Wortatlas vu dr kontinentalgermanische Winzerterminologii
| Dialäkt: Undermarkgreflerisch |
Dr Wortatlas vu dr kontinentalgermanische Winzerterminologii (dt. Wortatlas der kontinentalgermanischen Winzerterminologie, churz WKW) isch e interdisziplinäre un internationale Sproch- un Sachatlas vu dr dradizionälle Fachsproch vu dr dytschsprochige Räbbuure z Europa. Är dokumäntiert di d Räbburekultur in dytschsprochige Biet, wu dur soziale, tächnische un bolitische Wandel im Umbruch isch.
Im Noofolgprojäkt Werterbuech vu dr dytsche Winzersproch wäre di erhobene Matrialie lexikografisch ufgschafft.
An däm Atlas isch ab 1979 am Inschtitut fir Gschichtligi Landeskund an dr Universitet Mainz gschafft wore, finanziert vu dr Mainzer Akademii vu dr Wisseschafte un dr Literatur.
Method
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Grundlag vum Atlasmatrial isch e Frogebuech mit rund 400 Froge zue dr Terminologii un dr Sachkuktur vu dr dradizionälle Arbete vu dr Räbbuure. S Frogebuech goht uf di wichtigschte Beryych yy, vu dr Botanik vu dr Räbe bis zum ferige Wyy.
Sprocherhebig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Vu 1981–1986 sin in 14 europäische Staate un iber 420 Ortschafte fascht 1.000 Räbbuure befrogt un ihri Uussage uf eme Donband feschtghalte wore. S Erhebigsbiet sin di (zem Deil ehmolige) dytschsprochige Biet z Europa, vu Oscht- un Weschtdytschland, Frankryych, Luxeburg, dr Schwyz, Liechtestei, Italie, Südtirol, Tschechoslowakei, Eschtryych, iber Pole, Jugoslawie, bis in dr Sowjetunion, z Ungarn un z Rumänie. Di sproch- un sachkundige Erhebige fir dr Atlas gehn vu dr Ahr, dr Mosel un dr Saar bis in d Walliser Alpe, vum Neueburgersee (Schwyz) iber s Burgeland in s Banat (Ungarn) un vum Karpateboge (Rumänie), iber d Krim uf Transkaukasie (Tiflis). S nerdligscht dytschsprochig Räbböubiet isch bi Grünberg (hite Zielona Góra)) z Schlesie gläge, wu s e bekannte suure Wyy gee het.
Di praktiziert Erhebigsmethod isch grundsätzlig diräkt gsi (Mitschnitt uf Donband mit ere glyychzytige phonetische Transkription vu dr Anworte) un isch vu dr Exploratore no unterschidlige Transkriptionssyschtem vorgnuu wore. In dr Reglen isch dr Explorationsort au dr Arbets- un Wohnort vum Informant gsi. Dr Umfang vum Frogeboge isch eso uusgrichtet gsi, ass e Befrogig an eim Dag het chenne durgfiert wäre.
Die ideal Ufnahmekonschtellation isch au bi dr Diräktufnahme in dr DDR, z Ungarn un z Rumänie no vorhande gsi. Si isch aber nimmi megli gsi bi dr Ufnahme vu dr Ortspinkt z Pole, in dr Tschechoslowakei, z Jugoslawie un in dr Sowjetunion. Do hän d Informante an ihre hitige Wohnort im Weschte mieße befrogt wäre.
S git drej verschideni Sort vu Ufnahme:
- Primärufnahme: vor Ort ufzeichneti, bimediali Ufnahme dur verschideni Exploratorinne un Exploratore
- Sekundärufnahme: Ergänzigsmatrialie un Zuesatzufnahme zum fixierte Ortsnetz
- Tertiärufnahme: Matrialie us dr Vorteschtphase; die sin nit in di thematische Charte vum WKW yydrait, wäre aber in dr Legände vu dr Charte ufgfiert.
Frogebuech
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S ändgiltig Frogebuech glideret sich in zwe Hauptdeil.
- Deil I: Froge zum Erhebigsort, Froge zue dr Gwährsperson, Aagabe zue dr Ufnahm un zue dr Dokumäntazion
- Deil II: 398 Froge zum Räbböu, wu in acht Abschnitt unterglideret sin:
- dr Räbstock un syyni Deil
- dr Dribel
- dr Räbbärg
- d Mänsch un syy Arbet im Räbbärg vor un noch em Herbscht
- s Herbschte un s Wyy mache
- Wyy un Wyyverarbeitig
- Wyygnuss
- Bruuchtum, Buureregle
Publikation
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Zwische 1990 un 1996 sin drej Bänd vereffentligt wore: e Yyleitigsband, e Charteband un e Kommentarband.
- Wolfgang Kleiber: Wortatlas der kontinentalgermanischen Winzerterminologie (WKW). Niemeyer, Tübingen 1996. ISBN 3484106654
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Wolfgang Kleiber: Zum Wortatlas der kontinentalgermanischen Winzerterminologie In: Veith, Werner H.; Putschke, Wolfgang (Hrsg.): Sprachatlanten des Deutschen. Laufende Projekte. Tübingen; Niemeyer; 1989; S. 91-108
- Wolfgang Kleiber: Zum Wortatlas der kontinentalgermanischen Winzerterminologie In: Koller, Erwin; Wegstein, Werner; Wolf, Norbert Richard (Hrsg.): Bayerisch-österreichische Dialektforschung. Würzburger Arbeitstagung 1986. Würzburg; Königshausen und Neumann; 1989; S. 44-62
- Wolfgang Kleiber: Wortatlas der kontinentalgermanischen Winzerterminologie. In: Sprache in der sozialen und kulturellen Entwicklung. Beiträge eines Kolloquiums zu Ehren von Theodor Frings (1886-1968): Berlin 1990. (= Abhandlung der Sächsischen Akademie der Wissenschaften zu Leipzig. [Philologisch-historische Klasse. Bd. 73,1.]), S. 303-315, mit Abb.
- Wolfgang Kleiber: Der Wortatlas der kontinentalgermanischen Winzerterminologie - mit Werkstattproben. In: Protokolle der Arbeitsgemeinschaft für geschichtliche Landeskunde am Oberrhein. 326. Karlsruhe 1993, S. 1-24, mit Abb.
- Wolfgang Kleiber: Weinbau und Sprachgeschichte vom Mittel- bis Oberrhein (aus der Werkstatt des Wortatlasses der kontinentalgermanischen Winzerterminologie). In: Bingenheimer, Sigried; Steffens, Rudolf (Hrsg.): Weinbau, Weinhandel und Weinkultur. Sechstes Alzeyer Kolloquium. Stuttgart; Franz Steiner; 1993; S. 245-281
- Gernot Märzhauser: Am Aussterben: Alte Winzersprache. In: Der deutsche Weinbau. Neustadt a.d. Weinstraße 1993, 16, S. 21-23, mit Abb.
- Gernot Märzhauser: Wortatlas der kontinentalgermanischen Winzerterminologie. In: Die Winzer-Zeitschrift. DWZ. 8. Koblenz 1993, 1, S. 30-32, mit Abb.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Bschryybig vum WKW (Institut für Geschichtliche Landeskunde, Universität Mainz
- Bschryybig vum WKW (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) uf dr Syte vum Werterbuech vu dr dytsche Winzersproch
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Wortatlas_der_kontinentalgermanischen_Winzerterminologie“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |