Schtaufè

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Koordinate: 47° 45′ 44″ N, 8° 12′ 2″ O
Staufen (Grafenhausen)
Gmeind Grõfuusè
Wappe vo Staufen (Grafenhausen)
Wappe vo Staufen (Grafenhausen)
Dialekt: Alemannisch
Hauptvariante: Hochalemannisch
Regionalvariante: Südschwarzwälderisch
Höchi: 950 m
Flechi: 4,39 km²
Iiwohner: 130
Bevölkerigsdichti: 30 Iiwohner/km²
Iigmeindig: 1. April 1974
Regierigsbezirk: Regyrigsbezirk Fryburg
Landchreis: Waldshüet
Poschtleitzahl: 79865
Vorwahl: 97748
Nummereschild: WT
Dè Schtaufèchopf thront mit sim Sendemascht übber m Dorf Schtaufè uff èm Brändemer Bärg
Dè Schtaufèchopf thront mit sim Sendemascht übber m Dorf Schtaufè uff èm Brändemer Bärg
Dè Wyler Bulgèbach a dè rächtè Mettmahaaldè lyt südöschtlich unterhalb vom Dorf Schtaufè
Dè Wyler Bulgèbach a dè rächtè Mettmahaaldè lyt südöschtlich unterhalb vom Dorf Schtaufè

Schtaufè (amtlich Staufen) isch èn Ortsdeil vo dè Gmeind Grõfuusè im Südschwarzwald, welli diè nördlischti Gmeind im mittlerè Landchrais Waldshuèt z Badè-Württèbärg darschtellt. Schtaufè isch dè einzigè Gröfuusemer Ortsdeil, wo weschtlich vom Mettmadal lyt, d Vobindig zum 4,2 km entfèrntè Gmeinde-Hauptort wörd übber diè beidè Müllènè Klausèmülli un Heidèmplli hèrgschtellt, beidi hèn urschprünglich wiè dè Wyler Bulgèbach zu dè selbschtändigè Gmeind Schtaufè ghört, d Müllènè ligèt im Mettmadal, Bulgèbach a dè rächtè Mettmahaaldè.

Geography[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Luftuffnaam vum Brändèmer Bärg. Z obberscht obbè links im Egg lyt Schtaufè, mo sièt dè Sendemascht vom Schtaufèchopf graad no

Schtaufè lyt uff èm Brändemer Bärg, èn Bärgruggè, wo bi Schtaufè bis zum Schtaufèchopf bi 1037 m Höchi uè gòt. Dè Brändemer Bärg volauft in Nord-Süd-Richtig vo Seebrugg am Oschtzipfel un dè Staumuèr vom Schluchsse wäg bis zum Wyler Witznau im Schlüècht-Dal. Im Weschtè vo Schtaufè thront dè Schtaufèkopf mit èm Funkturm obbè druff übber m Höhèdorf, hinter sèllèm Buggel lyt s Dal vo dè Schwarza un d Schwarzabeggi bi Hüsèrè. Öschtlich vo Schtaufè gòt vo Höchi vom Dorf bi ca. 950 m durab übber Bulgèbach bis i s Mettmadal, wo diè beidè Müllènè im Schwarzwälderdal (Klausèmülli öschtlich vo Bulgèbach, Heidèmülli südöschtlich vo Bulgèbach) vor sich hy klapperèt.

Dialäkt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Schtaufemer Mundart ghört zum Hochalemannischè. D Isoglossè isch Südschwärzwälder Dialäkt, diè öppis witer nördlich lokalisyrte Hochschwarzwälder Isoglossè mit dè ü-y Luttvoschybig isch dõ nò nit usèzhörè. .

Gschichtè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ort[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Am 1. April 1974 isch Schtaufè uff Grõfuusè ygmeindet worrè. Sèll isch è baar Johr in Frõg gschtellt worrè, i dèm sich die ehemòls sèlbschtändigè Gemindè uff èm Brändemer Bärg zämmè duè hèn un è Yschprõch gegèd Gmeindereform vo 1975 hèn wellè erhebbè. S Zyl isch gsi, è Gmeinde Brändemer Bärg z etablyrè, wo uss dè Anrainerört Schönèbach, Schtaufè, Brändè und un Berau hèt söllè bschtò. Diè Korrektur isch am Ènd nit durrègfüürt worrè, well diè beidè gröschtè Dörfer Berau un Brändè sich im letschtè Moment widder zruggzogè hèn.

Vokeer[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Staufè un Schönèbach a dè Brändèmer Bärgschtrõß, s Strôßle a d Klausèmülli abbè isch mit dèby

Schtaufè lyt a dè K 4989, dè Chraisschtrõß, wo in Nord-Süd-Richtung übber dè Brendèmer Bärg vo Seebrugg im Nordè bis zum Wyler Witznau im Südè. Selli Chreisschtrõß vobindet Schönèbach übber Schtaufè mit Brändè im Südè vo Schtaufè. Vo dè Dorfmitti vo Schtaufè gòt è Ortsvobindungsschtrôßli abbè bis Bulgèbach un vo dört èn Bachdobel abbè bis zu dè Klausèmülli odder a dè Mettmahaaldè abbè bis zu dè Heidèmülli, wo s Aaschluss git widder uff Brändè übber diè Innerè Hööf odder uff Buggèrièd, èn witèrè Ortsdeil vo Grõfuusè.

Weblinggs[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Staufen (Grafenhausen) – Sammlig vo Multimediadateie