Brugge z Basel

Dialäkt: Baseldütsch

Brugge z Basel isch e Liste vo de groosse Basler Rhiibrugge und vo alle bedütende innerstedtische Viadukt und Stääg.

D Rhiibrugge

Sit de antike Brugge bim römische Augusta Raurica, wo dr Julius Cäsar die ersti het lo baue, isch s bis ins spoote Middelalter gange, ass es wider e festi Rhiibrugg zwüschen em Boodesee und dr Nordsee gee het. Scho im 12. Joorhundert het mä z Rhiifälde afo Rhiibrugge baue, wo aber immer wider wäggspüelt worde si. 1225 het dr Basler Bischof Heinrich vo Thun z Basel e Brugg lo baue, wo denn langi Zit die äinzigi bliibe isch, wo die ganz Zit bassierbar gsi isch, usser wenn si grad wider emol vom ene Hoochwasser beschäädigt worden isch und mä sä het müesse flicke.

Hüte git s z Basel eläi siibe Brugge über e Rhii.

Di Middleri Brugg (Bildmiddi), d Johanniterbrugg und Dreiroosebrugg (ganz hinde).

Rhiiabwärts vo Oste uf Norde si das:

• dr Holzöpfelwääg, e Fuesswääg über s Weer vom Chraftwärk Birsfälde
• d Verbindigsbaanbrugg (sit 1873), won e Iisebaanbrugg für die doppelspuurigi Verbindigsbaan isch und e Fuesswääg draa het
• d Schwarzwaldbrugg (sit 1973) mit Autibaan-, öffentligem Bus- und lokalem Individualvercheer
• d Wettstäibrugg (sit 1879) mit Dram- und Individualvercheer
• die Middleri Brugg (sit 1225) mit Dram- und Individualvercheer
• d Johanniterbrugg (sit 1880) mit öffentligem Bus- und Individualvercheer
• d Dreiroosebrugg (sit 1934) mit Dram-, Autibaan- und Individualvercheer

Grad under em Dreiländeregge befindet sich d Dreiländerbrugg, wo 2006 baut und im Summer 2007 eröffnet worden isch. Es isch e Fuessgänger- und Velobrugg, wo s dütsche Wiil am Rhii mit em französische Hüünige verbindet, am Blatz, wo sit em 19. Joorhundert bis 1944 e Schiffbrugg gsi isch, wo au für d Bevölkerig vo Basel wichdig gsi isch.

Es het früener z Basel no anderi Rhiibrugge gee, wo denn abbroche worde si:

• d Düfuurbrugg, e Nootbrugg wäärend em Nöijeburger Handel vo 1857, wo drei Mööned lang öbbe 100 m über dr hütige Wettstäibrugg gsi isch.
• d Dalbebrugg, wo vo 1955 bis 1973 öbbe 100m bachab vo dr hütige Schwarzwaldbrugg gsi isch. An däm Blatz isch hüte uf dr Groossbasler Site d Cécile-Ines-Loos-Aalaag und s nöije Bräiti-Zentrum, uf dr Chläibasler Site s Tinguely-Museum.

In de 1960er Joor het s Blään gee, non e Brugg östlig vom Chraftwärk Birsfälde z baue, wo denn Birsfälderbrugg ghäisse hätt. Mä het s aber ufgee zerst wäge de enorme Chöste und denn wäge de Naturschääde im Naturschutzgebiet Rhiinau, wo mä vorusgsee het. Im Stadtbild cha mä aber immer no gsee, wie d Stärnefäldstrooss z Birsfälde und d Hörnliallee z Basel mit dere Brugg im Sinn blaant und baut worde si.

Zum über e Rhii z cho, cha mä aber au äini vo de vier Basler Fäärene bruuche.

Anderi Brugge und Wiadukt in dr Stadt

Über e Birsig git s drei Wiadukt. Bachabwärts si daas:

• s Doorebachwiadukt mit Dram- und Individualvercheer
• s Birsigwiadukt mit Dram- und Individualvercheer
• s Höiwoogwiadukt mit Individualvercheer

Über d Birs git s meereri Brugge. Das si bachabwärts:

• d Joggelibrugg für Stroossevercheer
• d Iisebaanbrugg
• d Autibaanbrugg (A2/A3)
• d Redingbrugg für Individualvercheer
• dr Birsstääg für Fuessgänger, wo 1934 baut worde isch
• d Zürcherbrugg
• dr Birskopfstääg für Fuessgänger und Welo

Über Iisebaangläis git s die Brugge z Basel:

Vom SBB-Baanhoof in Richdig Schwiz:

• d Peter Merian-Brugg für Individualvercheer
• d Gundeldinger-Passerelle für Fuessgänger
• d Münchestäinerbrugg mit Dram- und Individualvercheer

Vom SBB-Baanhoof in Richdig Frankriich:

• d Margarethebrugg für Dram- und Individualvercheer

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Liste_von_Brückenbauten_in_Basel“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.