Komárom-Esztergom

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Komárom-Esztergom
Komitatssitz Tatabánya
Flächi 2265,08 km² (19. Platz)
Ywohnerzahl 314'649 Ywohner (2008, 15. Platz)
Bevölkerigsdichti 139 Ywohner pro km²
Dialekt Transdanubisch (Dunántúli)
ISO-3166-2-Abchürzig KE

Komárom-Esztergom (IPA: 'koma:rom,ʔɛstɛrgom, ungarndütsche Name: Komorn-Gran) isch e Komitat im Nordweste vo Ungarn. 'S gränzt im Norde an d Slowakei, im Oste an Pest, im Süde an Fejér und Veszprém und im Weste an Győr-Moson-Sopron. De Komitatssitz heißt Tatabánya. Flächemäßig isch Komárom-Esztergom s chleinschte Komitat vo Ungarn; d Bevölkerigsdichti isch aber (noch derre vo Pest) di zweithöchsti.

Geografy[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Komárom-Esztergom bstoht uss zwei geografische Deil, de Chleine Ungarische Diefebeni und Transdanubie. S isch vom Ungarische Mittelgebirge prägt, wo vor allem d Bärge Bakony, Vértes-Velencei-hegyvidék und Dunazug-hegység dezüeghöre. De höchst Punkt isch im Pilis-Gebirge uff 710 Meter, de diefst z Dömös an de Donau (108 Meter).

Chlima

S Chlima isch weniger warm wie in andere Deil vo Ungarn. D Winder sin troche und mild. D Johresmitteltemperatur litt bi 10,5 °C. D Sunne schynt öbbe 2000 Stunde pro Johr, im Gebirge zum Deil numme 1900 Stunde. D Nyderschlagsmängi isch 550-600mm, in de Bärge bis zu 700mm.

Gwässer

De gröscht Fluss vom Komitat isch d Donau, wo uff 80 Kilometer durch s Komitat fließt. Ihre folgt de Által-ér (42,5km). Di beide gröschte See sin de Palatinus-See z Esztergom und de Öreg-See z Tata.

Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Komárom isch noch em zweite Wältchrieg uss de historische Komitat Komárom und Esztergom bildet worre. Sällemols hät's no "Komárom" ghieße; de Name isch im Johr 1990 gändert worre. 1994 hät mer 6 Chleigebiet (Esztergom, Komárom, Tata, Tatabánya, Oroszlány, Kisbér) bildet, 1997 isch s Chleigebiet Dorog dezüecho. 1999 hät d Stadt Szárliget vom Komitat Fejér zu Komárom-Esztergom gwächselt.

In de letschte Johr isch d Azahl an Gmeinde mit Stadträcht uff 11 gstyge, do säll an Bábolna (2003), Lábatlan (2004) und Ács (2007) verge worre isch.

Tourismus und Kultur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Touristeattraktione sin vor allem de Öreg-See (ungarisch Öreg-tó), s Donaukny und di bewaldete Bärg. Zudëm hät's z Eszergom e Basilika, wo öbbe 1000 Johr alt isch. Si isch s höchst Gebäude vo Ungarn (wältwit: Blatz 18).

Bevölkerig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Noch Pest isch Komárom-Esztergom s Komitat mit de zweitgröschte Bevölkerigsdichti vo Ungarn. Deby isch es lut de erschte Volkszällig (1869-70) no eins vo de weniger dicht bsydelte Gebiet gsi; erscht noch em Östrychisch-Ungarische Usglych und mit de Industrialisierig isch d'Bevölkerig agstyge. Mit em Züewachs an Industry under em Mátyás Rákosi in de 1950er-Johr, wo e Masseumsydlig vo Bschäftigte uss em erschte in de zweit Industrysektor bewirkt hät, isch s Bevölkerigswachstum am gröschte gsi.

Was d'Nationalitäte vo de Ywohner bedrifft, isch Komárom-Esztergom zimli eiheitlig, 2001 sin 94,1 Brozänt vo de Mänsche Ungare gsi, was zum Deil d'Uswanderige und d'Urbanisation bewirkt hän. Allerdings git's vor allem im Chleigebiet Dorog no ungarndütschi und slowakischi Minderheite. Vo de Roma-Bevölkerig isch numme no wenig übrig blybe, wyl si fast vollständig in de Yheimische uffgange isch.

Ungarndütschi Ortsnämme[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ungarndütschi Ortsnämme im Komitat Komárom-Esztergom

  • Ácsteszér - Tessier
  • Agostyán - Augustin, Augstin
  • Aka - Acka
  • Baj - Woje, Wallern
  • Bakonysárkány - Schargan, Drachendorf
  • Bakonyszombathely - Sombarthell
  • Csolnok - Tscholnok, Tschaunok
  • Dág - Daga, Daged
  • Dorog - Dorog, Drostdorf
  • Dunaszentmiklós - Niklo
  • Esztergom - Gran
  • Kecskéd - Kätschka
  • Környe - Kirne
  • Lábatlan - Labeland
  • Leányvár - Leinwar
  • Máriahalom - Kirwall, Kirwa
  • Mogyorósbánya - Moderesch
  • Neszmély - Nessmühl, Langedorf
  • Nyergesújfalu - Neudorf, Sattelneudorf
  • Süttő - Schitte
  • Szomód - Sammet
  • Szomor - Somor, Sumur
  • Tarján - Tarian
  • Tata - Totis
  • Tata-Agostyán - Augustin, Augstin
  • Tatabánya - Totiser-Kolonie
  • Tb.-Alsógalla - Untergalla
  • Tb.-Felsőgalla - Obergalla
  • Tb.-Bánhida - Weinhi(l)d
  • Várgesztes - Gestitz
  • Vértessomló - Schemling
  • Vértestolna - Taunau, Tolnau

Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Komitat Komárom-Esztergom – Sammlig vo Multimediadateie



Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Komárom-Esztergom_megye“ vu de ungarische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.