Anniviers
| Eifisch / Anniviers | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Wallis (VS) |
| Bezirk: | Siders |
| BFS-Nr.: | 6252 |
| Poschtleitzahl: | 3961 |
| Koordinate: | 612458 / 114665 |
| Höchi: | 1'476 m ü. M. |
| Flächi: | 243.1 km² |
| Iiwohner: | 2703 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.anniviers.org |
| Charte | |
 | |
Eifisch – im frankoprovenzalische Tieläkt und offiziell: Anniviers – isch e Munizipalgmeind im Bezirk Siders im Wallis.
Geografii
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Nochbergmeinde vo Anniviers im Gebiet, wo me s Walliser Alemannisch redt, ännet de Bärge sind: Zärmatt, Täsch, Randaa, Turpme-Unnerèms, Oberèms, Agaaru, Leigg und Salgesch.
D Nochbergmeinde im französischsproochige Kantonsdeil: Evolène, St-Martin, Mont-Noble, Grône, Chalais, Chippis und Siders.
De südlichscht Ort im Eifischtal (frz. Val d’Anniviers) isch Zinal, en bekannte Wintersportort, aber au de Uusgangspunkt för Wanderige uf es paar Viertuusiger vo de Walliser Alpe.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Gmeind isch am 1. Jänner 2009 entstande, wo die sächs ehemolige Munizipalgmeinde im Eifischtaal (französisch: Val d'Anniviers) sech zämetoo hend. Das sind gsii:
Anniviers ischt zum eerschtu Mal gnennt choo vor 1052 als Annivesium, Ayer vor 1200 Walteri Aier, vor 1200 Petrus Aiers; Chandolin na 1250 Martinus Tardys de Escandulyns; Grimentz 1052 Grimiens, Saint-Jean um 1250 Willermi de Sancto Johanne; Saint-Luc 1304 Martinus de Luc; Vissoie um 1250 Gillamundus de Vyssoy
Z Vissoie isch d Gmeindverwaltig vo Anniviers.
-
Vissoie -
Chandolin -
Grimentz
Sprooch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S Eifischtaal isch eini vo de Gägende, wo der Walliser Patois, e Form vo der frankoprovenzalische Sprooch, vo Deil Lüüt no mee bruucht wird als im Rhonetaal unde, näbem susch allgemein verbreitete regionale Französisch. S Taal liit ganz am öschtleche Ändi vom französischsproochige Underwallis und a dr Sproochgränze zum Wallisertüütsch.[2][3]
Der Ortsname Anniviers chunt, luut em Kulturwüsseschaftler Bernard Crettaz, wo sälber au vo Vissoie isch, vo der früenere Wirtschaftsform, dr «Transhumanz», wo d Lüüt jedes Joor ganz nach em Wachsdum vo de Pflanze uf de verschidnige Vegetazionsstuefe zwüsche de Dörfer, de Bärgweide und de Ächer und de Räbbärge im Taal unde hin und här gwanderet sind. S Wort bedütet derno öpe «s Joor dur uf em Wäg» oder «der Wäg vom Joor».[4]
D Taalbewooner heissed «Anniviards».
D Volchshochschuel vom Eifischtaal bietet sid es baar Joor Kürs im Patois aa.
Iwoner
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Quella: Bundesamt für Statistik 2005[5]
| Jaar | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Ayer | 700 | 769 | 737 | 818 | 752 | 789 | 536 | 516 |
| Chandolin | 139 | 123 | 133 | 169 | 167 | 200 | 204 | 203 |
| Grimentz | 230 | 227 | 255 | 224 | 325 | 353 | 237 | 236 |
| Saint-Jean | 297 | 307 | 374 | 364 | 374 | 395 | 418 | 425 |
| Saint-Luc | 385 | 462 | 476 | 436 | 549 | 501 | 549 | 383 |
| Vissoie | 309 | 238 | ||||||
| Jaar | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Ayer | 482 | 424 | 419 | 408 | 434 | 472 | 477 | 570 |
| Chandolin | 159 | 180 | 138 | 108 | 84 | 89 | 74 | 95 |
| Grimentz | 207 | 205 | 191 | 270 | 205 | 271 | 371 | 404 |
| Saint-Jean | 341 | 361 | 351 | 253 | 185 | 165 | 183 | 196 |
| Saint-Luc | 377 | 296 | 240 | 193 | 168 | 212 | 245 | 319 |
| Vissoie | 295 | 277 | 310 | 380 | 367 | 375 | 369 | 451 |
Dr Üsländeraateil ischt 2010 bi 20,4 % glägu.[6]
Religion
[ändere | Quälltäxt bearbeite]85,5 % vannu Iwonru sint im Jaar 2000 remisch-katholischi gsii, 5,8 % evangelisch-reformierti.[6]
Politik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Ggmeindspresident va Anniviers ischt dr David Melly (Stant Oktober 2017).
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Joseph Savioz (u. a.): Patois. contes, légendes et chansons du Val d'Anniviers.
- Monniers: Moeurs et coutumes d'anniviers. In: Annales Valaisannes, 1935, 381–384.
- Edouard Desor: Le Val d'Anniviers. 1855.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Anniviers – Sammlig vo Multimediadateie- Website vo dr Gmeind Anniviers
- Bärgbaane vom Eifischtaal
- Danielle Allet-Zwissig: Anniviers, Val d’. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eifischtaal Tourismus
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
- ↑ J. Zimmerli: Die deutsch-französische Sprachgrenze in der Schweiz. 3. Teil. Die Sprachgrenze im Wallis. Basel 1899.
- ↑ Jacques Darbellay: Patois d'Anniviers et d'aillerus uf notrehistoire.ch
- ↑ Bernard Crettaz: Le curé, le promoteur, la vache, la femme et le président - que reste-t-il de notre procession? Essai en cinq actes et trois intermèdes. Ayer 2008. ISBN 978 2 940327 19 5
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
- ↑ 6,0 6,1 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Mai 2012
