Ungerundeter offener Vorderzungenvokal

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
(Witergleitet vun IPA a)
Ungrundete offnige
Vorderzungevokal
IPA-Nummere 304
IPA-Zeiche a
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA a
Kirshenbaum a
Hörbiispiil/?

De ungrundet offnig Vorderzungevokal isch en Vokal vo dr menschliche Sprooch. S Zeiche im IPA defür isch a.

Fascht jedi Sprooch uff de Wält het en „a-artige“ Vokal, wo je nooch Sprooch wyter füre oder wyter hinte im Mund ussgsproche wird. Wyl Sprooche mit zwei verschidene a-Luut relativ sälte sin, wird s Zeiche <a> wäge däm vilmool au für Zentral- oder Hintervokal bruucht. Wenn e Unterscheidig wichtig isch, cha en offnige Zentralvokal im IPA mit <ä> kennzeichnet werde. S Hochdütsch a wie in „Hand“ isch zum Byspil änder en Zentralvokal, einewäg wird es meischt mit eme normale <a> transkribiert.

In Transkriptione vum Alemannische wird s Zeiche <a> wäge däm für verschidni Vokal bruucht. In Transkriptione vum Elsässische findt mer [a] vilmool für s „überoffnig-e“ wie in „Gränz“. De Luut wird sunscht aber meischt mit <æ> transkribiert. Di hüüfigeri Verwändig vum <a> isch für s normali /a/, wie in „Hand“, wo je nooch Dialäkt verschide wyt hinte im Mund ussgsproche wird. Zum Deil wird de Vokal aber au mit <ɑ> transkribiert.

Artikulation[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Es isch en Vorderzungevokal. D Zung isch so wyt füre wie mögli ohni dass im Mundruum e Engi entstoot.
  • Es isch en offene Vokal. D Zung isch so wyt unte im Mund wie mögli, ohni dass e Engi entstoot.
  • Es isch en ungrundete Vokal. D Lippe sin also gspreizt (nit grundet).

Verbreitig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Französisch[1] patte [pät] 'Pfott'
Hochdütsch Rat [ˈʀaːt] 'Root'
Arabisch Standard[2] عاد [ʕäːd̪d̪] 'zruggcho'
Bengalisch পা/pa [pa] 'Fuess', 'Bai'
Katalanisch[3] sac [säk] 'Sack'
Chinesisch Kantonesisch 沙/saa1 [saː˥] 'Sand'
Mandarin 他/tā [tʰa˥] 'er'
Kroatisch patka [pätkä] 'Ente'
Tschechisch amerika [ämɛrɪkä] 'Amerika'
Änglisch Südstaate-Änglisch time [tʰäːm] 'Zyt'
Inland North-Dialäkt (USA) hot [hat] 'heiss'
Australischs-Änglisch car [kʰäː] 'Auto'
Dialäkt vo Boston
neuseeländischs Änglisch
kanadischs Änglisch hat [hat] 'Huet' de Vokal isch vilmool [æ]; in Kanada un em Weschte vo de USA tendiert er inzwüsche gäge [a].
Nordängland
Irischs-Änglisch
Jamaikanisch
Schottischs-Änglisch
Walisischs-Änglisch
Neugriechisch ακακία [akaˈci.a] 'Akazie'
Hebräisch פח [päχ] 'Mülltonne'
Ungarisch káka [kaːkɒ] 'Kot' (vulgär)
Italienisch[4] bara [ˈbäːrä] 'Sarg'
Japanisch Kanji:蚊/ka [kä] 'Moskito'
Malaiisch api [api] 'Füür'
Polnisch[5] kat Pl-kat.ogg [kät] 'Henker'
Portugiesisch[6] vá [vä] 'gange'(3. sg)
Rumänisch cal [käl] 'Ross'
Russisch там [tam] 'dört'
Serbisch kyrillisch:лако/latiinisch: lako [ˈlakɔ] 'lycht'
Schottisch-Gälisch slat [slät] 'Garte'
Spanisch[7] rata [ˈrätä] 'Ratt'
Schwedisch bank [ˈbaŋːk] 'Bank'
Türkisch at [ät] 'Ross'
Walisisch mam [mam] 'Muetter'
Zapotekisch Tilquiapan[8] na [na] 'jetz'
  vorne   zentral   hinde
 gschlosse
iy
ɨʉ
ɯu
ɪ   ʏ
eø
ɘɵ
ɤo
ɛœ
ɜɞ
ʌɔ
aɶ
ɑɒ
 fascht gschlosse
 halbgschlosse
 mittel
 halboffe
 fascht offe
 offe
Bi Symbolpaare schtellt s jewiils linke Symbol de
ungrundeti und s rechte Symbol de grundeti Vokal dar.

Fuessnote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Fougeron, Cecile; Smith, Caroline L (1993), "Illustrations of the IPA:French", Journal of the International Phonetic Association 23 (2): 73–76
  2. Thelwall, Robin (1990), "Illustrations of the IPA: Arabic", Journal of the International Phonetic Association 20 (2): 37–41
  3. Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association 22 (1-2): 53–56,
  4. Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association 34 (1): 117–121
  5. Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association 33 (1): 103–107
  6. Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94
  7. Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255–259
  8. Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquipan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association 38 (1): 107–114