Provinz

Dialäkt: Oberrhiinalemannisch

E Provinz (vo lateinisch provincia) isch e Wort, wo uf d Verwaltigsterminologii vom antike Rom zruckgoot und hit verschiideni adminischtrativ-territoriali Ainhaite sowool im staatliche als au im kirchliche Berich maint.

Provinze vo Rom

I der antike Stadt Rom isch e Provinz ursprünglich e Dail vo der Stadtverwaltig gsi. Wo d Römer denn anderi Gebiet eroberet hend, isch für die üssere Verwaltigsberiich au s Wort provincia bruucht worde. D Gliderig vo de römische Provinze het immer wider gänderet.

Provinze vo Fraaijer

Im staatlich-bolitische Berich maint s Wort – bzw. d entsprechend Form vo de jewiilige Landssprooch, wu uf latinisch Provincia zruckgoot – Verwaltigs- oder Selbschtverwaltigsainhaite oder Gliidstaate vo zaalriche Staate.

In de Vergongehait ischs s Wort in de folgende naizitliche Stoote für derartige Strukture verwendet worre:

Provinz in Preuße: Derte isch d Provinz d häckschti territoriali Verwaltigsgliiderung owerhalb vo de Regiirigsbzirk un de Krais gsi. D Provinzverwaltige sin vo de Owerpräsidente glaitet worre un hän mit de Provinziallanddaag iwer e zerscht ständischi, speeter parlamentarisch-demokratischi Selbschtverwaltig verfiegt.

Ussadäm wärre vilmol d inhaimische Bezaichnunge vo historische Verwaltigs- oder Selbschtverwaltigsainhaite vo de folgende Stooten als ‚Provinz‘ iwersetzt:

d Gliiderung im Kaiserrich Abessinie vo 1941 bis 1963
Επαρχία, Eparchía in Griicheland bis zu de griechische Gmaindsreform vo 1997
国 kuni (aig. ‚Land‘) in Japan (Kaiserrich, sit 1871 vum Präfektursystem abgleest, aber nit explizit abgschafft)
Province im Fronkrich bis 1789
سنجاق Sandschak (aig. ‚Banner‘) im Osmanische Rich

Provinzen vo moderne Staate

Verwaltigs- oder Selbschtverwaltigsainhaite mit de amtliche dytsche Bezaichnung ‚Provinz‘ git s hit in de folgende Stoote:

niiderländisch&nbspProvincie/wallonisch Province in Belgie
Provincia in Chile
Provincia in Costa Rica
Provincia in de Dominikanische Republik
Provincia in Ecuador
Provinsi oder propinsi in Indonesie
Provincia in Italie
Provincia in Kuba
Província in Mosambik
Provincie in de Niiderlande
Provincia in Panama
Provincia in de Philippine
Län in Schwede
Provincia in Spanie

Gliidstoote mit arrer Bzaichnung, wo im Dytsche als ‚Provinz‘ widdagän wird, gibt s hit in de folgende Stoote:

Provincia in Argentinie
englisch province / französisch province in Kanada
Urdu ‏ صوبہ‎, DMG Ṣūbâ / englisch province in Pakischtan
englisch province / niederländisch provincie in Siidafrika

Als ‚Provinz‘ wärre zuedäm gweenlich d Näme vo Verwaltigs- oder Selbschtverwaltigsainhaite folgender Stoote iwersetzt:

chinesisch 省<, Pinyin Shěng vo de Volksrepublik China
Ostān im Iran
จังหวัด Changwat in Thailand
İl (bis 1960 Vilayet) in der Türkei
Wilaya in Algerien
ແຂວງ Khwaeng oder Khoueng in Laos

Provinze im kirchliche Brich

In e baar chrischtliche Kirche bzaichent Provinz äwefalls e Schtuf vo de raimliche Gliiderung vo de Kirch sälbscht (Kircheprovinz, latainisch provincia ecclesiastica) oder vum e religiese Orden (d Ordensprovinz). E Kircheprovinz isch

in de Katholische Kirch de Verwaltigsrum, wo de Jurisdiktion vum e Metropolite unterlit ;
in verschiideni anglikanische Kirche e Verwaltigsainhait unter emme Erzbischof oder Bischof oder e Mitglidskirch unter emme Primas;
e Kircheprovinz, de owerschte Stuf innerhalb vo de ehemalige Evangelische Kirch vo de altpreußische Union.

Wäblink

Artikel "Provinz" us Meyers Konversationslexikon (vom 13. Jänner 2008 im Internet Archive)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Provinz“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.