Albrecht I.

De Albrecht I. (* Juli 1255 z Rhiifälde; † 1. Mai 1308 z Königsfälde (Windisch) isch unterem Name Albrecht V. Graf vo Habsburg gsi, unterm Name Albrecht I. sit em 1282i Herzog vo Öschtriich und de Steiermark und ab em 1298i König vom Heilige Römische Riich. Er isch vo sim Neffe, em Johann vo Schwobe ermordet worde.

Sis Läbe[ändere | Quälltäxt bearbeite]

De Albrecht isch us de Familie vo de Habsburger gsi, wo ihri Schtammburg uf de Habsburg im hütige Aargau gha hei. Er isch de ältschti Sohn vom Rudolf I. vo Habsburg und sinere Frau, de Gertrud Anna vo Hohebärg gsi. Wo de Rudolf in de Schlacht uf em Marchfäld gäge de Ottokar II. Přemysl gwunne het, het er im 1282i de Albrecht zäme mit sim Brueder Rudolf zum Herzog vo Öschtriich und de Steiermark gmacht. De Albrecht het de Rudolf mit ere Erbteilig, wo in de Rhiifälder Husordning isch feschtglägt worde, derzu brocht, dass de Albrecht eleige Herzog vo Öschtriich und de Steiermark isch worde, de Rudolf het dodefür de Aargau und di vorderöschtriichische Gebiet in Südweschtdütschland verschproche übercho, aber ebe numme verschproche. Wo de Rudolf im 1290i gschtorben isch, het de Albrecht allei d Bsitzige chönne verwalte. Er het sich schnell unbeliebt gmacht, wil er versuecht het, de iiheimisch Adel zrückzdänge und dodefür sini schwäbische Verbündete z schtärke. So het er Ufschtänd in de Steiermark (1291) und z Öschtriich (1295) provoziirt und es isch sicher kein Zuefall, dass de Schwiizer Mythos vom Wilhelm Tell mit em Rütlischwur und em Gesslerhuet im 1291i schpilt.

De Vater vom Albrecht, de Rudolf, het versuecht, sin Sohn zum Mitkönig zmache, in de Absicht s Königtum für d Habsburger erblich z mache, aber d Kurfürschte hei sich in de Mehrheit degäge gschtellt. Wo de Rudolf dann im 1291 geschtorbe-n-isch, hei d Kurfürschte nöd de Albrecht gwählt, sondern im 1292i de Adolf vo Nassau. De Albrecht het sich nöd in Politik vom Riich iigmischlet, au wil er mit de Ufschtänd vo Adlige z Öschtriich gnueg z due het gha. Wo de Adolf vo Nassau im 1298i abgsetzt worde-n-isch, isch dann de Albrecht zu sim Nochfolger gwählt worde. De Adolf isch noch im gliiche Johr in ere Schlacht gäge d Habsburger gfalle. De Albrecht het Striitigkeite mit Frankriich und Böhme chönne biläge. Mit de Kurfürschte am Rhii het er wäge sinere Machtpolitik für d Habsburger kei Fründe gha und vom Papscht Bonifatius VIII. het er erscht nach grosse Zugschtändnis im 1303 d Anerkennig übercho. So het es de Albrecht gschafft, grossi Gebiet z Mitteleuropa unter habsburguschi Kontrolle z bringe, aber er isch au immer wider uf Widerstand gschtosse und sini Plän hei Rückschläg erlitte.

Zum Verhängnis worde isch im aber e familieinterni Usenandersetzig. Di in de Rhiifälder Husordning sim Brueder Rudolf zugschtandne Gebiet het dem sin Sohn und Erb, de Johann vo Schwobe beaaschprucht. De Albrecht het aber dodervo nüd welle ghöre und het de Johann immer wider vertröschtet. De Johann hat us dem Grund e Verschwörig aazettlet und zäme mit de Freiherre Rudolf vo Wart, Rudolf vo Balm, Walter vo Eschebach und em Konrad vo Tegerfäld de Albrecht, wo uf em Wäg vo Bade zu sinere Frau uf Rhiifälde isch gsi, umbrocht. Wäge dem Mord het de Johann de Biname Parricida übercho, was eigentlich Vatermörder heisst.

Zum Gedenke an de Albrecht het sini Frau Elisabeth s Chloschter Königsfälde gschtiftet. Iiri Dochter Agnes isch döört d Leiterin vom Konvänt vo de Klarisse woorde.

Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Constantin von Wurzbach: Albrecht I., deutscher Kaiser. Nr. 7. In: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. Bd 6. Verlag L. C. Zamarski, Wien 1856–1891, S. 137 (uf Wikisource).
Franz Xaver von Wegele: Albrecht I. (römisch-deutscher König). In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, S. 224–227.
Adolf Gauert: Albrecht I.. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, S. 152–154.
Franziska Hälg-Steffen: Albrecht I. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Commons: Albrecht I. – Sammlig vo Multimediadateie

Vorgänger	Amt	Nochfolger
Adolf von Nassau	Römisch-dütscher König 1298–1308	Heinrich VII.
Rudolf I.	Herzog vo Öschtriich und de Steiermark 1282–1308 (mit Rudolf II. 1282–1283)	Friedrich I. Leopold I.