Zum Inhalt springen

Lateraler Konsonant

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
(Witergleitet vun Lateral (Phonetik))
Artikulationsarte
Sekundärartikulation
Nüt-polmonischi Luut

Mit Lateral oder l-artigi Konsonante meint mer in de Phonetik e Artikulationsart, wo de Artikulationsstrom (also de Atem wo ussgstosse wird) aa de Syte vo de Zung usströömt. Es wird also mit de Mitte vo de Zung e Verschluss bildet, aber aa de Syte blybt e Öffnig wo d Luft cha usströöme. De Begriff chunt vum latiinische laterālis, wo „sytlich“ bedütet.

Zämme mit de r-artige Konsonante werde si in de Phonologi vilmol Liquida gnennt.

Im Alemannische gits numme ei Lateralluut, de alveolare laterale Approximant [l] wie in „Liebi“. Allophonisch chunt de Luut in bstimmti Dialäkt au velarisiert vor: [ɫ], vorallem in de Innerschwiiz. De velarisiert Lateral wird mangmool als „dunkels-l“ bezeichnet.

Nooch Artikulationsort unterscheidet mer die Lateral (die Uffzäälig isch nit vollständig):

IPA-Zeiche artikulatorischi Beschrybig Audiobyspil
[l] de alveolari laterali Approximant
[ɭ] de retroflexi laterali Approximant
[ʎ] de palatali laterali Approximant
[ʟ] de velari laterali Approximant
[ɫ] de velarisierti alveolareri laterali Approximant
[ɬ] de stimmlosi alveolari laterali Frikativ
[ɮ] de stimmhafti alveolari laterali Frikativ
[ɺ] de alveolari laterali Flap
[ǁ] de laterali alveolari Schnalzluut