Zum Inhalt springen

Grannus

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

De Grannus isch de Hailgott vo de Kelte, wo mitem römische Apollo gliichgsetzt woren isch. Sini Partneri isch d Göttin Sirona. Anderi Näme vom gallische Hailgott sind Belenus, Bormo und Toutiorix.

De Grannus isch woll de keltischi Gott, wo die grööscht Verbraitig gfunde het. S Zentrum isch i de Provinze Germania inferior, Germania superior und Raetia gsii, bsunders z Faiminge a de Donau (Bayrisch Schwoobe) sind vill Inschrifte gfunde wore[1]. Doch Widmige findet sich vo Schottland[2] und Spanie[3] bis uf Ephesos am Ägäische Meer[4]. E Bronzechübel mitere Inschrift an Apollo Grannus stammt sogär useme schwedische Grabhügel[5]. Inere Inschrift us Horburg het er de Biiname Mogounus »Jüngling«: APOLLINI GRANNO MOGOVNO[6] und en Inschrift us Branges (Dép. Saône-et-Loire) isch em APOLLINI GRANNO AMARCOLITANO »Wiitsichtige« gwidmet[7].

De Grannus isch nöd nu vo Gallier vereert wore. Nochdem e paar Alemane mit gwüssne Zaubermitteli und Zaubersprüch de Chaiser Caracalla (211-217) chrank gmacht hend, het er vergebis de Apollon Grannus (Γράννος), de Asklepios und de Sarapis um Hailig bette[8].

De Gott werd vor alem a Hailbäder vereert und de Oort Aachen, wo haissi Quele us de Erde chömet, het früene Aquae Granni »Wasser vom Grannus« ghaisse. Nochem Gott haisst au de Ort Grand i de Vogese, wo drai Inschrifte an Grannus herchömet[9].

De gallischi Name Grannus werd maist as »Sune« (altir. grían »Sune«) dütet und de vo sinere Partneri Sirona as »Grosse Stern«. Doch isch en Ablaitig us indogerm. *guhr-snó-s „Wärmer“ (kelt. *Grasnos) woorschiinlicher, do Hailbäder vo natürliche warme Quele gspise werdet. Im Altirische het sich den d Bidütig vo »warm« zu »Sune« verschobe[10].

  1. CIL III, 5870, CIL III, 5871, CIL III, 5873, CIL III, 5874, CIL III, 5876, CIL III, 5881
  2. RIB 2132
  3. AE 1968, 230
  4. AE 1971, 455
  5. AE 1903, 273
  6. CIL XIII, 5315
  7. CIL XIII, 2600
  8. Cassius Dio: Römischi Gschicht 77,15,2
  9. CIL XIII, 5940, CIL XIII, 5942 & AE 1937, 55
  10. Garrett S. Olmsted: The gods of the Celts and the Indo-Europeans, Innsbruck 1994. ISBN 3-85124-173-8
  • Bernhard Maier: Lexikon der keltischen Religion und Kultur. Kröner, Stuttgart 1994, ISBN 3-520-46601-5