S Baasler Barfüesserkloster

Uschnitt us dr Stadtaasicht vom Matthäus Merian em Eltere im 17. Joorhundert
S Barfüesserkloster, d Barfüesserkiirche und dr Barfüesserblatz (11) si im Uschnitt oobe in dr Middi, unden am Eseldurm und am viereggige Wasserdurm, wo Däil vo dr innere Stadtmuure gsi sin.

Dialäkt: Baseldütsch

S Barfüesserkloster isch e Franziskanerkloster in dr Stadt Baasel gsi, wo noch dr Reformazioon 1529 ufghoobe worde isch.

Gschicht

S Barfüesserkloster isch vor 1238 gründet worde, villicht scho 1231, wo dr Heinrich vo Thun dr Baasler Bischof gsi isch. Am Aafang isch s vor em erste Spaaledoor gstande, wo mit em Bau vo dr üssere Stadtmuure s innere Spaaledoor worde isch. Wie die mäiste andere Baasler Kloster isch au das Spaaleklooster dusse vor dr Stadtmuure baut worde, denn häi d Franziskaner aber öbbe e Generazioon spööter dinne in dr Stadt uf dr Allmänd bim Wasserdoor e Liigeschaft überchoo und si vo dr Spaalevorstadt uf s Areal züüglet, wo hüte dr Barfüesserblatz isch. D Gründigsurkunde vo 1250 verzelt, ass es uf sällem Areal bim Birsig, wo denn no ooberirdisch dur d Stadt gflosse isch, no käini Hüüser gha häig.

Denn häi d Franziskaner iiri ersti Kiirche afo baue, wo 1256 fertig worde isch. Die isch öbbe dört gstande wo im 19. Joorhundert s Stadtcasino baut worde isch. Grad näbe dere Kiirche, öbbe wo die hütigi Barfüesserkiirche stoot, isch e Friidhoof gsi. Mä wäiss us ere Urkunde vo 1265, ass es denn näben em Kloster, zwüsche dr hütige Barfüessergass und dr Kaufhuusgass, e nöis Spiddääl gee het. Zum dr Friidhoof z vergöössere, häi d Barfüesser no vor 1288 vom Spiddaal, wo au «an de Schwelle» ghäisse het, Grundstück kauft. 1298 isch die alti Kiirche aabebrennt und bis 1350 häi d Franziskaner grad näben em Blatz, wo die alti Kiirche gsi isch, die grössti Barfüesserkiirche in dr Schwiz baut uf eme Däil vom Friidhoof, so dass blötzlig e Hufe gwöönligi Baasler und nid nume mee-besseri in dr Kiirche sälber begraabe gsi sin. Noch em Ärdbeebe vo 1356 häi d Barfüesser iir Kloster nöi und gröösser wider ufbaut. Dr Klosterkomplex isch immer wider emol usbaut und renowiert worde, äinisch 1428 wäge eme andere Ärdbeebe aber immer wider emol wäge Hoochwasser wie das vo 1339. Dr Birsig isch zwüsche 1356 und 1529 im Gebiet vom Kloster iidoolt worde.

Noch dr Reformazioon het dr Orde s Kloster verloo und isch uf Freiburg im Brisgau, d Stadt het si Bsitz übernoo, dr Laiefriidhoof ufghoobe, d Muure um s Kloster und dr Friidhoof lo abrisse und us em Areal e Määrtblatz gmacht. Däil vom Kloster si vo dr Armepflääg brucht worde. Im Chrüzgang und in de hindere Baute isch en Irehuus, s «zum Almoose» iigrichdet worde, wo Gäisteskranki under ummenschlige Bedingige iigspeert gsi si. Dr Irrenarzt Friedrich Brenner het sich für e besseri Behandlig vo sine Paziänte iigsetzt und 1842 isch im nöije Bürgerspiddääl en Abdäilig für die Gäisteskranke iigrichdet worde und s «zum Almoose» isch zuedoo worde.

Im Joor 1821 isch s mäiste vom Barfüesserkloster abgrisse worde und au d Stadtmuure und die alte Dürm si verschwunde. Am Blatz vo de ehemoolige Klosterbaute het dr Melchior Berri 1824/25 s Stadtcasino baut. Vo de Geböid vom Kloster stoot hüte nume no d Klosterkiirche, wo s Historische Museum dehäi isch.

D Basler Barfüesser

Wie anderi Orde au, häi au d Barfüesser im 14. Joorhundert immer wider emol mit em wältlige Klerus über Kompetänze ghändlet. Si häi e gwüssi Wichdikäit ghaa bim Abhalte vom Konzil. Do und dört si au berüemti Gleerti wie dr Hebraist Konrad Pellikan in dr Baasler Orde iidrätte oder dr Münsterbreediger Johannes Lüthard.

S Klosterarchiv

Vom Klosterarchiv sin hüte 340 Dokumänt im Staatsarchiv Basel-Stadt.

Fuessnoote

47.5544583333337.5905916666667