Baranya
| Baranya | |
|
|
| Komitatssitz | Pécs |
| Flächi | 4429,60 km² (10. Platz) |
| Ywohnerzahl | 402'260 Ywohner (1. Januar 2004, 10. Platz) |
| Bevölkerigsdichti | 89,5 Ywohner pro km² |
| Dialekt | Süddialäkt (Déli) |
| ISO-3166-2-Abchürzig | HU-BA |
Baranya (IPA: ['bɒrɒɲɒ], ungarndütsche Name: Branau) isch s südligste vo de 19 Komitat vo Ungarn. Komitatssitz isch Pécs (Fümfchirche), anderi wichtigi Städt sin Pécsvárad und Mohacs.
Geografy
[ändere | Quälltäxt bearbeite]An Baranya gränze im Weste Somogy, im Norde Tolna und im Oste Bács-Kiskun. Zudem git s e Gränze zu Kroatie im Süde.
D Südgränze vo Baranya stellt d Drau dar, im Oste d Donau. Allerdings hät s e chleis Gebiet zwüsche Donau und Draumündig, wo jetz zu Kroatie ghört. Höchste Punkt vo Baranya isch de Zengő (684 Meter).
S südungarische Klima wird oft mit dem vo de Toskana vergliche. S isch warm und agnehm, drum chönne do au Pflanze wachse wie z. B. Fyge, Mandle und Edelkastanie. Usserdem wird dört Wy produziert.[1]
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Erscht mit de Achunft vo de Römer hät Baranya Bedütig kriegt, s hän aber scho lang vorher Besydlige stattgfunde. D Römer hän d Donau, wo durch Baranya durefließt, zur Gränze gmacht. Spöter hän zerscht Hunne und deno Slawe dört gläbt; d Ungare sin um 900 umme ako und hän s Land erobert. Sällemols hät mer au d Komitat ygfiehrt.
Im Johr 1526 hän d Ungare e Schlacht gege de osmanisch Sultan Suleiman II. verlore, drum hät dört e 150-jöhrigi Herrschaft vo de Türke agfange, wo au Zerstörige mit sich brocht hät. 1686 hän di ungarisch-östrychische Truppe d Türke vertrybe könne. Deno sin vor allem Dütschi, Kroate und Serbe z Baranya gsydelt. Säll mercht mer bis hütt am Dialäkt vo Baranya, wo lexikalisch sehr gmischt isch.
Sit 1867 isch Baranya e Deil vo Östrych-Ungarn gsi. Gmäß em Vertrag vo Trianon hät säll e Deil devo an Jugoslawie abtrette mieße.
Afang vo de 1990er-Johr hän z Baranya Jugoslawischi Flüchtling Schutz gfunde.[2]
Bevölcherig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]2006 hät s Komitat 397'600 Ywohner gha. Mit 14 Prozänt isch de Adeil vo de Usländer im Verglych züe Ungarn am höchste. 5,5% vo de Lüt bezeichne sich sälber als Zigüner (Durchschnitt vo Ungarn: 2,2%). 34% vo de Bevölcherig nännt Dütsch sini Müetersproch; serbischi und kroatischi Müetersprochler mache zämme e Adeil vo 32% us.[3]
Verwaltigsglyderig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Baranya isch in nün Kleigebiet ("kistérségek") underdeilt. Si sin jewyls noch ihrer Hauptstadt benännt worre.
- Komló
- Mohács
- Pécs
- Pécsvárad
- Sásd
- Sellye
- Siklós
- Szentlőrinc
- Szigetvár
Sehenswürdigkeite und Kultur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Züe de Zit, wo mer d Türke vo Baranya hät vertrybe wölle, hät s z Ungarn vyli Ritterburge gha, wo zum Deil hütt no stönn, so z. B. d Siklósi-Burg. Usserdem findet z Mohacs jöhrlig de Fasching statt, wo Männer mit Pelzrock und Düfelsmasse an d Vertrybig vo de Türke erinnre. Z Pécs findet näbe Theater (z. B. Nationaltheater) au de Dom St. Peter mit me Domplatz, e altchristligs Mausoleum und im ganze Komitat Heilbäder.[4],[5]
Ungarndütschi Ortsnämme
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Ungarndütschi Ortsnämme im Komitat Baranya
|
|
|
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Komitat Baranya – Sammlig vo Multimediadateie- Internetufftritt (ungarisch)
- Webportal Baranya (ungarisch)
- Portal mit vyle Links (ungarisch)
- Baranya, Natur und Kultur
- Ungarndütschi, mit ere Lischt vo dütsche Ortsnämme
Einzelnochwys
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ www.zielungarn.de. Archiviert vom Original am 25. September 2008; abgruefen am 16. September 2008.
- ↑ www.argedonau.at Archivlink (Memento vom 17. Novämber 2004 im Internet Archive)
- ↑ Freii Übersetzig vo de Ungarische Wikipedia: hu:Baranya megye#Nepesség
- ↑ www.zielungarn.de. Archiviert vom Original am 25. September 2008; abgruefen am 16. September 2008.
- ↑ www.oppisworld.de
