Verona

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Verona
Vorlage:Infobox Gemeinde in Italien/Wartung/Wappen fehlt
Verona (Italien)
Verona (Italien)
Verona
Verona
Staat: Italie
Region: Venetien
Provinz: Verona (VR)
Lokale Name: Verona
Koordinate: 45° 26′ N, 11° 0′ OKoordinate: 45° 26′ 19″ N, 10° 59′ 36″ O
Hechi: 59 m s.l.m.
Flechi: 206,6 km²
Yywohner: 255.985 (31. Dez. 2022)[1]
Bevelkerigsdichti: 1239 Yyw./km²
Poschtleitzahl: 37000–37999
Vorwahl: 045
ISTAT-Nummer: 023091
Demonym: Veronesi
Schutzpatron: San Zeno
Website: www.comune.verona.it

Verona (veraltet: Wälsch-Bärn[2], Dietrichsbärn oder Bärn[3]) ischt e Groossstadt in dr Regioon Wenezie im Nordoste vo Italie. Si het 255.985 Iiwooner (Stand 31. Dezember 2022) und isch d Hauptstadt vo dr Browinz Verona. Verona ligt an dr Etsch öbbe 59 m über em Meeresspiegel wo s Etschdaal und d Brenner-Dransitrute in d Po-Eebeni iine chömme. Sit 2000 ghöört d Altstadt vo Verona zum UNESCO-Wälterb.

S Klima[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Klima vo Verona isch gmäässigt warm, aber wäge dr Laag im Innere vom Land in dr Po-Eebeni isch es kontinentaal, sodass es im Winter, vor allem in de Möönet Januar und Februar hüfiger zu Fröst cha choo. Im Summer isch s häiss, es chunnt vor ass es häisser as 37 °C wird.

Durchschnittligi Tämpratuure und Niiderschleeg für Verona, Venezie
Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez
Max. Temperatur (°C) 6,1 8,9 13,4 17,2 22,7 26,3 29,2 28,8 24,4 18,0 11,0 6,7 Ø 17,8
Min. Temperatur (°C) −1,2 0,1 3,4 6,8 11,7 15,4 18,0 17,8 13,7 8,7 3,2 −0,4 Ø 8,1
Niderschlag (mm) 50,9 43,3 48,7 70,4 74,2 87,2 62,6 81,7 76,2 91,0 64,8 52,5 Σ 803,5
Sunnenstunde (h/d) 3 4 5 6 8 9 10 8 7 5 2 3 Ø 5,8
Regetäg (d) 6,8 5,1 6,0 8,9 8,6 8,6 5,5 5,8 6,0 7,4 7,1 6,2 Σ 82
T
e
m
p
e
r
a
t
u
r
6,1
−1,2
8,9
0,1
13,4
3,4
17,2
6,8
22,7
11,7
26,3
15,4
29,2
18,0
28,8
17,8
24,4
13,7
18,0
8,7
11,0
3,2
6,7
−0,4
Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez
N
i
e
d
e
r
s
c
h
l
a
g
50,9
43,3
48,7
70,4
74,2
87,2
62,6
81,7
76,2
91,0
64,8
52,5
  Jan Feb Mär Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dez

Vercheer[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Baanhoof Porta Nuova isch e wichdige Iisebaanchnootepunkt; d Brennerbaan BolognaInnsbrugg chrüzt do die wichtigi Linie vo Mailand uf Venedig.

In Verona dräffe sich au die italiänische Autibaane. D Brennerautibaan A22 chrüzt do d Öiropastrooss 70. Südwestlig vo dr Stadt lit dr Flughaafe Verona. Dr innerstedtisch öffentligi Vercheer wird dur Buss vo dr Azienda Trasporti Verona betriibe. Umstiige duet mä vor allem am Hauptbaanhoof Porta Nuova, Arena und Ospedale Maggiore.

D Bevölkerig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Jahr 1871 1881 1901 1911 1921 1931 1936 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Iiwooner 86.443 89.784 99.579 116.518 131.711 145.863 153.565 178.415 221.001 266.205 265.932 255.824 253.208 252.250

Kwelle: ISTAT

Liddratuur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Gschicht

  • Edoardo Demo: Dalla dedizione a Venezia alla fine del Cinquecento. In: Giovanni Zalin (Hrsg.): Storia di Verona. Caratteri, aspetti, momenti. Vicenza: Neri Pozza, 2001.
  • Maureen Catherine Miller: The Formation of a Medieval Church. Ecclesiastical Change in Verona, 950–1150. Cornell University Press, 1993.
  • Stefania Salti, Renata Venturini: La vita di Teodorico. Ravenna 2001.
  • Luigi Simeoni: Studi su Verona nel medioevo. 3 Bände, Verona 1962.
  • Andreas Stinsky: Die 30 bekanntesten archäologischen Stätten am Gardasee und in seinem Umland. Mit Ausflügen nach Verona, Brescia, Bergamo und Trient. Nünnerich-Asmus-Verlag, Mainz 2018, ISBN 978-3-96176-016-9.
  • Giovanni Zalin (Hrsg.): Storia di Verona. Caratteri, aspetti, momenti. Vicenza: Neri Pozza, 2001.

Kunst, Archidektuur

  • Andreas Bigelmair: Zeno von Verona. Münster 1904.
  • Giorgio Borelli: Chiese e monasteri di Verona. Verona 1980.
  • Federico Dal Forno: Case e palazzi di Verona. Verona 1973.
  • Delia Fringesi: Cesare Lombroso. Einaudi, Turin 2003, ISBN 88-06-13866-9.
  • Hans Dieter Huber: Paolo Veronese. Kunst als soziales System. Fink, München 2005, ISBN 3-7705-3842-0.
  • Arturo Sandrini, Pierpaolo Brugnoli: L’architettura a Verona nell’età della Serenissima (sec. XV – sec. XVIII). Verona 1988.
  • Arturo Sandrini, Pierpaolo Brugnoli: L’architettura a Verona dal periodo napoleonico all’età contemporanea. Verona 1994.

Stadtmuure

  • Guido Barbetta: Le mura e le fortificazioni di Verona. Verona 1978.

Archiwalie

  • Jürgen Klöckler: Verhinderter Archivalienraub in Italien. Theodor Mayer und die Abteilung „Archivschutz“ bei der Militärverwaltung in Verona 1943–1945. In: Quellen und Forschungen aus italienischen Archiven und Bibliotheken. 86, 2006, S. 491–537 (online).

Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Verona – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Demographic Balance and resident population by sex on 31st december 2022. Italian National Institute of Statistics, abgruefen am 14. Mai 2023.
  2. Zeno: Lexikoneintrag zu »Welsch-Bern«. Brockhaus' Kleines Konversations-Lexikon, fünfte ... Abgruefen am 26. Januar 2022.
  3. Brockhaus Enzyklopädie. 19. Auflage. Band 23. F. A. Brockhaus, Mannheim 1984, ISBN 3-7653-1123-5, S. 248.