Lause BL
| Lausen | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Basel-Landschaft (BL) |
| Bezirk: | Liestal |
| BFS-Nr.: | 2828 |
| Poschtleitzahl: | 4415 |
| Koordinate: | 624212 / 258030 |
| Höchi: | 343 m ü. M. |
| Flächi: | 5.56 km² |
| Iiwohner: | 5772 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.lausen.ch |
| Charte | |
 | |
| Dialäkt: Baselbieterdütsch |
Lause (hochdütsch Lausen) isch e politischi Gmeind im Bezirk Lieschtel vom Kanton Basel-Landschaft in dr Schwiiz.
Lag
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Lause lit im mittlere Ergolztal und isch e Agglomerationsgmeind vo dr Kantonshauptstadt Lieschtel. Witteri Nochbergmeinde sin Buebedorf, Ramschbrg, Üttige, Sissech und Herschbrg.
Wappe
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Lause hett erscht syt 1938 es offiziells Wappe. Es isch dur e woogrächte Strich in zwöi Hälftene underteilt. Obe befinde sich drei goldigi Chugle uff schwarzem Grund. Die gönge uffe Legände vom Niklaus vo Myrha zrugg. Dr Niklaus het die drei goldige Chugele dreine Jungfraue gschänkt, zum ihri Existänz z'sichere. Är isch dr Namensgäber vo dr Chirchgmein St. Niklaus, Lause. Unde si uff rotem Grund zwöi goldigi Spitzhogge gkrützt. D Spitzhogge stönde für e Abbou vo Yseerz und Kalkstei, wo in Lause frühener e grossi Bedütig gha hett. S Wappe isch dur es Schuelprojäkt vonere Lausener Klass entstande.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S'erscht Moll isch Lause als Langenso 1275 in de Urkunde erwähnt worde. D Härkunft vom Name isch nid bekannt.
Bodefünd hei beleit, dass uff em Bann vo Lause scho in dr Altsteizyt Wärchzüg härgstellt worde si.
Wytab vom hüttige Ortschärn, a dr Gränze zum Liechtler Heidelochquartier/Cheditte hetts d Siidlig Bettenach geh, wo vo spotrömischer Zyt (5. Johrhundert) bis ins Mittelalter (12. Johrhundert) beläbt gsi isch. Hütte isches es Eifamiliehuusquartier. Erhalte us dere Zyt isch no die (hütte reformierti) Chile us em 11. Johrhundert mit ihrne Wandmoolereie. No früehner, zur Zyt vo Augusta Raurica, isch im Gränzgebiet zwüsche Lause und Lieschtel a dr Ergolz dr Afang vo dr römische Wasserleitig uff Augusta Raurica gsi.
Zwüsche Furle und Üttige sölls im Mittelalter e Yseschmelzi geh ha.
1305 isch Lause in Bsitz vom Bischof vo Basel cho und 1400 Eigentum vo dr Stadt sälber worde. Im Unterdorf a dr Ergolz hett me 1570 e Papiirmühli baut. 1872 hett me agfange, z Lause Tonärde abzbaue und hett se zu Chachle und Ziegel brennt. Ab 1910 hett me Chalchstei industriell abbout.
Sehenswürdigkeite
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Die reformierti Chile Bettenach hett alti Wandmoolereie
Persönlichkeite
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Johann Jakob Balmer (1825-1898), Mathematiker und Physiker
- Max Martin (1931-2016), Professor für Archäologii a dr Universität Basel und dr Ludwig-Maximilians-Universität München
- Walter Buser (1926-2019), Bundeschanzler
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Hans-Rudolf Heyer: Die Kunstdenkmäler des Kantons Basel-Landschaft, Band II: Der Bezirk Liestal. Hrsg. von der Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 1974 (Kunstdenkmäler der Schweiz Band 62). ISBN 3-7643-0727-7. S. 142–180.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Lause – Sammlig vo Multimediadateie- Offizielle Website
- Infos vom Kanton
- Brigitte Frei-Heitz: Lause. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Chronik über d Chile Bettenach
- Geschichtl.-Doku. Papiirfabrik (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
Fuessnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Lausen_BL“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |