Paul III.

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dr Pabst Paul III., Gmäld vom Tizian
S Wappe vom Paul III.

Dr Paul III., mit bürgerligem Name Alessandro Farnese (* 29. Februar 1468 z Canino; † 10. Novämber 1549 z Rom) isch vom 13. Oktober 1534 bis zum 10. Novämber 1549 Pabst vo dr römisch-katholische Chille gsi. Wie vili anderi Päbst zu dere Zit isch er sehr wältlig gsi. Dr Otto vo Corvin het in siim chillefindlige Pfaffespiegel gschriibe: «Dr Paul III. […] isch scho mit 26i Kardinal worde, und zwar, wil er siini schöni Schwöster Giulia Farnese an dr Alexander VI. verkupplet het. Er isch eine vo de liederligste Päbst gsi. Inzest, Mord und ähnligi Verbräche si für ihn alldäglig gsi. Er het si eigeni Mueter vergiftet und si Schwöster!» Im Johr 1548 het dr Paul III. d Schwiizergarde wider ins Läbe grüeft. Er het dr Michelangelo zum Baumeister am Bau vom Petersdom gmacht.

Siis Pontifikat[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Pabst Paul III. und siini Nepote, Gmäld vom Tizian

As Pabst isch dr Paul III. e klassische Verdräter vom Nepotismus gsi, am 18. Dezämber 1534 het er zwei vo siine Änkel, dr Guido Ascanio Sforza und dr Alessandro Farnese (1520–1589), zu Kardinäl ernennt, und au em Huus Farnese het er e Hufe Vergünstigunge zuegschanzt. Für si Sohn Pier Luigi het er 1545 us Gebiet vom Herzogdum Mailand s Herzogtum Parma gmacht, wo im Bsitz vo de Farnese bliiben isch, bis d Familie usgstorben isch.

D Reformation[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Währed siim Pontifikat het dr Paul III. brobiert d Chille z erneuere zum de Reformatore s Wasser abzgrabe. Er het e Reformkommission us Kardinäl iigrichdet, wo under anderem die beide spötere Päbst Paul IV. und Marcellus II. drzue ghört hai.

Am 17. Dezämber 1537 het dr Paul III. über en änglische König Heinrich VIII. wäge däm siiner Scheidig dr Chillebann verhängt und ganz Ängland mit em Interdikt beleit. Mit siiner Bulle Regimini militantis ecclesiae het er am 27. Septämber 1540 d Statute vo dr Gsellschaft Jesu bestätigt, wo vom Ignaz vo Lozola gründet worden isch.

S Konzil vo Trient[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Pabst Paul III. beseelt vom Glaube an s Konzil (Sebastiano Ricci, posthum 1687/88)

Im Johr 1545 het er s Konzil vo Trient eröffnet, wo, zwar sehr verspötet, en Antwort uf em Martin Luther siiner Reformation hätt sölle si. Wägen grosse Differänze mit em spanische König und römisch-dütsche Kaiser Karl V. het er s Konzil aber zitwiis uf Bologna verleit, wo nid wie Trient zum Heilige Römische Riich vo Dütscher Nation ghört het und so nid under em diräkte Iifluss vom Kaiser gstanden isch.

Litratur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Walter Friedensburg: Kaiser Karl V. und Papst Paul III. (1534–1549). M. Heinsius Nachfolger, Leipzig 1932.
  • Roberto Zapperi: Tizian, Paul III. und seine Enkel. Nepotismus und Staatsportrait. Fischer-TB.-Vlg., Frankfurt am Main 1990, ISBN 3-596-10324-X..
  • Andreas Gormans und Philipp Zitzlsperger: Des Papstes neue Kleider. Das Grabmal Papst Pauls III. Farnese (1534–1549). In: Horst Bredekamp und Volker Reinhardt (Hrsg.): Totenkult und Wille zur Macht. Die unruhigen Ruhestätten der Päpste in St. Peter. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 2004, ISBN 3-534-17224-8, S. 85–98.
  • Alois Uhl: Papstkinder. Lebensbilder aus der Zeit der Renaissance. Piper, München 2008, ISBN 978-3-492-24891-4.
  • Gino Benzoni: Paolo III. In: Massimo Bray (Hrsg.): Enciclopedia dei Papi. Band 3: Innocenzo VIII, Giovanni Paolo II. Istituto della Enciclopedia Italiana, Rom 2000 (treccani.it).
  • Georg Denzler: Paul III. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 7, Herzberg 1994, ISBN 3-88309-048-4, Sp. 15–17.
  • Ytrag in d Catholic Encyclopedia, Robert Appleton Company, New York 1913 (änglisch)

Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Paul III. – Sammlig vo Multimediadateie
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Paul_III.“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.