S Huus zum Suusebärg
Dialäkt: Baseldütsch |
S Huus zum Suusebärg isch e barocks Geböid an dr Dalbe-Vorstadt 5 im Baasler Vorstedtkwardier. Es isch hüte dr Sitz vo dr Christoph Merian Stifdig. S Geböid stoot uf dr Liste vo de Kulturgüeter im Kanton Baasel-Stadt, wo regionali Bedütig häi.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Naame vom erste Huus isch zerst «des bischoffs huse» und, sit ass d Begine Margaretha Bischoff dört gwoont het, «der Byschoffin Hus» gsi, und so isch s bis ins 15. Joorhundert bliibe. 1405 het dr Bischof d Begine exkommuniziert und iire Bsitz isch iizooge worde. S Huus het vo denn aa de Barfüesser ghöört. Im groosse Stadtbrand vo 1417, won e Drittel vo de Hüüser vo dr Stadt em Füür zum Opfer gfalle si, isch woorschinlig au die spööteri Nummere Fümf abebrennt. Dr Ludman Glaser het denn äinisch emol e nöis Huus baut und 1446 daucht zum erste Mol dr Naame «Susemburg» uf.
Noch dr Reformazioon het s «Suusebärg» Brivatpersone ghöört, under anderem eme Kaufmaa Reinhard Wasserhuhn, wo sich 1609 umbrocht het und denn im Gwürzhändler Germanus Iselin, wo s sim Soon Reinhard Iselin, eme Brofässer an dr Uniwersidäät überloo het. Wo dä 1668 gstorbe isch, het s dr Jakob vo Waldkirch kauft. So wie s dr Matthäus Merian uf sinere Stadtaasicht zäichnet het, si im 17. Joorhundert d Nummere Fümf und Nummere Siibe äi Liigeschaft gsi.
Bäidi Hüüser häi 1710 im Jurist Tobias Obrecht ghöört und dä het im Garte an dr Rhiihalde e chliises Geböid ufgstellt, was dr Noochber verergeret het, so dass er wäge däm vor Gricht gange isch. Au im Obrecht si Witwe isch 1738 vom ene Noochber vors Fümfergricht zert worde, möögligerwiis im Zämmehang mit dr Drennig vo de bäide Hüüser.
Im spoote 18. Joorhundert häi si bäidi em Zuckerbeck Wernhard Burckhardt ghöört und dä het s groosse Huus 1771 under em Naame «zum Suusewind» an dr Hauptmä Johann Rudolf Frey verchauft. In dr zwäite Helfti vom 18. Joorhundert isch s «zum Suusewind» im Barockstil umbaut worde.
Vo 1837 aa het s im Gedeon Buurged-Bachofe ghört, won e Soon vom Siidebandfabrikant Johann Rudolf Buurged gsi isch, wo s «Kirschgarte» het lo baue. Dr Gedeon isch Kriminalrichter gsi, und isch as Deputat vo de Kiirche und Schuele im Chläine Root gsässe. 1848 het si Soon Alfred Buurged d Liigeschaft gerbt.
Um 1870 häi d Nummere Fümf und au d Nummere Siibe im Bandfabrikant Emil Thurneysen ghöört, noch iim im Theophil Vischer. Dä het s Nummere Siibe vermietet, und vo 1903 aa het dr Hermann Hesse e baar Mööned dört gwoont.
1938, wo d Wettstäibrugg verbräiteret worden isch, het mä s Huus westlig vom «Suusewind» abbroche, so dass mä jetz d Brandmuure zwüsche de bäide Liigeschafte gsee het. Denn isch s Geböid dr Sitz vo dr Schola cantorum basiliensis worde und die isch uszooge, wo d Christoph Merian Stiftig 1953 s Huus übernoo het. Dr Archidekt Giovanni Panozzo het denn die ehemooligi Füürmuure im barocke Stil nöi gstaltet, so wie mä sä hüte cha bschaue. Sit 1955 häisst d Liigeschaft wider «zum Suusebärg» und d Stifdig het em Huus nääbedraa dr Naame «Suusewind» gee.
Kwelle
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Zum Sausenberg und zum Sausewind uf altbasel.ch, abgrüeft am 8. Novämber 2014
- Zum Sausenberg uf basler-bauten.ch, abgrüeft am 8. Novämber 2014
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Koordinate: 47° 33′ 17,2″ N, 7° 35′ 42,7″ O; CH1903: 611786 / 267131