Diskussion:COVID-19-Pandemie
Schriibig
[Quälltäxt bearbeite]I het jetzt d Schriibig Coronavirus siiloo und nöd Koronavirus gschribe. Am Radio und im Färnseh töönts för mii ehner wie Gorona oder Ggorona. I wöör au bi Coca-Cola (Elsass Cola) oder Calanda (Calancatal, Cabaret Voltaire, Costa Rica) d Orginalschriibig neh – es chas jo dänn jede sälber esoo rede, wien ers för guet findt. Es tüecht mi, bim läse heg i schnäller begriffe, um was as es do goht, wän i s Original (Corona) vor mer ha. Gruess --Schofför (Diskussion) 17:48, 19. Mär. 2020 (MEZ)
- Me cha vom Afang vom Name usgoo: s Wort isch jo vo der Korona vo der Sunnen abgleitet, und die schrybt men i dr Mundart und au im Hochdütsche doch mit K und nid mit C. Drum isch es eigentlich schad, ass men i der medizinische Literatur au im Dütsche der latynisch Afangsbuechstabe C- übernoo het, vilicht eifach wil s de wie im Änglischen isch. I der Mundart basst s Wort mit K- gschribe besser derzue wie me redt und d Mundart-Wikipedia mues do druuf luege. --Arkelin (Diskussion) 18:04, 19. Mär. 2020 (MEZ)
- Wän i d Beschriibig uf de de-Wiki richtig interpretiere, dänn isch för mi d Folgerig chli anderscht. (Der Name „Coronaviren“ – von lateinisch corona ‚Kranz, Krone‘ – hängt mit dem Aussehen dieser Viren zusammen. Die Fortsätze auf ihren kugelförmigen Hüllen erinnern an eine Krone oder einen Strahlenkranz ähnlich der Sonnenkorona.) Noch däre Beschriibig müesst i jo fascht säge, es isch en Chranz- oder Chronevirus, alefalls en Sunnekoronavirus. Aber mir gohts do me um d „Läsbarkeit“, wien i obe scho beschribe han. Klar cha me Koronavirus au guet läse, a däm fählts jo nööd. Aber öpper, wo zuefällig uf dä Artikel stoosst, wird zerscht emol stutzig luege und dänke, die schriibed dä Name vo däm Virus faltsch. Und en witere Punkt zu dinere Antwort obe isch; mir chönd do jo scho Ideal oder Wünsch ha, mir sötted aber d Realität abbilde. Und i glaub, im Momänt wird am Radio und im Färnseh ehner Corona gseit as Korona. Gruess --Schofför (Diskussion) 19:01, 20. Mär. 2020 (MEZ)
- Das sind jetz Argumänt vo ganz verschidene Syte, und es isch nit klar, wie me das sött diskutiere; es schynt sowiso en ender näbesächlichi Froog z sy. D Uussprooch vo de Moderatoore i de Meedie isch uf all Fäll kei sichere Massstab, teil vonne säge eidüütig «Korona…». Wenn öpper uf die Syte chunt cho luege, was jo z hoffen isch, verstoot er die Schrybwys sicher sofort. --Arkelin (Diskussion) 21:07, 20. Mär. 2020 (MEZ)
- Mi tüecht, as mer do all wie meh anenand verbii reded. I cha jedefall guet verstoh, as d Mediziner i ihrer Literatur s C as Aafangsbuechstabe gnoo händ – die händ jo vill us de Latinische Sprooch öbernoh. Und nochdäm i gescht Obed i de Arena vom Schwizer Färnseh d Bildigsdiräktori vom Kanton Zöri ghört ha vo de «Korona-Juged» schwätze, wörs mi nöd wundere, wänn sich da Wort mit de Zit mit däre Schriibig iibürgere wüür. Au vorgeschter han i müese schmunzle, wo en Reporter im Färnseh vom «Spitol z Komo» gredt hät (au da Wort wür i nie esoo schriibe). I däm Sinn – schaffed mer a anderne Sache witer . . . ;-) Gruess --Schofför (Diskussion) 17:46, 21. Mär. 2020 (MEZ)
- Äh, jetz binni doch eifach e weng wùnderfitzig: was meinet ihr beidi mit de Diskussion, ob d Lüt "Corona" oder "Korona" saage? Was söll do de Ùnterschid sy? <c> isch doch eifach de Buechstaab, wommer vilmool in Lehnwörter bruucht, derwyyl <k> bi Erbwörter oder fescht integrierte Wörter ùn Name bruucht wird. Oder macht des für Schwyzer en Ùnterschid, ob mer <c> oder <k> schryybt? --Terfili (Diskussion) 19:43, 21. Mär. 2020 (MEZ)
- Aso för mi isch da en Underschiid. Typeschi Wörter han i drum scho obe ufgfüert (Como isch nöd Komo, Cola isch nöd Kola usw.). Es git vilicht Dialäkt, wos anderscht isch (bi üs im Rhintl han i scho ghört, as e Frau sich sälber vorgstellt hät; si heissi Kornelia – gschribe hät si dänn aber „normal“ Cornelia → vgl. Cornelia Boesch). Gruess --Schofför (Diskussion) 00:27, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Terfili, dodermit isch doch waarschyns gmaint, ass in dr Schwyz dr Buechstab <k> normalerwys bruucht wird fir d Afrikata /kx/, d. h. s goot drum, eb mer /kxorona/ (gschribe <Korona>), /korona/ (gschribe <Corona> oder <Ggorona>) oder /gorona/ (gschribe <Gorona>) sait. Oder? --Holder (Diskussion) 07:16, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Jo, dass die mit <k> e Affrikate meine (also dütlicher gschriibe: <kch>) hanni au scho vermuetet. Duet mer in de Schwyz also Främdwörter mit <k> änder mit [kx] ussspräche, ùn sonigi mit <c> mit [k] oder [g]? Schofför, des hilft jetz nit wyter, wänn du saisch "Como isch nit Komo, Colo isch nit Kola", ohni dass erklärsch, was für dich de Ùnterschid isch...--Terfili (Diskussion) 10:04, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Es isch gwüss guet und rächt so Sache sproochwüsseschaftlich z diskutiere, i meinti eifach s sig schad, das uf son ere Artikeldiskussionssyte z mache. Für s praktische Schrybe gilt jo wenn i rächt gseh wyter: es git do für so Fäll keini Vorschrifte für Richtig und Falsch, wie au i der Dialäktliteratur algemein. Grad für s K- het me i de Mundarte und sogar au im Hochdütsche verschideni gwooneti und erlaubti Schrybforme, und wenn öpper seit, er hätt das halt jetz anders gschribe so isch das guet und möglich; es bedüütet aber nit, dass en anderi Schrybig weniger berächtiget isch. Wenn eine «Kola» schrybt und en andere «Cola», so isch eifach beedes koräkt und keine cha em andere öppis füürhaa. Me daarf ooni wyters «Codex» schrybe und «Kodex». Gueti Bischpiil für die Froog het s es paar i däm Projäkt: Wenn im Artikel Colosseum das Huus mit C- gschribe wird und nit mit K-, wie s im dütsche Sproochgebruuch jo üblich wär, so isch das au rächt, wil s dr Autoor so wott. Und lueget bim Name Kolmar, oder bi Consulat: d Praxis isch nit einheitlich und muess es au gar nit sy. Bim Cricket stoot übrigens i dr dütsche WP: «in Deutschland amtlich Kricket», was au grad heisst: bim nit-amtliche Schrybe isch me frei wie me s macht. Und de vilicht no öppis Medizinischs: Katarakt (Medizin) chunt vo lat. cataracta und me schrybt s glych mit K. Und, und, und … Es würklichs Problem git’s bi all däm em Schyn a nit. --Arkelin (Diskussion) 14:54, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Ich sii do jetz au kai Brobläm bi dr Schrybig. Des macht jo au grad di Alemannisch Wikipedia uus: verschideni Dialäkt un verschideni Schrybwyse. --Holder (Diskussion) 15:06, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Also Arkelin, i ha ganz lieb gfroogt, was do de Ùnterschid in de Ussprooch zwüsche "Corona" ùn "Korona" söll sy, wyl für dich ùn de Schofför schynts klar isch, was de Ùnterschid isch, für mich aber nit. Ich gsee zum erschte Mool, dass d Buechstabe <k> ùn <c> für öberen öbis aa de Ussprooch ändere. Worùm söll mer des jetz ùff derre Diskussionssyte nit dörfe frooge ùn wo sùnscht de? I ha weder dir noch sùnscht öberem welle vorschryybe, wienner "Corona", "Cola", "Codex", "Cricket" oder sùnscht öbis söll schryybe. Wänn du dich vo sonere harmlose Froog aagriffe fielsch ùn nit antworte wottsch, no schryyb doch besser ùff emene Blog mit deaktivierte Kommentarfunktion oder imene private Tagebuech. Mer sött eigetli denke, ùff de Wikipedia freut mer sich, wänn öber sich für öbis am Inhalt, Dialäkt oder Schryybig vùmene Artikel intressiert ùn dezue e Froog het. --Terfili (Diskussion) 17:16, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Jo Terfili, do chan i nöd witerhälfe, wil i d „IPA-Schrift“ nöd chan. I hans versuecht mit däne Bispil, wils för mi typeschi Wörter sind, won i bim läse halt sofort weiss, wien i si schwätze tue. I mach nomol en andere Versuech; s C isch irgendwie zwüsched G und K. Es wundered mi, as du vo däm Underschiid no nie öpis ghört häsch. För mi isch da öpis, wo so wit goht, as i, won i im April 2017 uf de als-Wiki im Artikel öber Colmar d Änderige gse han, bi de nögschte Stadtfüerig druf glosst han, wie as es d Stadtfüereri gseit hät und tue sithär, wän i mit Lüt is Elsass fahr, ihne amel säge; di Iiheimische säged zu Colmar «Kolmer». Gruess --Schofför (Diskussion) 19:23, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Also Arkelin, i ha ganz lieb gfroogt, was do de Ùnterschid in de Ussprooch zwüsche "Corona" ùn "Korona" söll sy, wyl für dich ùn de Schofför schynts klar isch, was de Ùnterschid isch, für mich aber nit. Ich gsee zum erschte Mool, dass d Buechstabe <k> ùn <c> für öberen öbis aa de Ussprooch ändere. Worùm söll mer des jetz ùff derre Diskussionssyte nit dörfe frooge ùn wo sùnscht de? I ha weder dir noch sùnscht öberem welle vorschryybe, wienner "Corona", "Cola", "Codex", "Cricket" oder sùnscht öbis söll schryybe. Wänn du dich vo sonere harmlose Froog aagriffe fielsch ùn nit antworte wottsch, no schryyb doch besser ùff emene Blog mit deaktivierte Kommentarfunktion oder imene private Tagebuech. Mer sött eigetli denke, ùff de Wikipedia freut mer sich, wänn öber sich für öbis am Inhalt, Dialäkt oder Schryybig vùmene Artikel intressiert ùn dezue e Froog het. --Terfili (Diskussion) 17:16, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Ich sii do jetz au kai Brobläm bi dr Schrybig. Des macht jo au grad di Alemannisch Wikipedia uus: verschideni Dialäkt un verschideni Schrybwyse. --Holder (Diskussion) 15:06, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Es isch gwüss guet und rächt so Sache sproochwüsseschaftlich z diskutiere, i meinti eifach s sig schad, das uf son ere Artikeldiskussionssyte z mache. Für s praktische Schrybe gilt jo wenn i rächt gseh wyter: es git do für so Fäll keini Vorschrifte für Richtig und Falsch, wie au i der Dialäktliteratur algemein. Grad für s K- het me i de Mundarte und sogar au im Hochdütsche verschideni gwooneti und erlaubti Schrybforme, und wenn öpper seit, er hätt das halt jetz anders gschribe so isch das guet und möglich; es bedüütet aber nit, dass en anderi Schrybig weniger berächtiget isch. Wenn eine «Kola» schrybt und en andere «Cola», so isch eifach beedes koräkt und keine cha em andere öppis füürhaa. Me daarf ooni wyters «Codex» schrybe und «Kodex». Gueti Bischpiil für die Froog het s es paar i däm Projäkt: Wenn im Artikel Colosseum das Huus mit C- gschribe wird und nit mit K-, wie s im dütsche Sproochgebruuch jo üblich wär, so isch das au rächt, wil s dr Autoor so wott. Und lueget bim Name Kolmar, oder bi Consulat: d Praxis isch nit einheitlich und muess es au gar nit sy. Bim Cricket stoot übrigens i dr dütsche WP: «in Deutschland amtlich Kricket», was au grad heisst: bim nit-amtliche Schrybe isch me frei wie me s macht. Und de vilicht no öppis Medizinischs: Katarakt (Medizin) chunt vo lat. cataracta und me schrybt s glych mit K. Und, und, und … Es würklichs Problem git’s bi all däm em Schyn a nit. --Arkelin (Diskussion) 14:54, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Jo, dass die mit <k> e Affrikate meine (also dütlicher gschriibe: <kch>) hanni au scho vermuetet. Duet mer in de Schwyz also Främdwörter mit <k> änder mit [kx] ussspräche, ùn sonigi mit <c> mit [k] oder [g]? Schofför, des hilft jetz nit wyter, wänn du saisch "Como isch nit Komo, Colo isch nit Kola", ohni dass erklärsch, was für dich de Ùnterschid isch...--Terfili (Diskussion) 10:04, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Terfili, dodermit isch doch waarschyns gmaint, ass in dr Schwyz dr Buechstab <k> normalerwys bruucht wird fir d Afrikata /kx/, d. h. s goot drum, eb mer /kxorona/ (gschribe <Korona>), /korona/ (gschribe <Corona> oder <Ggorona>) oder /gorona/ (gschribe <Gorona>) sait. Oder? --Holder (Diskussion) 07:16, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Aso för mi isch da en Underschiid. Typeschi Wörter han i drum scho obe ufgfüert (Como isch nöd Komo, Cola isch nöd Kola usw.). Es git vilicht Dialäkt, wos anderscht isch (bi üs im Rhintl han i scho ghört, as e Frau sich sälber vorgstellt hät; si heissi Kornelia – gschribe hät si dänn aber „normal“ Cornelia → vgl. Cornelia Boesch). Gruess --Schofför (Diskussion) 00:27, 22. Mär. 2020 (MEZ)
- Äh, jetz binni doch eifach e weng wùnderfitzig: was meinet ihr beidi mit de Diskussion, ob d Lüt "Corona" oder "Korona" saage? Was söll do de Ùnterschid sy? <c> isch doch eifach de Buechstaab, wommer vilmool in Lehnwörter bruucht, derwyyl <k> bi Erbwörter oder fescht integrierte Wörter ùn Name bruucht wird. Oder macht des für Schwyzer en Ùnterschid, ob mer <c> oder <k> schryybt? --Terfili (Diskussion) 19:43, 21. Mär. 2020 (MEZ)
- Mi tüecht, as mer do all wie meh anenand verbii reded. I cha jedefall guet verstoh, as d Mediziner i ihrer Literatur s C as Aafangsbuechstabe gnoo händ – die händ jo vill us de Latinische Sprooch öbernoh. Und nochdäm i gescht Obed i de Arena vom Schwizer Färnseh d Bildigsdiräktori vom Kanton Zöri ghört ha vo de «Korona-Juged» schwätze, wörs mi nöd wundere, wänn sich da Wort mit de Zit mit däre Schriibig iibürgere wüür. Au vorgeschter han i müese schmunzle, wo en Reporter im Färnseh vom «Spitol z Komo» gredt hät (au da Wort wür i nie esoo schriibe). I däm Sinn – schaffed mer a anderne Sache witer . . . ;-) Gruess --Schofför (Diskussion) 17:46, 21. Mär. 2020 (MEZ)
- Das sind jetz Argumänt vo ganz verschidene Syte, und es isch nit klar, wie me das sött diskutiere; es schynt sowiso en ender näbesächlichi Froog z sy. D Uussprooch vo de Moderatoore i de Meedie isch uf all Fäll kei sichere Massstab, teil vonne säge eidüütig «Korona…». Wenn öpper uf die Syte chunt cho luege, was jo z hoffen isch, verstoot er die Schrybwys sicher sofort. --Arkelin (Diskussion) 21:07, 20. Mär. 2020 (MEZ)
- Wän i d Beschriibig uf de de-Wiki richtig interpretiere, dänn isch för mi d Folgerig chli anderscht. (Der Name „Coronaviren“ – von lateinisch corona ‚Kranz, Krone‘ – hängt mit dem Aussehen dieser Viren zusammen. Die Fortsätze auf ihren kugelförmigen Hüllen erinnern an eine Krone oder einen Strahlenkranz ähnlich der Sonnenkorona.) Noch däre Beschriibig müesst i jo fascht säge, es isch en Chranz- oder Chronevirus, alefalls en Sunnekoronavirus. Aber mir gohts do me um d „Läsbarkeit“, wien i obe scho beschribe han. Klar cha me Koronavirus au guet läse, a däm fählts jo nööd. Aber öpper, wo zuefällig uf dä Artikel stoosst, wird zerscht emol stutzig luege und dänke, die schriibed dä Name vo däm Virus faltsch. Und en witere Punkt zu dinere Antwort obe isch; mir chönd do jo scho Ideal oder Wünsch ha, mir sötted aber d Realität abbilde. Und i glaub, im Momänt wird am Radio und im Färnseh ehner Corona gseit as Korona. Gruess --Schofför (Diskussion) 19:01, 20. Mär. 2020 (MEZ)