Gurmus

Gurmus
	Wappe vo Gurmus
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Friburg (FR)
Bezirk:	See/Lac
BFS-Nr.:	2262
Poschtleitzahl:	3212
Koordinate:	579676 / 193522Koordinate: 46° 53′ 33″ N, 7° 10′ 19″ O; CH1903: 579676 / 193522
Höchi:	542 m ü. M.
Flächi:	17,21 km²
Iiwohner:	4524 (31. Dezämber 2022)
Website:	www.gurmels.ch
Charte
	Charte vo Gurmus

Gurmus oder Gurmuz (französisch Cormondes, Patois Kormondè^ⓘ^/?, amtl. Gurmels) isch a Teil vam Schwyzer Kanton Fryburg, gnau gsiit isch Gurmus a politischi Gmiin im Seebezirk (franzöösisch District du Lac), im Gebiet va Dütschfryburg.

Geografy

Gurmus lyt ùf 542 m ü. M., 6 Kilometer südöschtlich vam Bezirkshùùptort Mùùrte südlich va de Bibere. Zue de Gmiin ghööre ds Doorf Gurmus mit Düreberg ù Monterschu, Guschlemuet mit Grossguschlemuet ù Chlynguschlemuet, Liebistorf ù Wallebuch. Va de Gmiinflechi si 71 Prozent landwirtschaftlichi Flechi, 20 Prozent Waud u 8 Prozent Sidligsflechi.^[2]

D Nachpuurgmiine va Gùrmùs si Chliibösige, Düdinge, Courtepin, Cressier, Murte, Uumiz ù ds Gebiet Staatswald Galm im Kanton Fryybùrg ù Loupe, ù de na Chriechwiu ù Ferebaum im Kanton Bärn.

Gschicht

Gurmus (d Pfarry) het mengs hundert Jahr zu de Alte Landschaft va Fryburg kört. 1848 na de nüüe Organisation va de Schwyz het o de Staat Fryburg sich nüüi Strukture gä. I däm Zämehang isch di Alti Landschaft ufglöst cho u demit isch Gurmus im nüe Bezirk See zuetöut cho.

D Bevöukerung va Gurmus redt e Varianta vam Fryburgerdütsch. So isch Gmiin Gurmus gäge ire Wille im Seebezirk zuetöut cho. D Region Gurmus het i der damalige Zyt giing umhi probiert zum Seisebezirk z cho, will ali Verbindige uber Jahrunderte zu de Dörfer im Seisebezirk eng zäme gwachse u ser guet gsi si.

Nume so näbebi: de gröschti Tüu va de Pfarri Gurmus het zwüsche 1803 u 1848 zum Dütsche Bezirk kört mit de Stadt Fryburg als Houptort.

D Gmiin Gurmus bestiid hüt (2006) us de Dörfer Cordast, Gurmus, Guschlemuet, Chligurmus, Liebischtorf, Monterschu u Wallebuch.

Name

De Name Gurmus chunnt urschprünglech us em frankorpovänzalische Cormunt, was uf Dütsch so vüu hisst wi "Der Hof va Mundi". Mit de Zit het mu de Cormunt agfange Gurmuols u später Gurmus z säge.^[3]

Lüüt

Yywoner

Quela: Bundesamt für Statistik, 2005

Jaar	1850	1860	1870	1880	1888	1900	1910	1920
Yywoner	1445	1548	1598	1575	1570	1655	1703	1733
Jaar	1930	1941	1950	1960	1970	1980	1990	2000
Yywoner	1745	1826	1909	1936	1981	2100	2570	3311

De Uusländeraateel isch 2010 bi 6,7 Prozente gläge.

Religion

59 Prozent va de Yywoner si im Jaar 2000 römisch-katholisch gsii, 31 Prozent evangelisch-reformiert.

Spraach und Tialäkt

Bi de Vouchszelig 2000 hii va de 3311 Yywoner 93 Prozent Tüütsch aus Hùùptspraach aaggää, füüf Prozent Franzöösisch ù zwöehalb Prozent anderi Spraache.

De Tialäkt va Gùrmùs stììt zwüsche dem Seislertüütsch ùn em Bäärntüütsch, ghöört aber zum Hööjschtalemannisch.

Gmiinrat

De Gmiinrat vo Gurmus setzt sich us dene Lüüt zäme (Stand 2017): Daniel Riedo (Amman), Jean-Marc Sciboz, Pascal Aeby, Manfred Bäriswyl, Thomas Fontana, Beat Meuwly u Markus Wüstefeld.