Wittlekofè

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Koordinate: 47° 46′ 56″ N, 8° 20′ 47″ O
Wittlekofè
Stadt Bõõdorf im Schwarzwald
Wappè vo Wittlekofè
Wappè vo Wittlekofè
Iiwooner: 211 (5. Jan. 2017)[1]
Iigmäindig: 1. August 1973
Postleitzahl: 79848
Vorwahl: 07703
Bild vo Wittlekofè
Bild vo Wittlekofè

Wittlekofè isch èn Stadtdeil vo dè baddischè Stadt Bõõdorf im Landschrais Waldshuèt.

Geografy[ändere | Quälltäxt bearbeite]

È Dorfportrait vo Wittlekofè, uffgnò vo dè Alphaaldè un vom unterè Dorfrand a dè Roggèbacher Stròß.

Wittlekofè lyt uff èm Absätzle a dè linkè Steinadalhaaldè, glychzitig lyt Wittlekofè in èm Hochdalchessel unterhalb vo dè Höchi vo dè (Stüèlinger) Alp, Dè Wittlekofer Chesselrand gòt vo dè Obberè Alp zum Obberholz, mit 843 m dè högschtè Pungt vo dè Alp un glych hoch wiè Bõõdorf, bis zum Wällèdinger Fuchsbärg. Nõchbòrdörfer vo Wittlekofè sin im Nordoschtè Wällèdingè (1,7 km), im Oschtè dè Wyler Sparrèbärg (2 km), im Südè Bettmèdingè (3,4 km) un im Nordè Bõõdorf (3,8 km).

Gschichtè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dè Nammè leitet sich woll vom Hof vom Witilinc ab. Diè älteschtè urkundlichè Erwäänungè sin um 1100 mit Wolfganch de Witilinchoven gmacht worrè, um 1102 mit èm Bertoldus de Witilinchoven sowiè Geroldus un Bertholdus de Witilinchoven (1102), gmacht worrè durch s Kloschter Allerheiligè, Geroldus de Wittelinchoven wörd um 1111 bzw. 1112 im Rotulus Sanpetrinus uffgfüürt. 1246 wörd èrschtmòls èn Plebanus erwäänt.

Dè Ort hèt znägscht dè Hèrrè vo Roggèbach ghört, sèll sin Minischtrale vo dè Zääringer gsi. Im 13. Johrhundert hèn d Hèrrè vo Krenkingè d Hèrrschaft übbernõ. 1482 isch s Dorf a d Lupfener gangè. 1582 isch Wittlekofen a diè Hèrrè vo Mörschperg übbergangè, wo s 1602 a s Kloschter St. Bläsy vokauft, dõdemit isch s Dorf Deil vo dè Rychshèrrschaft Bõõdorf worrè. Mit dè Ufflösung vom Kloschter St. Bläsy i dè Säkularisation isch Wittlekofè zum Großherzogdum Baddè chò un isch è selbschtändigi Gmeind worrè. Am 1. Auguscht 1973 isch Wittlekofè i d Stadt Bõõdorf im Schwarzwald ygmeindet worrè.[2]

Religion un Kirchè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Kapèllè St. Nikolaus z Wittlekofè

I dè Johr 1360 un 1370 wörd èrschtmòls è Dorfkapèllè zämmè mit èrè Schlosskapèllè uff dè Burg Steinegg erwäänt, welli Filialè vo dè Pfarrei Vermatingè, im hütigè Bettmèdingè gsi isch. 1592 wörd è Kirchle z Wittlekofè konsekryrt. D Kapèllè isch im Heiligè Nikolaus gweyt worrè. Im Johr 1766 hèt d Kapèllè èn barockè Dachritter chriègt. Dè Glöcknerdiènscht isch bis 1839 im „Keerwäg“ vosää worrè, sèll hèt bedütet, dass jeddè Bürger periodisch zum däglichè Lütè vopflichtet worrè isch. Urschprünglich isch dè Gottsacker um d Kapèllè aaglait worrè. Nõchdèm d Gmeind a s Großherzogdum Baddè gangè isch, hèt mò sèbbè Gottsacker uffgää un am Ortsrand hèt mò èn neuè Gottsacker ygrichtet worrè.[3] Wittlekofè hèt diè ganz Zit als Filialgmeind zuè dè Bettmèdinger Pfarrei ghört. Èrscht mit dè Gründung vo dè Seelsorgeeinheit Bõõdorf-Wuètè isch Wittlekofè au kirchlich zuè Bõõdorf chò.

Kultur un Züüg zum Aaluègè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

En Rundumbligg ums Dorf Wittlekofè ummè. Dè Bligg gòt bis uff Bòòdorf, zuè dè Obberè Alp un i s Steinadal abbè.

Südlich vo Wittlekofè, im Mittlerè Steinadal, ligèd Roggèbacher Schlösser, sèll sin d Ruinè vo dè Burg Steinegg un d Roggèbacher Burg. Wènniger historisch isch dè Golfblatz bi dè Obberè Alp, wo s sit èm Johr 1993 git.[4] Sèllè Golfblatz lyt uugfäär 45 m obberhalb vom Wittlekofer Dalchessel un öppè 2 km südweschtlich vom Dorf. Well Wittlekofè abber im Loch unnè un nit bsunders vokeergünschtig für diè meeheitlich schwyzer Mitglyder lyt, brofityrèd d Bettmèdinger, d Muuchemer un d Wangemer dütlich mee vo sèllèm Golfblatz.

Persönlichkeitè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Ambrosius Eichhorn (1758–1820), Benediktiner, Leerer, Hischtoriker, Prièschter un Schriftschteller.

Literadur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Helmut Vocke (Hrsg.), Chronik des Landkreis Waldshut, 1957
  • Norbert Nothhelfer (Hrsg.), Der Kreis Waldshut, 1979
  • Waldemar Lutz un Hansjörg Noe (Hrsg.): Kennzeichen WT Heimatkunde für den Landkreis Waldshut, Reinhard Caspers (Mithrsg.), 1989, ISBN 3-12-258330-5
  • Stadt Tiengen (Hochrhein): Der Klettgau, Franz Schmid (Hrsg.), 1971; (bis hüt maßgeblichi Monography, mit Bydrääg vo: Ruth Blum, Eugen Fürstos, Richard Gäng, Josef Hirt-Elmer, Josef Isele, Helmut Maurer, Ludwig Mayer, Emil Müller-Ettikon, Heinrich Münz, Helmut Naumann, Alois Nohl, Alfons Peter, Ernst Rüedi, Franz Schmid, Karl Schwarzenberg, Ignatz Stein, Heinz Voellner, Karl Friedrich-Wernet, Hans Jakob Wörner)

Weblinggs[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Wittlekofen – Sammlig vo Multimediadateie
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Wittlekofen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

Einzelnõchwys[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. ↑ Wissenswertes über Bonndorf. In: bonndorf.de. Archiviert vom Original am 23. September 2017; abgruefen am 8. Juli 2017.
  2. ↑ Historisches Gemeindeverzeichnis für die Bundesrepublik Deutschland. Namens-, Grenz- und Schlüsselnummernänderungen bei Gemeinden, Kreisen und Regierungsbezirken vom 27.5.1970 bis 31.12.1982. W. Kohlhammer, Stuttgart / Mainz, ISBN 3-17-003263-1, S. 522.
  3. ↑ Der BibISBN-Eintrag Vorlage:BibISBN/392134011X ist nicht vorhanden. Bitte prüfe die ISBN und lege ggf. einen [[[:Vorlage:Neuer Abschnitt/URL]] neuen Eintrag] an.
  4. ↑ http://www.golf-oberealp.de/ Websitè vom Golfclub Obberi Alp


Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Wittlekofen&oldid=990005"