Nasaler Konsonant

Artikulationsarte
Obstruente Plosive Frikativ Affrikat Sonorante Nasale Vokal Halbvokal Approximante Vibrante Taps un Flaps Liquida Laterale Rhotisch
Sekundärartikulation
Aspiration Labialisierig Palatalisierig Velarisierig Pharyngalisierig
Nüt-polmonischi Luut
Ejektive Ingressive Luut Klicks (Schnalzluut) Implosive

En nasaler Konsonant isch en Luut wo bi de Artikulation s Gaumesegel abegsenkt isch, so dass de Mund- un de Nooseruum nit vonenander drännt sin. Des heisst, dass de Artikulationsstrom (de Atem wommer zum schwätze bruucht) im Mund- un im Nooseruum cha resoniere. Glychzitig wird de Mundruum amene bstimmte Ort blockiert, un de Artikulationsstrom entwycht durch d Noos. Bim Luut /m/ zum Byspil isch s Gaumesegel gsenkt, so dass d Luft durch de Mund un durch d Noos cha resoniere, un d Öffnig vum Mund isch durch beidi Lippe verschlosse. D Luft vibriert also durch de Mund un durch d Noos, un entwycht numme durch d Noos, was de Luut /m/ produziert. S glych gilt für Nasalvokal.

Bimene orale Konsonant wie /p s r/ dergege isch de Gaumesegel aaghobe un drännt de Mund- vum Nooseruum. Weg dem resoniert de Luftstrom bi orale Konsonante numme im Mundrache.

in dere Darstellig isch s Gaumesegel (4) abegsenkt un mer cha e Öffnig zwüschem Mund un dr Noos erkenne, wie bimene nasale Konsonant

In dr Phonetik were Nasalkonsonante oft als Plosiv definiert, wyl de Luftstrom im Mund blockiert wird. Wyl de Artikulationsstrom aber nit ufgstaut wird, sundern kontinuierlich durch d Noos entwycht, hen si luut em Phonetiker Peter Ladefoged aber meh mit de Approximante gmeinsam.

Es sin fascht kei Sprooche bekannt wo kei Nasalkonsonante hen. Die einzig Sprooche wo bekannt sin, sin s Quileute, Makah un Lushootseed (Sprooche vo Indigene im US-Bundestaat Washington) un em Rotokas vo Papua-Neuguine. In andri Sprooche chömme Nasale mindeschtens allophonisch vor, vorallem vor Nasalvokal, so zum Byspil im Eyak z Alaska.

Verschidnigi Nasalkonsonante

Nasalkonsonante chöme an allene Artikulationsort vo de Lippe bis zum Uvula vor. Wyter hinte im Mund isch es physiologisch unmögli en nasale Konsonant z bilde, wyl es nit mögli isch d Pharynx oder d Glottis z schliesse un glychzitig de Nooseruum offe z loo.

Nooch Artikulationsort unterscheidet mer die Nasal:

IPA-Zeiche	artikulatorischi Beschrybig	Audiobyspil
[m]	de bilabiali Nasal
[ɱ]	de labiodentali Nasal
[n̪]	de dentali Nasal
[n]	de alveolari Nasal
[ɳ]	de retroflex Nasal
[ɲ]	de palatali Nasal
[ŋ]	de velar Nasal
[ɴ]	de uvulari Nasal

Im Alemannische gits vier vo denne Nasalkonsonante: /m/ wie in „Maa“, /n/ wie in „nüün“, /ŋ/ wie in „singe“ un allophonisch /ɱ/ wie in „Gämf“.

Usserdäm gits Sprooche, wo de Luftstrom vumene Plosiv statt durch de Mund, durch d Noos glöst wird. Im Alemannische gits so Luut, wie in de Ussprooch vo „d Muetter“ als „pmuetter“. Lueg dezue bi Faukaler Explosiv. In de meischte Sprooche isch des wie im Alemannische e phonetischs Detail.

In fascht allene Sprooche gits numme stimmhafti Nasal. Numme in e paar Sprooche wie em Birmanesische un em Isländische gits au stimmlosi Nasal.

Frikativi Nasal sin schynts artikulatorisch mögli, es isch aber kei Sprooch bekannt wo so Luut het.