Bundesvertrag
Dr Bundesvertrag isch die völkerrächtligi Grundlag vo dr Schwiizerischen Eidgenosseschaft vo 1815 gsi und isch während dr Zit vo dr Restauration und dr Regeneration, vo 1815 bis zur Bundesverfassig vo 1848 in Chraft gsi. Er het e Staatebund zwüsche 24 unabhängige Kantön definiert, und si Ufgoob isch die milidärischi Verdeidigung vom Bund gegen Usse gsi.
Historischi Entwigglig[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Mit em Iimarsch vo de antifranzösische Druppe 1813 het d Mediationsakte an Bedütig verlore und isch vo 10 vo de 19 Ständ an ere Dagsatzig im Vorort Züri für ungültig erklärt worde. Die Ständ hai gliichzitig die Eidgenössischi Versammlig gründet mit em Ziil, e neue «Bundesverein» im Geist vo dr alten Eidgenosseschaft z gründe. Drbii gsi bi däm si 9 alti und 5 neui Ort. Vom Februar 1814 aa het mä über e neui Verfassig diskutiert, wo d Mediationsakte wurd ablöse.
Parallel drzue isch d Reaktion in vollem Gang gsi. S Bärner Patriziat het sich z Bern an d Macht putscht und het d Souveränität vo dr Waadt und vom Aargau ufghobe, was e Wiideraaschluss an Bärn as Underdanegebiet bedütet hätt. Au in de Kantön Solodurn, Freiburg und Luzärn hai d Patrizier 1814 d Macht wider übernoh. D Waldstett Schwyz, Nidwalde und Uri und Zug hai zrugg in d Zit vor dr Helvetik welle und hai e Gegedagsatzig iiberuefe. Im Merz 1814 isch d Schwiz churz vor eme Bürgerchrieg zwüsche reaktionäre Ständ aagfüehrt vo Bärn und gmässigte Ständ aagfüehrt vo Züri gstande. An dr sogenannte «Lange Dagsatzig» vom 6. April bis zum 31. August 1814 hai die Gsandte vo de europäische Grossmächt dr Bestand vo de neue Kantön bestätigt und hai mit ere «Zwangsvermittlig» droht, wenn sich d Eidgenosse nit chönne einig wärde. Under em Iifluss vom Ioannis Kapodistrias, vom Stratford Canning, vom Claude Marie Gustave de Damas und vom August Ernst von Steigentesch isch e neue Verfassigsentwurf entstande. Do drin isch d Militärkompetänz vom Bund gsterkt worde, was die reaktionäre Ständ vehemänt abglehnt hai: Nume 9½ Ständ si drmit iiverstande gsi, bsundrigs s grosse Bärn isch drgege gsi. Wo s wider usgseh het, wie wenn die reaktionäre Ständ e Sonderbund wurde gründe und eso e Bürgerchrieg möglig wurd, hai d Grossmächt en Ufdeilig vo dr Schwiz in Bedracht afo zieh, was ändlig d Dagsatzig drzue broocht het, e neue Verdrag aaznäh. Dr neu Bundesverdrag isch am 9. Septämber 1814 verabschiedet worde und isch am 7. August 1815 in Chraft drätte.
Dr Inhalt vom Bundesverdrag[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Bundesverdrag het us 15 Artikel bestande. Er het die gliichberächtigti Freiheit vo de Kantön garantiert, Bürgerrächt si aber nume im sogenannte Underdaneverbot erwähnt worde. Im Vergliich zur Mediationsakte isch d Bundesgwalt, wo bi dr Dagsatzig glägen isch, no schwecher gsi. Es het au kei Schwizer Landammaa me gee, und die einzigi Kompetänz vom Bund isch in dr gmeinsame Sicherheitspolitik glääge. Gebietskomflikt zwüsche de Kantön hätte vom ene Schiidsgricht vom Wiener Kongräss sötte glöst wärde. D Daagsatzig het abwächselnd in de Vorort Züri, Bärn und Luzärn dagt under em Vorsitz vom Bürgermeister oder Schultheiss vom Vorort.
Noch em Ardikel 6 si Bünd under de einzelne Kantön nume verbote gsi si, wenn si vo Nochdeil für e Bund oder d Rächt vo andere Kantön gsi were. Das isch e Stritpunggt gsi, wo offe und unglööst bliiben isch. D Sonderbundsfroog het 1847 zum Sonderbundschrieg gfüehrt und im Johr druf zur Ersetzig vom Bundesverdrag dur d Bundesverfassig.
Lueg au[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Bundesverdrag vo 1815 im dütschsprochige Wikisource
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Bundesvertrag“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |