Provinz

Dialäkt: Oberrhiinalemannisch

E Provinz (vo lateinisch provincia) isch e Wort, wo uf d Verwaltigsterminologii vom antike Rom zruckgoot und hit verschiideni adminischtrativ-territoriali Ainhaite sowool im staatliche als au im kirchliche Berich maint.

Provinze vo Rom

I der antike Stadt Rom isch e Provinz ursprünglich e Dail vo der Stadtverwaltig gsi. Wo d Römer denn anderi Gebiet eroberet hend, isch für die üssere Verwaltigsberiich au s Wort provincia bruucht worde. D Gliderig vo de römische Provinze het immer wider gänderet.

Provinze vo Fraaijer

Im staatlich-bolitische Berich maint s Wort  – bzw. d entsprechend Form vo de jewiilige Landssprooch, wu uf latinisch Provincia zruckgoot – Verwaltigs- oder Selbschtverwaltigsainhaite oder Gliidstaate vo zaalriche Staate.

In de Vergongehait ischs s Wort in de folgende naizitliche Stoote für derartige Strukture verwendet worre:

• Provinz in Preuße: Derte isch d Provinz d häckschti territoriali Verwaltigsgliiderung owerhalb vo de Regiirigsbzirk un de Krais gsi. D Provinzverwaltige sin vo de Owerpräsidente glaitet worre un hän mit de Provinziallanddaag iwer e zerscht ständischi, speeter parlamentarisch-demokratischi Selbschtverwaltig verfiegt.

Ussadäm wärre vilmol d inhaimische Bezaichnunge vo historische Verwaltigs- oder Selbschtverwaltigsainhaite vo de folgende Stooten als ‚Provinz‘ iwersetzt:

• d Gliiderung im Kaiserrich Abessinie vo 1941 bis 1963
• Επαρχία, Eparchía in Griicheland bis zu de griechische Gmaindsreform vo 1997
• 国 kuni (aig. ‚Land‘) in Japan (Kaiserrich, sit 1871 vum Präfektursystem abgleest, aber nit explizit abgschafft)
• Province im Fronkrich bis 1789
• سنجاق Sandschak (aig. ‚Banner‘) im Osmanische Rich

Provinzen vo moderne Staate

Verwaltigs- oder Selbschtverwaltigsainhaite mit de amtliche dytsche Bezaichnung ‚Provinz‘ git s hit in de folgende Stoote:

• niiderländisch&nbspProvincie/wallonisch Province in Belgie
• Provincia in Chile
• Provincia in Costa Rica
• Provincia in de Dominikanische Republik
• Provincia in Ecuador
• Provinsi oder propinsi in Indonesie
• Provincia in Italie
• Provincia in Kuba
• Província in Mosambik
• Provincie in de Niiderlande
• Provincia in Panama
• Provincia in de Philippine
• Län in Schwede
• Provincia in Spanie

Gliidstoote mit arrer Bzaichnung, wo im Dytsche als ‚Provinz‘ widdagän wird, gibt s hit in de folgende Stoote:

• Provincia in Argentinie
• englisch province / französisch province in Kanada
• Urdu ‏ صوبہ‎, DMG Ṣūbâ / englisch province in Pakischtan
• englisch province / niederländisch provincie in Siidafrika

Als ‚Provinz‘ wärre zuedäm gweenlich d Näme vo Verwaltigs- oder Selbschtverwaltigsainhaite folgender Stoote iwersetzt:

• chinesisch 省<, Pinyin Shěng vo de Volksrepublik China
• Ostān im Iran
• จังหวัด Changwat in Thailand
• İl (bis 1960 Vilayet) in der Türkei
• Wilaya in Algerien
• ແຂວງ Khwaeng oder Khoueng in Laos

Provinze im kirchliche Brich

In e baar chrischtliche Kirche bzaichent Provinz äwefalls e Schtuf vo de raimliche Gliiderung vo de Kirch sälbscht (Kircheprovinz, latainisch provincia ecclesiastica) oder vum e religiese Orden (d Ordensprovinz). E Kircheprovinz isch

• in de Katholische Kirch de Verwaltigsrum, wo de Jurisdiktion vum e Metropolite unterlit ;
• in verschiideni anglikanische Kirche e Verwaltigsainhait unter emme Erzbischof oder Bischof oder e Mitglidskirch unter emme Primas;
• e Kircheprovinz, de owerschte Stuf innerhalb vo de ehemalige Evangelische Kirch vo de altpreußische Union.

Wäblink

• Artikel "Provinz" us Meyers Konversationslexikon (vom 13. Jänner 2008 im Internet Archive)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Provinz“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.