Chillestaat

Dr Chillestaat isch vo 756 bis 1870 s wältlig-politische Herrschaftsgebiet vom Papstdum gsi.

Entstoh und Umfang

Dä Staat (stato pontificio, stato della Santa Chiesa) isch 756 mit dr Pippinische Schänkig vo Ländereie an dr Bischof vo Rom (Patrimonium Petri) entstande. Er isch im Grund e Staateverbund gsi, wo im Lauf vom Mittelalter vo Rom und Latium us immer grösseri Deil vo Mittelitalie bis zur Adria umfasst het. Drzue hai au zwei süditaliänischi Exklave, wo vo neapolitanischem Gebiet umschlosse gsi si—Benevent und Pontecorvo—zum Chillestaat ghört. Sit im 14. Johrhundert e Ziit lang d Päpst vo Frankriich zwunge gsi si z Avignon z residiere, hai bis zur Französische Revolution au d Grafschaft Avignon und s Comtat Venaissin drzue ghört.

Undergang

Dr Napoléon Bonaparte het dr Chillestaat 1798/99 und no einisch 1809–1814 ufglöst, und noch dr Restauration isch er währed dr Revolution vo 1848 wider erschütteret worde – aber beidi Mol hai die europäische Grossmächt, vor allem Östriich, die päpstligi Herrschaft wider erneueret. Wo im Risorgimento 1859/60 dr Garibaldi, understützt vo Frankriich und Sardinie-Piemont, en italiänische Nationalstaat bildet het, isch dr Grossdeil vom Chillestaat zum Königriich Italie cho, und dr Papst het under französischem Schutz nume über s alte päpstlige Kärngebiet Latium gherrscht. Au dä Räststaat mit dr Hauptstadt Rom isch 1870 vom italiänische Königriich anektiert worde, was d Päpst, wo sich as „Gfangeni im Vatikan“ gsee hai, johrzähntelang nit anerkennt hai. Erst in de Lateranverträg vo 1929 het men e Kompromiss zwüschen em Papst und Italie gfunde und dr Vatikanstadt as Nochfolgere vom Chillestaat dr Status vom ene souveräne Staat ge.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Kirchenstaat“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.