Zum Inhalt springen

Ägäis

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
(Witergleitet vun Ägäis)

Koordinate: 39° N, 25° E / 39°N,25°E / 39; 25

d Ägäis vom Weltall uus gsie

D Ägäis oder s Ägäische Meer (altgriechΑἰγαῖον πέλαγος, Aigaion pelagos; ngr. Αιγαίο Πέλαγος, Egeo Pelagos, türk. Ege Denizi) isch e Nebemeer vom Mittelmeer. D Ägäis ghört zum grösst Tail zu Griecheland und zum chlinnere Tail zu de Törkai.

D Ägäis litt im nordöstliche Tail vom Mittelmeer. Im Oste und Norde werds vo de griechische Chüste abgrenzt und im Oste vo de türkische Chüste. Im Süüde bildet d Insle Kythera, Antikythera, Kreta, Kasos, Karpathos und Rhodos d Grenze gege s Mittelmeer. Im Nordoste gönd d Dardanelle is Marmarameer und vo dai gööts öber de Bosporus is Schwarzi Meer.

D Ägäis isch e Meer mit vile Insle, wo i sibe Gruppe itailt wered:

  • Thrakischi Insle (Thasos, Samothrake, Imbros, Lemnos)
  • Ostägäischi Insle (Lesbos, Chios)
  • Nördlichi Sporade (Magnesischi Insle, Skiathos)
  • Südlichi Sporade (Samos, Kos, Rhodos, Karpathos)
  • Kyklade (Delos, Naxos, Paros, Santorini)
  • Saronischi Inseln (Salamis, Ägina)
  • Kreta

Dezue chunnt no d Insle Euböa.

e kykladischi Skulptur, 3.Joortuusig v. Chr.
e minoisches Fresko

De Ägäisch Ruum cha as Wiegi vo de europäische Kultur agluegt were. I de Bronzezitt isch uf Kreta di Minoischi Kultur verbraitet gsii, wo en aignigs Schriftsystem ghaa het. Die isch vo de Mykenische Kultur ufem südliche griechische Festland öbernoo wore. Uf de Kyklade het sich scho früe di Kykladischi Kultur entwicklet und a de Ostchüste hend Troia und s hethitische Land Arzawa a d Ägäis grenzt.

Nochem Zämebruch vo de bronzezittliche Kulture um 1100 v. Chr. isch de ägäischi Ruum meriri Joorhundert ooni grossi Bidüttig blibe. Abem 8.Jh. het sich die hellenischi Kultur entwicklet, wo sich öber wiiti Tail vom Mittelmeer verbraitet het. Mit de Iigliderig vo de Grieche is Römische Riich het di lebeschräftigi Kultur und Philosophii vo de Grieche e grosse Iifluss uf d Römer uusgüebt.

Nochem Zämebruch vom Römische Riich im früene Mittelalter isch d Ägäis zum Byzantinische Riich choo, wo di alti Kultur witterpflegt het, aber uf eme starche christliche Hindergrund. Noch de Chrüzzüüg hend vor alem di italienische Stadtstaate Genua und Venedig sich um d Insle i de Ägäis gstritte. Die sind wichtig gsii, för de Handel mit de Piet am Schwarze Meer und öber seb au mit China.

Schliessli isch de ganzi ägäisch Ruum zum Osmanische Riich choo. Erst d Loslöösig vo Griecheland usem Osmanische Riich im Endi vom 19. Jh. het im End zu de hüttige politische Laag i de Ägäis gfüert.

 Commons: Ägäischs Meer – Sammlig vo Multimediadateie