Donau

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Donau
S'Flusssystem vu de Donau mit älleni Staate, wo am Fluss liege
S'Flusssystem vu de Donau mit älleni Staate, wo am Fluss liege

S'Flusssystem vu de Donau mit älleni Staate, wo am Fluss liegeVorlage:Infobox Fluss/KARTE_fehlt

DateVorlage:Infobox Fluss/GKZ_fehlt
Laag Zentral- un SüedoschteuropaVorlage:Infobox Fluss/FLUSSSYSTEM_fehlt
Quelle Eschinge
(lueg au Donnaquell)Vorlage:Infobox Fluss/QUELLKOORDINATE_fehltVorlage:Infobox Fluss/QUELLHÖHE_fehlt
Mündig Schwarzes MeerKoordinate: 45° 9′ 46″ N, 29° 38′ 50″ O
45° 9′ 46″ N, 29° 38′ 50″ O
Mündigshöchi mVorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlenVorlage:Infobox Fluss/HÖHENUNTERSCHIED_fehlt
Lengi 2845 kmdep1Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Iizugsgebiet 795'686 km²dep1Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen

Groossstedt Regensburg, Linz, Wien, Pressburg (Bratislava), Budapest, Novi Sad, Belgrad, Ruse, Galatz

Vorlage:Infobox Fluss/Veraltet

D Donnä oder Donau isch dä zwaitlängschte Fluss in Eyropa. Er entstaht dur dä Zammefluss vo dä Brig ond dä Breg i dä Baar und flüüsst nach fascht 2900 Kilometer in Rumänie is Schwarzi Meer. S'Iizugsgebiet vo de obere Donau gränzt a das vom Rii, und die oberi Donau, bis ungfähr bi Sigmaringe, flüüsst zum Rii fasch parallel, öppe 50 Kilometer nördlich am Bodesee verbii, aber in entgägegsetzti Richtig, nach Oschte.

Geografy[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D' Donau isch de zweitlängschti Fluss vu Eyropa (numme d'Wolga isch länger), un isch vum Urschprung, em Zsämmefluss vu Brigach un Breg bi Eschinge us grechnet bis ins schwarz Meer 2845 Kilometer lang.

Vu dr Quell vum längschte Quellfluss, dr Bregquell bi Furtwange im Schwarzwald ischer no e weng länger, nämli 2888,7 Kilometer.

D' Donau isch eine vo de wichtigschte Flüss, wo im alemannische Sproochrum entschpringe tüend.

Si fliesst dur zää eyropäischi Länder: Düütschland, Öschtrych, d Slowakei, Ungarn, Kroazie, Serbie, Rumänie, Bulgarie, d Republik Moldau un d Ukraine.

Di wichtigste Nebeflüss sind de Lech, d Isar, de Inn, d March, d Drau, d Save, d Theiss, de Alt und de Pruth.

Dr Main-Donau-Kanal, wo 171 Kilometer läng isch, macht für d Schiff e Verbindig vo dr Donau zum Main.

Name[ändere | Quälltäxt bearbeite]

De Fluss het im Altertum im Oberlauf Danuvius ghaisse – Danubius isch nu e Schriibvariante. Im Underlauf isch er Istros oder Hister gnennt wore. Wäred de letzt Name sprochlich nöd klar isch, cha de erst Name vo indogerm. *deh2nu- „Fluss“ abglaitet werde. De Name lutet i de Boor Tune oder Toene odr Donnä und uf Bairisch Doane. Di hochtütschi Form isch Donau.

Di luutlich Entwicklig vo de moderne tütsche Forme isch aber linguistisch nöd ganz klar. Uf Altalemannisch haisst de Fluss Tuonouwa. De ungarisch Name Duna und de slawisch Name Dunav / Дунав sind entleent vom gotische Name Δούναβις (= *Donaws),[1] degege isch d Bildig vo Rumänisch Dunăre unklar. Nochem Fluss isch de Flussgott Danuvius binamst.

Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Hüt isch d' Donau am Oberlauf chliner wie dr Rhii, aber d' Donau isch geologisch viil älter, un se isch dr einzig Fluss in Europa wo vu Weschte ge Oschte fliesst. Dr Rhii isch degege dr einzig Fluss, wo vu de Alpe bis zum Meer nordwärts fliesst.

Säll git a bsunderi Situation im Gebiet nordweschtlich vum Bodesee. Zwüsche di Iizugsgebiet vu dr Donau und vum Rhii liit d' Europäischi Wasserscheide, säll isch e Linie, wo relativ kompliziert vor allem über dr Schwarzwald und dur s Allgäu lauft. Ä jedes Regetröpfli wo uf dr eine Site vu sällere Linie abechunt, rännt in dr Rhii un dodemit in d'Nordsee, un älles, was uf dr andere Siite abechunt rännt ind Donau und am End ins schwarz Meer.

Vor dr letschte Iiszit hot dr Rhii numme am süedliche Zipfel vum Schwarzwald agfange, und älles Wasser, wo vu de Alpe abegrännt isch, isch in d'sognannti Urdonau gflosse un ge Oschte transportiert wore. Schpöter het no durch Erosion dr Rhii si Richtig gänderet, un s'Alpewasser fliesst hüt ge Norde.

Anders erum fliesse hüt unterirdisch grosse Menge Wasser vur Donau in Rhii; das isch d Donauversickerung, und d'am beschte bekannti Stell wo mr säll cha beobachte isch dr Aachhafe ir Nöchi vum Bodesee. Säller unterirdisch Wasserablauf wird durch si eigne Erosion immer grösser, s'isch drum dass mr animmt, dass dr oberirdisch Donauoberlauf wird eanert verschwinde.

Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Amt der OÖ. Landesregierung. Kulturreferat: Die Donau: Facetten eines europäischen Stromes. Katalog zur oberösterreichischen Landesausstellung 1994 in Engelhartszell, Landesverlag, 1. Januar 1994.
  • Franz X. Bogner: Die Donau aus der Luft. Von der Quelle bis Passau. Rosenheimer, Rosenheim 2008, ISBN 978-3-475-53877-3.
  • Christian Fridrich: Donau. Wieser, Klagenfurt 2012, ISBN 978-3-99029-014-9.
  • Melanie Haselhorst, Kenneth Dittmann: Die Donau. Von Kelheim zum Schwarzen Meer. Delius Klasing, Edition Maritim, 2. Auflage Hamburg 2013, ISBN 978-3-89225-586-4.
  • Melanie Haselhorst, Kenneth Dittmann: Kreuzfahrt-Guide Donau. Passau bis Schwarzes Meer. Edition Maritim/ Delius Klasing, Hamburg 2011, ISBN 978-3-89225-642-7
  • Claudio Magris: Donau. Biographie eines Flusses. Hanser, München/Wien 1988, ISBN 3-446-14970-8.
  • Bernhard Schütz, Achim Bunz: Die Donau. Kulturschätze an einem europäischen Strom. Hirmer, München 2012, ISBN 978-3-7774-2331-9.
  • Michael Weithmann: Die Donau. Ein europäischer Fluss und seine dreitausendjährige Geschichte. Pustet, Regensburg 2000, ISBN 3-7917-1722-7 und Styria, Graz 2000, ISBN 3-222-12819-7.

Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Donau – Sammlig vo Multimediadateie

Quelle[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Gottfried Schramm: Nordpontische Ströme. Göttingen 1973, S. 37.