Apollon

De Apollon, uf tütsch au Apoll (altgriech. Ἀπόλλων, Apóllōn; latiin. Apollō, -inis), hüüffig au Phoibos Apollon (Φοῖβος Ἀπόλλων) isch de griechisch Gott vo de Musig und Mantik. Er isch au de de Gott vo de Hailig, chan aber au mit siim silbrige Pfiilboge Chranggete uf sini Find schüüsse, so ass die zunderainisch tood umghaiet. Er isch au för d Pest im Heer verantwortlich. D Etrusker und d Römer hend d Vereerig vom Apollon übernoo.

Mythe

De Apollon isch de Soo vom Zeus und vo de Leto, sini Zwillingsschwöster isch d Jagdgöttin Artemis. Er isch uf de Insle Delos uf d Welt choo, wo ais vo sinene wichtigste Hailigtümer gsii isch. S wichtigste Apollonhailigtum isch aber s Orakel vo Delphi. Wel er mitem Poseidon zäme gege de Zeus ufmüpfig woren isch, hend die beede Götter müese e Joor lang bim troianische König Laomedon tiene und si hend för en d Stadtmuur vo Troia baut. Im Troianische Chrieg hett de Apollon drumm au d Troianer understützt. Spööter hett er nomole gege de Zeus rebelliert, well de sii Soo Asklepios tötet hett. Er het den Veeherd vom Admetos ghüetet und isch au dem sii Gliebte gsii, wa uffälig isch, well sös Götter d Role vom Liebhaber iinemed.

De Apollon het meriri Gliebti ghaa, Jüngling, wie de Hyakinthos oder de Kyparissos, aber au Fraue. Vo de Kyrene, e passionierti Jägeri, isch er de Vatter vom Astraios und vo de Arsinoa de Vatter vom Asklepios.

Dargstellt wer er a e junge bartlose Maa. Hüüffig het er e Kithara, woner er selber erfunde hett, i de Hand (Apollon Kitharoides).

Ursprüng

D Ursprüng vom Apollon sind nöd klar. As urgriechische Name cha *Apeliōn agsetzt were. Im dorische Tielekt hett er maist Apellon ghaisse und uf Zypere Apeilon. De klassisch Name Apollon werd as en Assimilation erchlärt. Öb de Gott Appaliuna, wo imene hethitische Vertrag zwöschet em Muwattalli II. und em Alaksandu vo Wilusa, vorchunnt, de Apollon maint isch mögli, aber umstritte. Völig uusicher isch d Ergänzig vomene mykenische Täfeli us Knossos uf Kreta, wo de Name [ ]-pe-ro₂ stoot, wa entweder as *Apeliōn oder as *Huperiōn ergänzt werd, baides isch hypothetisch. De Name werd zom Verb apellai "versammle" gstellt, deno wärer ursprüngli e Gott vo de Versammlig vo de fraie Mane. De Apollon gelt vor alem as e dorische Gott und sis Hoptfest sind bi dene d Karneia gsii.

Bim Homer isch de Apollon kann Hailgott, sondern de Paieon (Παιήων) isch de Götterarzt gsii. Spööter isch de Apollon mit dem verschmulze und Apollon Paian gnennt wore.

Interpretatio Graeca / Romana

D Grieche und d Röömer hend au Götter vo anderne Völker Apollon/Apollo gnennt. De Herodot nennt de ägyptischi Gott Horus so. D Lykier und Karer z Chliiasie hend en mitem iihaimische Gott Natri gliichgsetzt. Bi de iranische Völcher isch er mitem Sungeott Mithra glichgsetzt wore. D Phönizier hend en mitem Rašap gliichgsetzt.

De gallischi Apollo isch vor alem e Hailgott gsii und hett Grannus oder Belenus ghaisse. Bi de Helvetier isch de Apollo bsundrigs im Hailbad vo Eburodunum (Yverdon-les-Bains) vereert wore. Z Augusta Raurica isch er zäme mit de Sirona verert wore.

Literatur

Edward Tripp: Reclams Lexikon der antiken Mythologie. Stueggert, 1991. ISBN 3-15-010371-1
Fritz Graf: Apollon. In: Der Neue Pauly (DNP). Band 1, Metzler, Stuttgart 1996, ISBN 3-476-01471-1, Sp. 863–870.