Schi-Schtrõ-Bus

Dè Schinnè-Strõßè-Omnibus im Ysèbaamuseum Bochum-Daalhiusè

S Museumsfaarzüüg im Strõßèysatz

Dè Schinnè-Strõßè-Omnibus, au kurz Schi-Schtrõ-Bus benamst, isch è Zweiwägfaarzüüg für dè Personèvokeer uff Ysèbaaschtreggè un Strõßè. Diè Dütsch Bundesbaan (DB) hèt èn sowoll als Naavokeerszug als au als Baanbus ygsetzt.

S Faarzüüg

S Faarzüüg isch èn spezièllè Omnibus mit allnè für dè Strõßèvokeer notwendigè Yrichtungè. Dè Schinnè-Strõßè-Bus isch mit èm Diselmotor vo Klöckner-Humboldt-Deutz uss èm Omnibusbau uusgrüschtet. Sellè hèt è Leischtung vo 88 Kilowatt (120 PS) , er hèt è Gschwindigkeit vo 80 km/h uff dè Strõß un 120 km/h uff dè Schinnè.

Für dè Bedryb uff Ysèbaagleis isch dè Bus uff zwei zweiachsigè Untergschtell – „Spurwagè“ benamst – gsetzt. Dè Wagè isch è Yrichtungsfaarzüüg, hèt abber entsprechènd dè Vorschriftè für dè Schinnèvokeer beidsitig Dürè. Ußerdèmm hèt er übber è baantauglichi Brèmsè vofüègt, wo übber d Spurwägè gwǜrkt hèn, è Sifa un è Notbrèmsyrichtung. Dè Schinnè-Strõßè-Omnibus hèt zwei hǜdraulischi Hebevorrichtungè, mit dèrrè wechselsitig diè vorderi un hinteri Fahrzüüghälfti zum Uè- un Abbèlõ vo dè Spurwägè aaglupft worrè isch. Vor dè Vorderachs un hinter dè Hinterachs hèt sich je è Lager für dè DrèèzapfÈ vom Spurwagès. Für s Umsetzè isch è Rillèschinnè-Gleis uff Strõßèebèni nötig. Im Schinnèbedryb isch d Vorderachs vollschtändig aaghobbè worrè, d Hinterräder sin deilwys entlaschtet worrè, hèn abber s Faarzüüg uff dè Schnnè aadribbè.

D Faarzüüg hèn 43 Sitzblätz un 15 bis 24 Steeblätz. Wôrend èm Wechsèl uff un vo dè Spurwägè sin d Faargäscht im Bus blibbè.

Bschaffig

Aasicht schräg vo hinnè

Detailuffnaam

Die Deutsche Bundesbahn bestellte 1951 zwei Prototǜpè bi dè Firma Nordweschtdütschè Faarzüügbau z Wilhelmshafè. D Spurwägè sin vo dè Firma Waggon- un Maschinnèbau GmbH z Donauwörth hèrgschtellt worrè. D Prototǜpè sin 1952 gliferèt un uusteschtèt worrè. Kurz druff sin drei Serièfaarzüüg gliferèt worrè, eins isch im März 1953 uff dè Internationalè Automobil-Uusschtellung z Frankfort vorgschtellt worrè. 1953 sin no witeri 50 Faarzüüg bschtellt worrè. Insgsamt sin abber nu 15 Wägè uff d Schinnè zum Ysatz chõ, diè reschtlichè sin als reini Strõßèfaarzüüg vokeert.

Ysatz

Passau–Cham

Diè èrschtè drei Serièfaarzüüg sin am Aafang vum Summerfaarblaan ab èm 8. Juni 1953 uff dè Streggi vo Passau gu Cham ygsetzt worrè:

• Passau–Grafenau: Strõß
• Grafenau–Boddèmais: 46,0 Kilometer Schinnè uff dè Baanschtreggè Grafenau–Zwysel un Zwysel–Boddèmais
• Boddèmais–Kötzting: Strõß
• Kötzting–Cham: 17,8 Kilometer Schinnè uff dè Streggi Cham-Lam

Vo dè 140,7 Kilometer Gsamtschtreggi sin dõdemit 63,8 uff Schinnè zruggglait worrè. Für s Umsetzè vo dè Schinnè uff d Strõß un umkeert sin jewyls zee Minutè yblaant gsi. Zuèsätzlich isch èn Faartrichtigswechsel im Bhf. Zwysel durrègfüürt worrè. Diè gsamt Reisezit hèt füüfèhalb Stundè bedrait. D Vobindig isch eimòl däglich aabotè worrè. Well s z Cham kei Unterschtellmöglichkeit gää hèt, hèt mò si um 19,2 Kilometer volängerèt idèmm mò spôter d Streggi Schwandorf-Fürth im Waald bis Fürth im Waald bruucht hèt. Dõdezuè isch èn witerè Faartrichtigswechsel z Cham nötig gsi.

D Vobindig im Bayrischè Waald isch bis zum Ènd vum Summerfaarblaan 1956 uffrächt erhaaltè worrè, wèg dè uffdrèttendè Traktionsbrobleem im Winter hèt mò si ab denn uffgää. Als einzigi vo dè Vobindigè mit èm Schimnè-Strõßè-Omnibus hèt si unter dè Nummèrè 426h è eigeni Faarblaantabellè im Kursbuèch vo dè Dütschè Bundesbaan erhaaltè un isch deshalb au i dè beiligendè Chartè mit èrè bsunderè Signatur yzeichnèt worrè.

Augschburg–Füssè

Vo 1954 bis 1958 isch eimòl däglich d Vobindig Augschburg–Füssè bediènt worrè. Si isch vo Augschburg uff dè Strõß bis Pforzè gangè, denn uff èm Gleis übber d Allgeibaan, d Streggi vo Bièssèhoffè gu Füssè un übber d Streggi Merktobbèrèdorf-Lechbrugg bis Roßhauptè. Vo dört uus isch es widder uff dè Strõß witer uff Füssè gangè. Im Kursbuèch isch si unter dè Nummèrè 406c gfüürt worrè. D Faart hèt drei Stundè un zee Minutè duèrèt.

Koblènz–Betzdorf

Zum Winterfaarblaan 1954/55 isch d Vobindung Koblènz–Betzdorf ygrichtet worrè. D Streggi hèt vo Koblènz uff dè Strõß gu Dyrdorf un vo dört übber d Baanschtreggi Engers-Au bis Au a dè Syg un witter uff dè Sygschtreggi bis Betzdorf gfüürt. Si hèt sich als gröschtè Erfolg vo sellèm Konzèpt erwisè un hèt sellèwäg au am längschtè Bschtand ghaa. Oftmòls hèt s Aagebot a Sitzblätz für d Zaal vo dè Reisewilligè nit glangèt. È Faart hèt zweièhalb Stundè duèrèt. Selli isch diè einzig Vobindig gsi, uff dèrrè zwei Faartè pro Daag un Richtig aabotè worrè isch. Diè letscht blaanmäßigi Faart am 27. Mai 1967 hèt s Ènd vom Schi-Schtra-Bus bedütet.

Sauschwänzlebaan

Zwǜschè Mai 1953 un Novembèr 1955 isch dè Schi-Schtra-Bus vo Waldshuèt übber d Hochrhybaan, d Wuètèdalbaan un d Schwarzwaldbaan gu Immèdingè gfaarè. Grund für dè Ysatz isch dè unrentable Schinnèvokeer uff èm Mittelabschnitt vo dè Wuètèdalbaan odder Sauschwänzlebaan gsi, selli isch dõmòls zwǜschè Grimmelzofè un Blummbärg uff dè wesèntlich chürzerè Strõß umfaarè worrè. Bräziser gsait isch dõdeby è Dischtanz vo 9,6 km Luftlinniè mit èrè Baanschtreggi vo 24,7 km Längi übberwundè, wa öppè èm Vohältnis vo 1:3,6 entschpricht. S Bedrybsergebnis isch wiè bim Bau schu erwartet worrè isch, stark negativ gsi, well d Priis vo dè Faarkartè sich a dè Streggèlängi, nit a dè Luftlinnièdischtanz orièntyrt hän, also um dè Faktor 3,6 zu düèr gsi sin. I dè Nõchchriègszit hat diè Dütsch Bundesbaan denn d Riißleinè zogè, un dè defizitäre Mittelabschnitt 1953 auf sog. Schinnèersatzvokeer, also Busvokeer uff dè barallel volaufendè B 314 umgschtellt. Diè witerfüürendè Streggèabschnitt im Nordè un Südè sin witerhy mit Schinnèvokeer bediènt worrè, wa zweimòliges Umschtygè i dè Station im Wyler un Zollhuus-Blummbärg bedütet hett. Selli Umschtänd hèt mò dè Fahrgäscht im Wuètèdal erschparè wellè, deshalb hèt d DB dè Schi-Stra-Bus dört zum Ysatz brocht. D Erfaaringè mit èm Zweiwägfaarzüüg sin allerdings so schlècht gsi, dass mit èm Faarblaanwechsel im Dezembèr 1955 dè Ysatz vom Schi-Stra-Bus vo sitè vo dè DB beendet worrè isch. Vo dört wäg isch dè Schinnèersatzvokeer mit Baanbüss zwǜschè Wizä-Baanhof un Zollhuus-Blummbärg bis 1971 mit èm Umschtygè denn doch durrègfüürt worrè, Ab 1971 isch diè ganz Streggi Obberlauchringè-Blummbärg bis hüt (Stand 2015) mit èm Baanbus bzw. mit èm SBG-Bus bediènt worrè.

Witeri Ysätz

Es hèt witeri, jewyls nu churzi Ysätz gää, byschpillswys vo Bernkaschtel uff Remagè.

Erhaaltè blibbèni Faarzüüg

È Faarzüüg mit zwei Spurwägè befindet sich im Bsitz vo Stiftung Ysèbaamuseum Bochum un isch im Ysèbaamuseum Bochum uusgschtellt. Sell Faarzüüg isch bedrybsfähig. S Umsetzè zwǜschè Strõß un Schinnè wörd mèngmòl bi größerè Voaaschtaltungè vorgfüürt.

Suschtiges

Bi dè Yfüürig vo dè computerlèsbarè Faarzüügnummèrè am 1. Januar 1968 isch für dè Schinnè-Strõßè-Omnibus nò d Baureiènummèrè 790 vogää worrè, abber braktisch niè bruucht worrè, well am Stichdag schu alli Faarzüüg vo sèllèm Tǜp uusgmuschtèrèt worrè.

Literadur

• Wolfgang Stoffels: Die Schienen-Straßen-Omnibusse. Deutsche Gesellschaft für Eisenbahngeschichte Folge 25 (1980). ISBN 3-921700-31-0
• Klaus Strack: 150 Jahre Eisenbahn im Siegtal. Nümbrecht 2010. ISBN 978-3-89909-100-7

Weblinggs

 Commons: Schienen-Straßen-Omnibus – Sammlig vo Multimediadateie

• Der Schienen-Straßen-Omnibus auf www.epoche-3.de
• Der Schienen-Straßen-Omnibus auf www.westerwaelder-bahnen.net
• Der Schienen-Straßen-Omnibus zwischen Betzdorf und Koblenz (1958)

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Schienen-Straßen-Omnibus“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.