Zum Inhalt springen

Wuètèschlucht

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy


D Wuètèschlucht bim Kanzelfels.

D Wuètèschlucht isch e kleini Schlucht am nord-öschtliche Rand vom Landchreis Waldshuèt. D Wuètè isch des Flüssle, wo dè Schlucht iren Nammè gää hèt. Si entschtoot us de Guètach un fließt bis in Rhii. D Wuètèschlucht fangt a dè Mündig vo dè Haslach i d Guètach zämme mit dè Wuètè aa, des söll heissè, dass d Guètach ab dört irèn Nammè in Wuètè änderèt.D Wuètèschlucht èndet als Wuètèflüè obberhalb vom Blomegger Wyler.

Wäglosè Abschnitt i dè oberè Schlucht im Grundgebirge
Wuètèschlucht bi Riselfingè, dõ wiè nè breits Kerbsollèdal
Boller Steeg übber d Wuètè, zmitts i dè Wuètèschlucht bi Bad Boll.

Zèrscht wörd d Schlucht vo dè bewaldetè Hochflächè vo dè Schwarzwald-Oschtabdachig begränzt. Aaschlièßend wörd diè nördlichi Dalflankè durch diè historischi Bertholdsbaar mit èm Zentrum Löffingè un èm Ort Rötèbach bildet. Südlich gegèübber lyt è ähnlichi Hochflächi mit Bõõdorf als Zèntrum un dè Gmeind Wuètè. Weschtlich vo Ewedingè, èm Hauptort vo dè Gmeind Wuètè, z Achdorf, wo de Lauf vo dè Wuètè bim sognanntè Wuètèknüè è èngi Biègig vo öppè 100 Grad nõch rächts uffwyst, èndet diè obberi Wuètèschlucht. Diräkt unterhalb vom Wuètèknüè fangt diè unteri Wuètèschlucht aa, diè mò Wuètèflühè nènnt.

Uffschluss vom Sûdweschtdütschè Schichtschtufèland a dè Wuètè nõ
Muschelkalchwand (Amselflüè) bi dè Wuètèvosickerig

D Wuètè un iri Nebbèbäch hèn uff kaum 20 Kilometer Luftlinnièèn nadürlichè Brofylschnitt durch fascht alli geologischè Schichtè vo dè Sûddütschè Schichtschtufèlandschaft ygrabbè, welli sich nõch Nordè hy bis 200 Kilometer wit ufffächered, dört abaer nebbè ènand in Scharè a dè Obberflächi ussstryched. Diè mesozoischè Gschteinsschichtè sin durch d Hebig vom sûdlichè Schwarzwald dütlich schräger gschtellt als suscht (im Mittel 7 %) un gnau dõ vo dè Wuètè dè Reiè nõch angschnittè worrè. Well d Wuètè „nu“ mit rund 1 % Gfälle oschtwärts flièßt, tritt si im Volauf vo dè Schlucht in immer jüngeri, jewyls drübber abglagertè Gschteinsschichtè übber. So isch è durchgängigi Folg vo Gschteinsuffschlüss vom Grundgebirge entschtandè (dõ meischtems Granit) übber s Trias bis zum Jura. Well selli Schicht, wenn si durch Düèfèerosion aagschnittè wörd, jewyls eigètümlichi, zimli unterschydlichi Gländeformè hervorbringt, hèT eini vo dè abwechslungsryschstè un intressanteschtè Schluchtlandschaftè vo Mitteleuropa entschtò könnè. D Schluchtè sin oft übbergangslos in breiti Dalmuldè ygschnittè un sin denn selbscht uss gringer Entfèrnig kaum z eraanè. Diè ganz Hochflächi mit Bõõdorf un Ewèdingè im Sûdè bschtòt wiè d Bertholdsbaar uss Muschelkalch, selli Gschteinsart begleitet d Wuètè au i dè Wutachflüè un drübber usè bis zu dè Mündig vo dè Wuètè. Weschtlich vo dè Bertholdsbaar un wuètèobsi volauft d Schlucht im Schwarzwald-Gneis. I dè Wuètèschlucht cha mò sellen Wechsel dütlich a dè Form un Farb vo dè Dalflankè sää, well dè Gneis rötlich schimmerèt un rundlichi, großi Waggis bildet, wôrend dè Muschelkalch uss wysèm Stei bschtòt un uss scharfkantigè, chlyni Steimöggele im Dalgrund beschtòt. Ebbèso cha mò d Flüè uss Muschelkalch an irè dünnè Schichtè un irem konkavè Dalflankè erkennè.

Sitèdäler un -schluchtè

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Wasserfall i dè unterè Lotèbachklamm

Well d Wuètèschlucht bis zum Achdorfer Wuètèknüè in Wescht-Oscht-Richtig volauft, chömmet d Däler vo dè linkè Nebbèflüss vo Nordè hèr i d Schlucht, diè sebbè vo dè rächtè Nebbèflüss demmnõch vo Sûdè hèr. In irem unterè Deil sin selli Däler als Schluchtè uusbildet. Dè Wuètèschlucht nõch stossèd d Sitèdäler i dèrrè Reièfolg zu dè Wuètèschlucht dezuè:

  • Haslachschlucht: linkes Nebbèdal, 3 Kilometer langi Schlucht
  • Rötenbachschlucht: linkes Nebbèdal, 2,5 Kilometer langi Schlucht
  • Reichèbachschlucht: linkes Nebbèdal, 1,5 Kilometer langi Schlucht
  • Lotèbachklamm: linkes Nebbèdal, 1 Kilometer langi Schlucht
  • Hirschgrabè: linkes Nebbèdal, 1 Kilometer langi Schlucht
  • Gauchachschlucht: rächtes Nebbèdal, 4,5 Kilometer langi Schlucht
  • Èngischlucht: linkes Nebbèdal, 2 Kilometer lang
  • Schliifèbächle: linkes Nebbèdal, 1,5 Kilometer langi Schlucht

Summa summarum hèn d Nebbèschluchtè è Längi vo 17 Kilometer.

Fauna un Flora

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

I de Schlucht findet mo viili selteni Pflanzä und Viecher, unter anderem au Biber. En bsundre Baum i de Schlucht isch d Stallegger Danne.

Ebedinge, Bonndorf, Stüèhlingè, Texas (Blummbärg), Leffinge un Hifinge sin u. a. d Gmonde drum umme. D Wuètèschlucht isch ä gern bsuechts Wanderparadiis.

 Commons: Wuetachschlucht – Sammlig vo Multimediadateie


Koordinate: 47° 50′ 40,9″ N, 8° 18′ 37″ O