D Wartebärg-Ruine
| D Wartebärgruine | ||
|---|---|---|
 Ruine vo dr middlere Wartebärg | ||
| Entstehigsziit: | am Afang vom 13. Johrhundert | |
| Burgetyp: | Drei Kammburge | |
| Erhaltigszuestand: | Ruine | |
| Ort: | Muttez | |
| Geografischi Lag: | 47° 31′ 8,3″ N, 7° 39′ 16,9″ O | |
| Höchi: | 479 m | |
| ||
| Dialäkt: Baseldütsch |
D Wartebärg-Ruine si d Überräst vo drei mittelalterlige Burge uf em Wartebärg bi Muttez im Kanton Baselland.
Die drei Ruine
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Zur Ziit, wo die drei Burge uf em Wartebärg baut worden si und bis zum Ändi vom 13. Johrhundert, isch dr Domschdift Schdroossburg Bsitzer vom Wartebärg, de Burge und vom Dorf Muttez mit siiner Wehrchille St. Arbogast gsi. D Burge si baut worde zum Schutz vom Dorf und vo dr Chille.
Die hinteri Burg isch öbbe 1296 as Lääche an d Herre vo Eptige-Madle cho, wo druf dr Name vo dr Burg bruucht hai. 1379 isch d Burg as Lääche an dr Petermann Sevogel cho und isch in de Händ vo de Sevogels bliibe, bis si an d Herre Herteschdei wiitervererbt worde isch. D Burg isch schbööter an d St. Georgschille z Rümlige gfalle. Im 16. Johrhundert het ere d Schdadt Basel die hinteri Burg abkauft.
Die vorderi und mittleri Burg si as Lääche vom Domschdift an d Groofe vo Frohburg cho und die hai se de Marschalk vo Basel und de Münch vo Müncheschdei zum Bruuche überlo. Wo 1306 s Gschlächt vo de Frohburger usgschdorben isch, si d Burge in Bsitz vo de öschdriichische Groofe vo Habsburg-Laufeburg cho, wo die beide Burge de Münch vo Müncheschdei as Lääche ge hai. 1518 het d Schdadt Basel d Herrschaft Müncheschdei und die zwei Burge uf em Wartebärg vo de Münch vo Müncheschdei kauft, nochdäm Öschdriich uf siini Rächt verzichtet het.
Im Johr 1356 si au die drei Burge uf em Wartebärg vom grosse Basler Ärdbebe beschädigt worde.
Die vorderi Burg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Die Vorderi Wartebärg isch die bedütendschdi vo de drei Wartebärg-Burge gsi. D Überräscht ligge uf emä breite Felsvorschbrung im Norde vom Wartebärg, wo vom enä Grabe von em drennt isch. D Feschdig isch in dr Middi vom 12. Johrhundert und währed em näggschde Johrhundert die ganz Ziit vergrösseret worde. D Burg isch öbbe 100 Meter lang und an dr gröschde Breiti öbbe 30 Meter wiit. D Muure isch im Norde as Schdeibruch bruucht und eso zerschtört worde, aber im Oschde cha me se no guet gseh, und d Südmuure isch bsundrigs iidrügglig.
Mä het d Burg vor dr Middi vom 15. Johrhundert ufge.
Die middleri Burg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Die Middleri Wartebärg lit uf em högschde Punkt vom Wartebärg. Dr Donjon isch wohrschiinlig öbbe im Johr 1200 baut worde, het ä Grundflechi vo 14,3 uf 13,2 Meter und d Dicki vo dr Muure isch im undere Deil 3 Meter. Zur Sicherig vom Donjon isch ä Grabe umenume us em Felse ghackt worde.
Dr Durm het vier Schdöck gha und dr urschprünglig Iigang isch 10 Meter über em Boode im vierte Schdock in dr Nordwand gsi. Der hütig Iigang im Parterre isch entschdande, wo mä in de Johr 1932 bis 1934 d Muure durbroche het. Wie dr ober Deil vom Donjon usgseh het, weiss mä nit, mä vermuetet aber, ass der Durm ä Wehrgang mit Zinne und wiiter inne ä Holzdach gha het.
Im Lauf vom 15. Johrhundert isch d Burg ufgee worde und mä het se lo verfalle.
Sit 1955/1956 cha mä uf erä Schdäge mit 85 Schduefe uf d Burgterasse ufe go, wo uf erä Höchi vo 15 Meter isch.
Die hinteri Burg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Die Hinteri Wartebärg liit auf em südligschde Spore vom Wartebärg. Si isch uf drei Siite vom ene felsige Abhang und im Norde dur ä Halsgrabe gschützt. E langi Ringmuure isch um d Burg, wo im 13. Johrhundert baut worden isch, umegange. Im südlige Deil het s Überräschd vo Wohnzimmer, wo diräkt an dr hoche Ringmuure baut gsi si. Im Norde schtoht ä massive Runddurm mit erä 1,8 Meter dicke Muure und emä Durchmässer vo 6,2 m, wo hüt immer no nüün Meter hoch isch. 1901 isch dr Durm restauriert worde, mä het em es Holzdach ge und sitdäm bruucht men en as Ussichtsdurm.
Die Burg isch, wie die andere, au im Lauf vom 15. Johrhundert verlo worde.
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Wartenberg-Ruinen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |