Diskussion:Südwalserdeutsch

Prëtëritum z Aager

Vo wo wäiss me, das es im Aagernertitsch nu no «Räschdfoorme» vom Prëtëritum ggëë hät? So vil i wäiss, hät me, vor d Gertrud Frei (wo übrigens vor zwee Tag, am 17. Jäner 2015, gstoorben isch) s Saleyertitsch i de 1960er-Jaar undersuecht hät, au nöd gwüsst, das s Prëtëritum deet no zu hundert Prozänt läbig isch. Vorane hät me, so vil i wäiss, nu sporaadischi Uufzäichnigen im Materiaal vom SDS ghaa und söttig, wo der Eduard Schwyzer um 1907 ume gsamlet ghaa hät; vilicht findt sich au e bitz i den Uufnaame vom Phonogrammarchyv, wäiss es nöd usswändig. De Karl Bohnenberger hät sogaar gmäint, s Prätëritum gäb s im im Walsertüütsch nieneds mee. En Gruez, --Freigut (Diskussion) 17:43, 19. Jan. 2015 (MEZ)

Des sin Forme, wu ich im Matrial vum Phonogrammarchiv gfunde haa. Isch villicht sunscht niemerem ufgfalle :-).

--Holder (Diskussion) 19:00, 19. Jan. 2015 (MEZ)

Ah so, Du mainsch, vu wu ich waiß, ass es z Aager kai lääbig Präteritum me gee het. Äh ... des waiß i nit, des isch my Theory, imfall e klassischi Theoriefindung. Villicht sott mer s e weng vorsichtiger formuliere. --Holder (Diskussion) 19:25, 19. Jan. 2015 (MEZ)

  Wän i äntli der Artikel über de Schwyzer schrybe, wird me vilicht au klaarer, was er für Aager byträit hät. Waarschindli wenig. Gruez, --Freigut (Diskussion) 19:43, 19. Jan. 2015 (MEZ)

Gerundium

@Freigut: Mittlwerwyli het s zwee Abschnitt zum Gerundium im Artikel, aimol unter Walserischi Merkmol un aimol unter Sidwalserischi Merkmol. Was isch s Gerundium denn jetz? --Holder (Diskussion) 11:31, 20. Feb. 2017 (MEZ)

Hoi Holder: Vilicht eener süüdwalserisch. I gwüsse Waliser Oort gits das fryli na i faktityve Konstrukzioone wie z linden tüe «(Wäsche) einlegen», wo «linden» gäge «lindu» oä. as normaalem Infinityv staat. I der Aamerkig zum Artikel zue vom Idiotikon wird das uusgfüert; falls Du s Idiotikon nöd settisch aboniert haa, müemer nachli waarte, bis dëë Täil äntli online isch. Aber das sog. Gerundium, wo iez im Artikel bischribe wird (z fään usw.), wo aso bi de Churzwërb voorchunt und unabhängig von ere bsundere Funkzioon isch, das isch nu na süüdwalserisch, das gits im Walis nüme. Äigetli sett me dëm gaar nöd Gerundium säge, s isch e Form, wo uf s Gerundium zrugggaat, aber sintaktisch gsee isch es ekäis Gerundium, wil s z nu na en Infinityvpartikel isch und nümen e Prëposizioon. Modërn gredt isch es äifach e zwäiti Infinityvform, wo nach de Partikel z staat. Aber i de Dialäktlitertuur isch «Gerundium» scho rächt presänt. En Gruez, --Freiguet (Diskussion) 17:50, 20. Feb. 2017 (MEZ)

Ich ha das iez emaal aapasset. --Freiguet (Diskussion) 22:02, 25. Feb. 2017 (MEZ)

Romanisme

De Abschnitt isch no e chly mager was de Wortschatz (vorallem au Partikel, wie ke, wie in eim Artikel erwäänt) aagoot. E chùrzi Übersicht wär schöön, demit mer nit in de einzelne Artikel deno sueche muess. Au de romanisch Yyflùss bi de Phonologi wär no intressänt, wo jo schynts dezue gfiert het, dass d Lenis in gwüsse Südwalser Dialäkt ächt stimmhaft sin (wie in verschidne Artikel zue de einzelne Dialäkt stoot, ùn bi Stimmhafter labiodentaler Frikativ, Stimmhafte postalveolare Affrikate ùn Stimmhafter alveolarer Frikativ). Natürli wänn belait isch, dass de würkli dur Sproochkontakt enstande isch. In de Artikel wird des nit als Romanismus bezeichnet, bi de Luutartikel nùmme bi zwei bzw bi dṣcha isch es jo sowiiso klar en romanischs Lehnwort. Intressänt wär natürli no d Intonation, wo gwüss sehr starch romanisch beyyflùsst isch, aber zue däm git's warschynts jo kei Ùntersuechige. --Terfili (Diskussion) 19:11, 20. Feb. 2017 (MEZ)

Im Luutbiräich gits halt mys Wüsses äinewääg chuum Undersuechige, im Gägesatz zu Wortschatz, Sintax und Morfosintax. Aber es stimt scho – d Luutig vo dène Mundaarte ISCH starch romaanisch prèègt – de Zinsli schrybt zu Rimella, mer glaubi zeerscht emaal, e romaanischi Mundaart z ghööre, bis me mèrki, das das ja tüütsch sei, was die redid. --Freiguet (Diskussion) 10:58, 21. Feb. 2017 (MEZ)

Im Artikel zum /z/ wird des jo als Romanismus bezeichnet, was mer au yylüchtet. Wänn des eso vo de Forschig belait isch, chönnt mer weenigschtens des jo erwääne. Ùn dezue chönnt jo no des Zitat vùm Zinsli ùn d Bemerkig, dass des chuum erforscht isch. Dass d Intonation nit ùntersuecht worde isch, hanni mir denkt, des isch jo sogar hüt mit Software ùn allem no rächt schweer ùn in de Linguischtik als Forschigsthema änder nit eso beliebt. --Terfili (Diskussion) 12:56, 21. Feb. 2017 (MEZ)

Kandidatuur

1.  Läsig Dëë (und äigetli au di andere Südwalsertialäkt-Artikel, wo si nanig händ) verdienet scho lang en Uuszäichnig – si büüted e tolli Übersicht, um was es bi dëne Mundaarten eso gaat. Es happeret daa vilicht na echli a der Übersichtlichkäit, d Daarstelig liess si sicher na verbessere, aber das wëër en Risechrampf. D Mërkmaal, wo voorgstelt wëërded, chönt mer au ergänze, aber im vergangene Jaar isch ja s äint und s änder na drychoo reschp. schüstiert woorde. Schöön wëër au e Graafik, so das me gsëëch, woo die Oort dän überhaupt ligged. --Freiguet (Diskussion) 16:51, 22. Jan. 2017 (MEZ)

   E (alti) Charte het s jetz din. --Holder (Diskussion) 17:06, 22. Jan. 2017 (MEZ)

   Merci. Schöön wëërs, me fund na äini, wo au Gurin, Saley und Ager drin wëëred (aber da chunt halt wider das Copyright-Probleem, wämer si us ere nöiere Publikazioon usenëëm). Gruez, --Freiguet (Diskussion) 17:25, 22. Jan. 2017 (MEZ)

2. Ùff jede Fall  Läsig! Was mer bi däm ùn andre Südwalserartikel nit eso gfällt sin die lange Ùffzäälige vo Byspil, wo nit eso intressänt zume sich dureläse isch. Ich find, des wär eifacher zum erfasse, wemmer des zum Deil in Tabelle macht oder mit Ùffzäälzeiche ùffbricht. Was mer au nit eso gfällt, sin die Fachbegriff ohni Erklärige, aa Stelle, wommer’s vilycht au läbiger ùn laiefründlicher chönnt erkläre (z.B im Abschnitt „Adjektiv in prädikativer Schdelig”). Zum Deil chönnt mer au di groossi Zämmehäng expliziter mache (guets Byspil: “1. Präteritum”; schlächts Byspil: “Im Wallisertiitsch wääre no drèi Pluralfoorme ùnderschiide:”). Dernäbe wär’s natürli au schöön, wänn’s d Gschicht vo dänne Walsersiidlige e chly bschriibe wird ùn deno au di soziolinguistischi Entwigglig. Des stoot zwar in de einzelne Artikel au scho, aber e Übersicht wär guet. --Terfili (Diskussion) 18:52, 22. Jan. 2017 (MEZ)
3.  Läsig Obwohl ich au di unübersichtlichi Darschtellig bemängle. Wär's möglich, das mit Tabällene z erchläre? --Pakeha (Diskussion) 11:50, 30. Jan. 2017 (MEZ)
4.  Läsig --B.A.Enz (Diskussion) 18:33, 1. Feb. 2017 (MEZ)
5.  Läsig; --Alwin52 (Diskussion) 07:07, 20. Feb. 2017 (MEZ)

Wie wëërs, Holder, wänn d nachli i d Optimierig vo der Übersichtlichkäit chöntisch inweschtiere? Da hetted all Fröid drab! --Freiguet (Diskussion) 10:22, 2. Feb. 2017 (MEZ)

Usswärtig: usszaichnet als läsig. (Noch über einre Wùch 5 Pro- ùn kei Contra-Stimme). --Terfili (Diskussion) 07:22, 27. Feb. 2017 (MEZ)

Do ane kopiert vo Wikipedia:Artikel- und Listenkandidaturen/Abstimmigarchiv 2017. --Terfili (Diskussion) 07:25, 27. Feb. 2017 (MEZ)