Charrat
| Charrat | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Wallis (VS) |
| Bezirk: | Martigny |
| BFS-Nr.: | 6132 |
| Poschtleitzahl: | 1906 |
| Koordinate: | 576592 / 107997 |
| Höchi: | 461 m ü. M. |
| Flächi: | 7.6 km² |
| Iiwohner: | Expression-Fähler: Nit erwartete Operator: <Ungültiger Metadaten-Schlüssel 6132 (31. Dezämber 2022)[1]
|
| Website: | www.charrat.ch |
| Charte | |
 | |
Charrat isch e Munizipalgmeind im Kanton Wallis i der Schwiiz und liit im Bezirk Martigny (uf dütsch: Bezirk Martinach). D Gmeind ghört zum französischsprochige Underwallis.
Geografii[ändere | Quälltäxt bearbeite]
S Piet vo dr Gmeind Charrat isch im Tal vo der Rhone und liit öpe zur Helfti ufem Talbode und zum andere Deil am steile Bärg, wo im Südoschte bis zum Felsmassiv vom Sé Rouge ufe goot. Sé Rouge heisst uf Dütsch Rote Felse, s frankoprovenzalische Mundartwort sé chunt vom latynische saxum här. Zu der Gmeind ghöre di beide chlyne alte Dorfchärne bi Les Chênes und Vison, wo grad am Bärgfuess ligge. Am Bärg händ am Wäg zum Col des Planches ufe nume chlyni Waldstück chönne grodet wärde zum Mäjesäss mache, wil s dört zäntume so steil isch.
Bi Les Chênes und Vison unde het s ufem weniger steile Land Räbbärge. Di Dörfer sind a der uralte Landstross vom Wallis gsi, wo uf däm Wäg der grosse Rhoneebeni het chönne uswyche, wo früener immer es schlimms Sumpfpiet gsi isch und wo d Rhone mängmol überschwemmt het. Bi Charrat isch en Altarm vo der Rhone durecho, wo Chlyni Rhone gheisse het. Erscht nach der grosse Rhonekorrekzion im Wallis im 19. Johrhundert het me die Flechi zu guetem Kulturland chönne mache, wo hüt voll isch vo Hostete vo grosse Opschtproduzänte. Vo de alte Dörfer bis wyt is Tal sind im 20. Johrhundert aber au Gwärbquartier und Wohnsidlige entstande.
Sid der Kanton Wallis d Rhone oben a Martinach in en grade Kanal wyter äne bi Fully hi gleit het, gönd durs Land uf der Südsyte vo der Rhone längi Kanääl, wo s Wasser vo de Bärgbech und s Rägewasser wäggfüere. Der gross Sammelkanal heisst Canal du Syndicat oder au Transvärsalkanal. Dä foot hinder em Sytedamm vo der Rhone bi Riddes a und sammlet uf sym Wäg s Wasser us de Sytekanääl, psunders us em Canal du Tollérens; dä isch us em alte Sytenarm vo der Rhone bi Charrat entstande, der Chlyne Rhone. Der Syndikatskanal goot bi Martinach am Rhonechnü zerscht inere Tole under em Bachbett vo der Dranse dure, lauft denn wyter näbem Rhonedamm abe und mündet erscht grad bim Trientbach a der Gränze zu Vernayaz i d Rhone.[2] Sid es baar Johr läbe z Charrat i däm Kanal wider Biber. S Amt für Wilddier und Jagd vom Kanton Wallis hätt die Population welle dezimiere, was denn aber s Bundesamt für Umwält z Bärn im Mai 2013 verbotte het.
S Land vo Charrat chunt nid bis a d Rhone. D Gmeindgränze sind bi jüngere Infrastrukturprojäkt apasst worde. Schnuergrad ziend sech di neui Kantonsstross und d Ysebaanlinie öpe 13 Kilometer wyt dur d Ebeni, vo Riddes über Saxon und Charrat bis zum Stadtzäntrum vo Martinach abe. Und no chly wyter usse goot d Autobaan A 9 dure, wo bi Charrat zwar en Raschtplatz, aber kei Usfahrt het. A der Ysebaan isch bi Charrat hingäge zäme mid der Gmeind Fully en eigete Baanhof ygrichtet worde, das isch hüt d Haltstell Charrat-Fully.[3]
Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]
S Piet vo Charrat het früener zu Martinach ghört. Ane 1836 het der Kanton erloupt, ass di Dörfer sech vo der Stadt trenne.
Iwoner[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Quella: Bundesamt für Statistik 2005[4]
| Jaar | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iwoner | 341 | 430 | 469 | 504 | 545 | 554 | 567 | 576 |
| Jaar | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iwoner | 669 | 754 | 887 | 899 | 942 | 938 | 999 | 1081 |
Dr Üsländeraateil ischt 2010 bi 29 % glägu.[5]
Religion[ändere | Quälltäxt bearbeite]
81 % vannu Iwonru sint im Jaar 2000 remisch-katholischi gsii, 6,5 % evangelisch-reformierti.[5]
Politik[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Ggmeindspresident va Charrat ischt dr Léonard Moret (Stant Oktober 2017).
Spraach und Tialäkt[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Bi dr Volchszellig 2000 heint vannu 1081 Iwonru 1,2 % Titsch als Höiptspraach aagigää, 90 % Franzeesisch, 2,1 % Talienisch und 6,7 % anneri Spraache.[5]
Dr tradizionäll Tialäkt va Charrat gcheert zum Frankoprovenzalisch.
Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Charrat – Sammlig vo Multimediadateie- Website vo dr Gmeind Charrat
- Frédéric Giroud: Charrat In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
- ↑ Les voies d'eau entre Branson et Martigny uf notrehistoire.ch
- ↑ Haltstell Charrat-Fully (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) uf regionalps.ch
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Mai 2012
