuè Grõfuusè im Landchrais Waldshuèt ghörèd.

Geografy[ändere | Quälltäxt bearbeite]

s Weer am Aubach unterhalb vu Fuulèfürscht – links cha mo graad no d Strõß Fuulèfürscht-Mettmadal sää

Uff èm Bärg weschtlich vo Fuulèfürscht liged d Quällbächle vom Fuulèfürschter Aubach, im längschtè Quällascht vo dè Mettma, Fuulèfürscht lyt öppè 1 km nordöschtlich vom un 90 m höcher wiè s obbere Mettmadal, diè glych Höhedischtanz gildet au für dè Schluuchsee. Dürrèbüèl un Balzhuusè ligèd beidi öppè 1,6 km öschtlich bzw. nordöschtlich vo Fuulèfürscht èwäg. Für Byrtrinker wichtiger isch d Brauerei Ròòthuus, wo 2,5 südöschtlich un è bitzeli nidriger uff dè glychè Büggele lyt. Dè Gmeindehauptort Schluuchsee lyt 3,3 km nordweschtlich, dè Wyler Seebrugg 1,4 km südweschtlich vo Fuulèfürscht. Im Nordè vo Fuulèfürscht erschtreckt sich è wites Bärgland, wo durchs Haslachdal un d Wuètèschlucht begränzt wörd, im Haslachdal lyt im Abschtand vo 6,2 km d Stadt Lènzkirch.

Gschichtè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Èrschtmòls erwäänt wörd Fuulèfürscht wègè Gränzaagabè in èm Dokumènt vom Kloschter z Bläsy im Johr 1076. S Vogträcht hèt 1285 im Roth vo Grõfuusè ghört, 1373 sin alli Rächt vo dè Nidderi Grichtsbarkeit übber Fuulèfürscht a St. Bläsy gangè. Diè Hochi Grichtsbarkeit isch èrscht 1612 vom Stüèlinger Landgrõf a Bläsy gangè. Bis 1806 hèt Fuulèfürscht dè Hèrrè vo Bläsy ghört, denn isch s Dorf a s Herzogtum Baddè gangè. Vo 1807 bis 1812 hèt Fuulèfürscht zum Amt Bettmèdingè ghört, vo dört ewäg zum Amt Bõõdorf bis 1924. Im Johr 1812 hèn scho 132 Lüt z Fuulèfürscht gwoont. Im Johr 1921 sin z Fuulèfürscht diè elegtrischè Lichter aagangè, drei Johr spôter isch s Amt Bõõdorf uffglöst worrè, d Fuulèfürschter hèn jetzt zum Landchrais Neuschtadt bis 1956 ghört, vo 1956 bis 1973 zum umbenamstè Landchrais Hochschwarzwald un ab dört bis hüt (Stand: 2016) zum Landchrais Briisgau-Hochschwarzwald. Somit dürft no è baar Traktörli z Fuulèfürscht gää, wo s Kfz-Kennzeichè NEU drägèt. Dè Bau vo dè Drei-Seè-Baan un vo dè Staumuèr am Schluchsee hèt im chlynè Dörfle uff dè Höchi obbè è chly wèng Läbbè iighuuchèt, im Johr 1953 hèt Fuulèfürscht 174 Iiwooner ghaa. D Fuulèfürschter hèn sich i dè 1950er Johr mee un mee im Frèmdèvokeer zuègwendèt, vo allem z Seebrugg unnè. Im Johr 1960 isch d Kanalisation un s Schlachthüsli z Fuulèfürscht baut worrè. Elf Johr spôter isch Fuulèfürscht dè Gmeind Schluuchsee bydrèttè. Im Johr 1991 hèt Fuulèfürscht d Silbermedaillè im Wettbewärb Üser Dorf söll schöner wörrè gwunnè.

Ortsnammè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Füülèfürscht chunnt vo fuulè (d. h. uufruchtbar, vobröcklèt) un Firscht (Höchi, Gipfel) zämmè. D Fuulèfürschter hèn uff irèm Buggel also mit uufruchtbarè Böddè z kämpfè.

Vokeersaabindig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Fuulèfürscht isch durch d K 4968 vo Weschtè hèr mit èrè Dischtanz vo 3 km an Gmeindehauptort Schluuchsee aabundè. Fascht 3 km sin s nõch Oschtè uff dè K 6519 bis zuè dè Ròòthuus-Brauerei. Mit dè K 4967 vofüègt s Dörfli am Himmel übber èn Aaschluß a d K 6592, d Vobindungsschtrõß Bõõdorf-Schluuchsee in èm Abschtand vo 2,7 km. Diè chürzischt Vobindung gòt i s Mettmadal abbè mit dè 1,2 km langè Volängerung vo dè K 4967 bis zum Aaschluss a d L 170 im obberè Mettmadal. Bemerkenswèrt isch, dass a beidè Èndè vo dè K 4967 è Quällè von èm Südschwarzwälder Flüssle lyt, bim nördlichè Aaschluss fangt d Steina aa, bim südlichè Aaschluss lyt eini vo dè Mettmaquällè.

Ortsdeil[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Seebrugg[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dè Wyler Seebrugg lyt guèt 2 km südweschtlich vo Fuulèfürscht uff èrè Höchi vo öppè 935 m am Oschtzipfel vum Schluuchsee. Well Seebrugg nit nu am Ufer vum Schluchsee, sondern au a dè B 500 lyt, isch dè Ortsdeil dütlich bekannter wiè Fuulèfürscht sèlber.

Quälle[ändere | Quälltäxt bearbeite]