S Dalbedoor

S Dalbedoor isch en ehemoligs Stadtdoor vo dr Stadt Basel im Dalbeloch und emol Bestandteil vo dr Basler Stadtmuure gsi. Es isch eins vo dr drei Stadtdoor, wo s hüte no git, und stoht under Dänggmolschutz.

S Dalbedoor isch zum erste Mol 1230 erwähnt worde. Bim Basler Ärdbebe vo 1356 isch s deilwiis zämme gheit, mä het s aber vo 1362 aa wider afo ufbaue. 1374 isch s fertig gsi und wird in ere Wachornig explizit erwähnt, aber nid as Stadtdoor, sondern as Durm, wo d Nochbere hätte müesse bewache. Erst 1387 isch in eme Waffeninventar vom «sant Albansthor» d Red.

S ursprünglige Usgseh

Undersuechigen hai ergee, ass dr ersti Stock über em Doordurchgang scho in de 1360er Johr chönnt entstande si. S Bauwärk isch zerst e freistehende Durm gsi, wo mä spöter an dr Site abaut het und en so mit dr Stadtmuure verbunde het. Dr Durm isch nid in einere Linie mit dr Stadtmuure gstande, sondern e bitzeli hindedraa, so dass er ursprünglig wohrschiinlig kei Doorfunktion gha het.

Mä cha aaneh, ass dr Durm vom Dalbedoor ursprünglig en überdachti Wehrplatte, wo mit Holz verchleidet gsi isch, gha het. Spöter het mä d Wehrblatte mit eme Pultdach ersetzt. Dr Durm het noch 1647 e flachs Pyramidedach übere eme Dachstock überchoo und mä het d Zinne vo dr Chrone zu schmale Schiessscharte umbaut. 1473 het mä vor em Durm e Vorwärk mit ere Zugbrugg in Stadtmuurgrabe ine baut.

Dr Umbau 1871–1873

Dr Umbau vom Door (1871–1873) wo dank de «Freunde des St.-Alban-Tores» gmacht worden isch, het zwar dr Abriss verhinderet, im Gegesatz zu was mit andere Stadtdoor bassiert isch; d Veränderige hai aber em Charakter vom Bauwärk starke Schaade zuegfüegt. S Bodeniveau vo dr Umgäbig isch abgsänkt worde, so dass d Dooröffnig und dr Durm höcher usgseh hai. Uf dr Durmchrone het mä en umbassends, hochs Dach mit Fänsterli uf alle vier Site ufgsetzt. Dr Wehrerker am Durm isch entfärnt worde, drfür het mä e chliine Zierbalkon an dr Site vom zweiten Stock aagmacht, wo früehner uf s Fäld gluegt het. Uf alle vier Site vom Durm si groossi Ziffrebletter iibaut worde, und dorum het mä uf dr Stadtsite im vierte Stock d Fänster müesse zuemuure. S Holzdoor und d Rammpfööl si verschwunde. An dr Nordsite het mä e Polizeiboste im neugotische Stil draabaut.

D Restaurierig 1975

Dank dr Understützig vo dr Christoph-Merian-Stifdig und em Bund isch 1975 s Dalbedoor witgehend authentisch restauriert worde. Es het wider e flachs Pyramidedach übercho und dr chlii Balkon uf dr Fäldsite isch abgrisse worde; zwei Stöck höcher het mä dr Erker rekonstruiert, wo d Bächnase ersetzt gha het.

S Holzdoor, d Rammpfööl und im zweite Stock d Zug- und Ufhängvorrichtig vo dr Rammpfoolaalag us em spoote 16. Johrhundert si noochbaut worde. Die riisige Zifferebletter am Durm het mä abgnoh und an drei Site mit dezäntere Zifferechränz ersetzt; uf dr Fäldsite het mä an dr entsprächende Stell wider e Bächnasenerker aagmacht. So het mä au die beide zuegmuurte Fänster uf dt Stadtsite wider chönne ufmache. Der ehemolig Polizeiboste und d Stäge het mä lo si as attraktivi Ergänzige im Baustil vo ihrer Zit. Dr Eigedümer vom Dalbedoor isch d Iiwohnergmeind Basel-Stadt.

Weblingg

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „St._Alban-Tor“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

47.5533527777787.60325Koordinate: 47° 33′ 12,1″ N, 7° 36′ 11,7″ O; CH1903: 612392 / 266973